Την επίσπευση της διαδικασίας προσδιορισμού του κατώτατου μισθού, προκειμένου η αύξηση –που θα φέρνει πιο κοντά τον στόχο των 950 ευρώ έως το τέλος της 4ετίας– να εφαρμοστεί νωρίτερα και να στηρίξει εμπράκτως τους εργαζομένους, περιγράφει ως μια από τις πρώτες της παρεμβάσεις η νέα υπουργός Εργασίας Δόμνα Μιχαηλίδου.
Εχοντας επιστρέψει στην οδό Σταδίου 29, από τη θέση της υπουργού πλέον, η κ. Μιχαηλίδου ανοίγει τα χαρτιά της στην «Κ» και μιλάει για τις άμεσες προτεραιότητές της, την προσπάθεια επίλυσης του προβλήματος έλλειψης κατάλληλα καταρτισμένου προσωπικού, αλλά και την πρόθεση αναμόρφωσης του επιδόματος ανεργίας, προκειμένου να είναι πιο ανταποδοτικό και κατά συνέπεια πιο δίκαιο σε όσους έχουν καταβάλλει για περισσότερα χρόνια εισφορές στο σύστημα. Παράλληλα, περιγράφει τις επόμενες κινήσεις του υπουργείου Εργασίας και του ΕΦΚΑ στην προσπάθεια μηδενισμού των εκκρεμοτήτων και δηλώνει την πρόθεσή της να βρεθεί μια χρυσή τομή στο θέμα της ιατροφαρμακευτικής κάλυψης των ελεύθερων επαγγελματιών, αυτοαπασχολουμένων και ανέργων.
– Οταν αναλάβατε τη νέα σας θέση, είπατε ότι τα θέματα στο υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης είναι μόνιμα ανοικτά. Τώρα, σχεδόν έναν μήνα μετά, ποια είναι τα θέματα που θεωρείτε ως «άμεσης προτεραιότητας»;
– Ο στόχος είναι διττός. Από τη μια το εργασιακό και από την άλλη το θέμα των συντάξεων. Στο πρώτο, ο στόχος μας είναι ο εργαζόμενος να βρίσκει περισσότερες και πιο καλοπληρωμένες δουλειές και από την άλλη ο εργοδότης να μπορεί να βρίσκει αυτό που αναζητεί. Στο δεύτερο, ο στόχος είναι η ταχύτερη απονομή συντάξεων, σε συνδυασμό με την εκκαθάριση των εκκρεμών, ο αριθμός των οποίων μειώνεται μέρα με την ημέρα, μήνα με τον μήνα.
Αμεσης προτεραιότητας είναι και η ενίσχυση της απασχόλησης των νέων και των γυναικών στην αγορά εργασίας. Πρόκειται για δύο δυναμικές κοινωνικές ομάδες οι οποίες θα συμβάλουν στην περαιτέρω μείωση της ανεργίας, στην ανάπτυξη, στη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου και των δεικτών της οικονομίας.
– Ο προκάτοχός σας είχε θέσει προτεραιότητα να βρει εργαζομένους στους επιχειρηματίες που δηλώνουν ότι δεν βρίσκουν. Εσείς έχετε διαπιστώσει τέτοιο πρόβλημα και πώς θα το αντιμετωπίσετε;
– Η έλλειψη κατάλληλα καταρτισμένων εργαζομένων είναι ένα υπαρκτό πρόβλημα, που όμως θα λύσουμε. Γιατί λύσεις υπάρχουν και αν δεν υπάρχουν θα τις βρούμε. Εξάλλου έχουμε ανοικτά μάτια, ανοικτά αυτιά και πάνω απ’ όλα ανοικτά μυαλά, έτσι ώστε να ακούμε τα προβλήματα και να είμαστε όσο πιο δημιουργικοί στην εξεύρεση των ενδεδειγμένων λύσεων.
Η κινητοποίηση ομάδων του πληθυσμού, όπως είναι οι νέοι, οι γυναίκες, οι μεγαλύτεροι σε ηλικία εργαζόμενοι και οι πολίτες με αναπηρία, ομάδων δηλαδή που αποδεδειγμένα υποεκπροσωπούνται στην αγορά εργασίας, είναι μέρος της λύσης του προβλήματος. Θέλουμε, παραδείγματος χάριν, περισσότερες γυναίκες και θέλουμε και ακόμη περισσότερες γυναίκες σε θέσεις ευθύνης. Κι αυτό αποτελεί και προσωπικό μου στοίχημα. Θέλουμε οι συνταξιούχοι που έχουν εμπειρία, εφόσον το επιθυμούν, να συνεχίσουν να εργάζονται, πλέον με ευνοϊκότερους όρους και θέλουμε οι νέοι, όχι απλά να βρουν μια δουλειά, αλλά να εκπαιδευτούν και να αποκτήσουν τις δεξιότητες εκείνες που θα τους βοηθήσουν να βρουν την κατάλληλη δουλειά, που να ταιριάζει στις δεξιότητές τους και να είναι καλύτερα αμειβόμενη.
– Η «εισαγωγή» ξένων –από τρίτες χώρες– εργαζομένων είναι μεταξύ των λύσεων που εξετάζετε;
– Ναι, μέρος της λύσης του προβλήματος μπορεί να είναι επίσης οι εργαζόμενοι από τρίτες χώρες είτε μέσα από τη διαδικασία των μετακλήσεων είτε μέσω διακρατικών συμφωνιών. Με σωστό σχεδιασμό, όπως αποτύπωση των πραγματικών αναγκών σε εργατικά χέρια, ορθή κατανομή τους ανά περιφέρεια και συνυπολογισμό της ανεργίας ανά τομέα απασχόλησης, το μέτρο μπορεί να αποδειχθεί ιδιαίτερα επωφελές για την εθνική οικονομία.
Αυτό σίγουρα δεν γίνεται από τη μια μέρα στην άλλη. Αυτή η κυβέρνηση, όμως, έχει αποδείξει ότι διαθέτει το πολιτικό σχέδιο, αλλά και την πολιτική βούληση για να υλοποιήσει όλες τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις που έχει ανάγκη ο κόσμος της εργασίας.
– Η ακρίβεια φαίνεται πως ψαλιδίζει τις όποιες αυξήσεις μισθών, με τους εργαζομένους να δηλώνουν πως στερούνται βασικών αγαθών πρώτης ανάγκης και πως ο μισθός τους τελειώνει τις πρώτες 15-20 μέρες του μήνα. Τι μπορεί να γίνει στην κατεύθυνση της στήριξης των εισοδημάτων;
– Ο κατώτατος μισθός θα φθάσει στα 950 ευρώ στο τέλος της τετραετίας και ο μέσος μισθός τα 1.500 ευρώ. Και αυτός δεν είναι μόνο προσωπικός μου στόχος, αλλά στόχος του ίδιου του πρωθυπουργού.
Στο πλαίσιο αυτό, «ξεπαγώσαμε» από την 1η Ιανουαρίου τις τριετίες στον ιδιωτικό τομέα, που ήταν σε αναστολή από το 2012. Αυτό στην πράξη σημαίνει πως χιλιάδες μισθωτοί εργαζόμενοι έχουν μια αύξηση της τάξεως του 10% για κάθε τριετή προϋπηρεσία και μέχρι 30% για προϋπηρεσία 9 ετών και άνω λόγω του «ξεπαγώματος» των τριετιών.
Μέρος της λύσης για την έλλειψη εργαζομένων η εισαγωγή ξένων από τρίτες χώρες, είτε μέσα από μετακλήσεις είτε μέσω διακρατικών συμφωνιών.
Αλλά οι πολιτικές μας για αύξηση του εισοδήματος των εργαζομένων δεν σταματούν εδώ. Αύριο κιόλας καταθέτουμε την τροπολογία στη Βουλή για να ξεκινήσει η διαδικασία καθορισμού της αύξησης του κατώτατου μισθού.
– Τι θα προβλέπει η τροπολογία;
– Επισπεύδουμε τη διαδικασία, προκειμένου άμεσα, νωρίτερα από το προβλεπόμενο, να εφαρμοστεί ο νέος αυξημένος κατώτατος μισθός μέσα στην άνοιξη. Ο λόγος που έρχεται πιο νωρίς η αύξηση του κατώτατου μισθού είναι για να μπορεί να επηρεάσει θετικά και άμεσα τους μισθούς των εργαζομένων, μεταξύ αυτών και όσων εργάζονται στον τουριστικό κλάδο και δεν καλύπτονται από συλλογικές συμβάσεις – που σε κάθε περίπτωση θέλουμε να ενισχυθούν.
– Ποιο ποσοστό αύξησης του κατώτατου μισθού θεωρείτε πως μπορεί να βελτιώσει την κατάσταση που βιώνουν οι εργαζόμενοι;
– Το εύρος της αύξησης δεν έχει «κλειδώσει», διότι όπως γνωρίζετε καθορίζεται από τον τριμερή κοινωνικό διάλογο μεταξύ εργαζομένων, εργοδοτών και κράτους. Πρόκειται για έναν μηχανισμό που είναι εναρμονισμένος με τις διεθνείς καλές πρακτικές των χωρών που έχουν κατώτατο μισθό και είναι αποτέλεσμα μιας πραγματικότητας που συμβαίνει στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης – 21 στις 27 συγκεκριμένα. Ομως, μπορώ να σας πω πως με τη νέα αυτή αύξηση, όχι απλά προσεγγίζουμε ακόμη περισσότερο τον κυβερνητικό στόχο για κατώτατο μισθό 950 ευρώ, αλλά στηρίζουμε εμπράκτως τους εργαζομένους.
– Μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης προωθούνται αλλαγές στο επίδομα ανεργίας. Σε ποια κατεύθυνση θα κινηθούν οι αλλαγές;
– Οπως γνωρίζετε, το υφιστάμενο σύστημα θεμελιώνεται από δύο παροχές: την τακτική επιδότηση ανεργίας, που χορηγείται από 5 έως 12 μήνες και το επίδομα των μακροχρόνια ανέργων. Αυτό που σχεδιάζουμε είναι ένα νέο πιο δίκαιο σύστημα στήριξης των ανέργων. Βασική φιλοσοφία του νέου μοντέλου, για το οποίο δουλεύουμε ήδη με τον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ), είναι η ανταποδοτικότητα στην απονομή του επιδόματος ανεργίας.
Τι εννοούμε ανταποδοτικότητα; Είναι δίκαιο κάποιος ο οποίος έχει δουλέψει 20 χρόνια και έχει καταβάλει χιλιάδες ευρώ σε εισφορές να λαμβάνει ίδιο ακριβώς επίδομα ανεργίας με κάποιον ο οποίος έχει δουλέψει για δύο χρόνια με τον κατώτατο μισθό; Η προφανής απάντηση είναι όχι. Και το λέω αυτό γιατί πρέπει να γίνει σαφές, σε όλους, ότι τα επιδόματα ανεργίας χρηματοδοτούνται από τις εισφορές των ίδιων των εργαζομένων. Αρα το δίκαιο είναι να είναι και ανταποδοτικά. Σκοπός μας είναι να στηρίξουμε τους ανέργους με προοπτική τη γρήγορη επανένταξή τους στην αγορά εργασίας.
– Αλλαγές θα υπάρξουν και αναφορικά με τις παροχές σε είδος και σε χρήμα που δίνονται μέσω του ΕΦΚΑ. Πότε εκτιμάτε ότι θα είναι έτοιμος ο ενιαίος κανονισμός παροχών και ασφάλισης του φορέα;
– Με τη σύσταση του e-ΕΦΚΑ, ως ενιαίου φορέα κοινωνικής ασφάλισης, εντάχθηκαν υπό την ομπρέλα του δεκάδες πρώην ταμεία με διαφορετικούς κανόνες ασφάλισης και παροχών. Κοινός τόπος αυτής της ενοποίησης είναι το σύνολο των ασφαλισμένων να απολαμβάνει τις ίδιες παροχές για ίδιες εισφορές, ανεξαρτήτως από ποιο ταμείο προέρχεται.
Ομως, σε επίπεδο παροχών, όπως το επίδομα ασθενείας, ατυχήματος, ακόμη και τα έξοδα κηδείας, αυτή η ενοποίηση δεν έχει επιτευχθεί. Για να σας δώσω ένα ακραίο παράδειγμα, στα έξοδα κηδείας το εύρος των παροχών κινείται από τα 762 ευρώ και φθάνει στις 4.608 ευρώ. Υπάρχει δηλαδή μια σημαντική διαφορά. Ηδη η ομάδα εργασίας πρόκειται να καταθέσει την άνοιξη το πόρισμά της, όπου θα αποτυπώνεται η υφιστάμενη κατάσταση και προτάσεις για την εναρμόνιση των παροχών. Αυτό το πόρισμα, με όποιες αλλαγές κρίνουμε απαραίτητες, θα αποτελέσει τη βάση της νομοθετικής πρωτοβουλίας και εν τέλει της μεταρρύθμισης που θα ακολουθήσει.
Αναζητούμε τη χρυσή τομή για την ασφαλιστική ικανότητα μη μισθωτών
– Υπάρχει διάχυτη η εντύπωση, το τελευταίο διάστημα, πως στον ΕΦΚΑ έχει επιβραδυνθεί ο ρυθμός εκκαθάρισης των εκκρεμών αιτήσεων συνταξιοδότησης. Ποια είναι τα μέτρα που θεωρείτε πως πρέπει να ληφθούν για να φθάσουμε στον στόχο «μηδενισμού» των εκκρεμοτήτων;
– Θα μου επιτρέψετε να διαφωνήσω. Ο αριθμός των εκκρεμών συντάξεων, κύριων και επικουρικών, μειώνεται μέρα με την ημέρα, μήνα με τον μήνα. Από τις 35.000 αιτήσεις για κύριες συντάξεις που εκκρεμούσαν μέσα σε λιγότερο από μισό χρόνο από τον περασμένο Αύγουστο πλέον ο αριθμός τους έχει υποχωρήσει στις 24.000. Πρόκειται για μείωση άνω του 31,4% του αριθμού των εκκρεμών αιτημάτων μέσα σε διάστημα μικρότερο των έξι μηνών. Αντίστοιχα ο αριθμός των εκκρεμών επικουρικών συντάξεων έχει μειωθεί κατά 22,22% στις 35.000 από 45.000 που ήταν τον Αύγουστο. Συνολικά τους τελευταίους 28 μήνες έχουν εκκαθαριστεί περί τις 750.000 εκκρεμείς συντάξεις από το 1 εκατομμύριο που παραλάβαμε το 2019.
Θέλουμε να τηρήσουμε την αρχή της ανταποδοτικότητας για όλους όσοι είναι συνεπείς στις υποχρεώσεις τους.
Και συνεχίζουμε. Στόχος μας είναι, και για αυτό δημιουργήσαμε ειδική ομάδα «δύσκολων περιπτώσεων» στον ΕΦΚΑ, να μειωθεί ο αριθμός των εκκρεμών συντάξεων στο κατώτατο όριο. Και λέω στο κατώτατο όριο, διότι υπάρχουν και περιπτώσεις για τις οποίες μπορεί να εκκρεμούν δικαστικές αποφάσεις που ξεπερνούν τη δική μας αρμοδιότητα.
– Θα λάβετε κάποια απόφαση για το θέμα της ασφαλιστικής ικανότητας, που λήγει στις 29 Φεβρουαρίου για 1,3 εκατ. ασφαλισμένους μη μισθωτούς;
– Η ευημερία των πολιτών αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο των αποφάσεων και πολιτικών που λαμβάνουμε και υλοποιούμε. Οπότε να είστε σίγουρη ότι το θέμα της ασφαλιστικής ικανότητας, που λήγει στις 29 Φεβρουαρίου και αφορά αρκετές χιλιάδες ασφαλισμένους μη μισθωτούς, θα το αντιμετωπίσουμε με τη δέουσα προσοχή.
– Είναι δίκαιο να πάρουν ασφαλιστική ικανότητα κάποιοι που δεν πληρώνουν τις εισφορές ή δεν ρυθμίζουν τις οφειλές τους;
– Η Ελλάδα είναι κράτος δικαίου, αλλά και κράτος πρόνοιας. Η αρχή της κοινωνικής δικαιοσύνης και η εγγύηση αξιοπρεπών συνθηκών διαβίωσης διέπουν τις πολιτικές που λαμβάνουμε και εφαρμόζουμε. Υπό αυτό το πρίσμα, αυτή τη στιγμή δουλεύουμε πάνω στην εύρεση μιας χρυσής τομής προκειμένου αφενός να προστατεύουμε τους πιο ευάλωτους συμπολίτες μας και αφετέρου να τηρήσουμε την αρχή της ανταποδοτικότητας για όλους όσοι είναι συνεπείς στις υποχρεώσεις τους με όλες τις θυσίες που πιθανώς έχουν κάνει για να το καταφέρουν.
– Σε πρόσφατη ημερίδα του Economist για το δημογραφικό πρόβλημα, διαπιστώθηκε ότι το ασφαλιστικό μας σύστημα θα χρειαστεί εκ νέου μεταρρύθμιση, εντός της 10ετίας που διανύουμε. Εχετε εσείς διαπιστώσει κάποιες δυσλειτουργίες που ενδεχομένως να μας οδηγήσουν σε ένα ακόμη, νέο ασφαλιστικό;
– Η δημογραφική γήρανση είναι μια πραγματικότητα που πρέπει να αντιμετωπίσουμε με το βλέμμα στραμμένο στις επόμενες γενιές. Το εάν το ποτήρι είναι μισοάδειο ή μισογεμάτο εξαρτάται από τις απαντήσεις που ως Πολιτεία και ως κοινωνία είμαστε έτοιμοι να δώσουμε στις προκλήσεις της δημογραφικής κρίσης.
Πώς θα διαχειριστούμε τις συνέπειες της δημογραφικής γήρανσης, τη μείωση του εργατικού δυναμικού, τη μείωση των ασφαλιστικών εισφορών και των φορολογικών εσόδων, την αύξηση των δαπανών στην υγεία και την κοινωνική φροντίδα, αλλά και πώς θα δημιουργήσουμε τις προϋποθέσεις ώστε μακροπρόθεσμα να εξισορροπηθεί η ηλικιακή σύνθεση του πληθυσμού. Απαντήσεις σε αυτές τις προκλήσεις υπάρχουν. Ενδεικτικά αναφέρω τη σύνδεση των προγραμμάτων επιμόρφωσης και επαγγελματικής κατάρτισης με τις ανάγκες της αγοράς εργασίας. Σημαντική παρέμβαση επίσης είναι η ίδρυση του Ταμείου Επικουρικής και Κεφαλαιοποιητικής Ασφάλισης – ΤΕΚΑ.
Ολα αυτά αποτελούν ένα δίχτυ ασφαλείας για την αντιμετώπιση του προβλήματος που επηρεάζει το ασφαλιστικό μας σύστημα, το οποίο μέχρι πρόσφατα ήταν αποκλειστικά διανεμητικού χαρακτήρα.