Λιγότερη δουλειά, ίδια χρήματα, μεγαλύτερη ευτυχία και ενίσχυση της παραγωγικότητας. Αυτό είναι εν ολίγοις το σκεπτικό πίσω από το πρόγραμμα τετραήμερης εργασίας εβδομαδιαίως που ξεκίνησαν πιλοτικά από χθες δεκάδες εταιρείες στη Γερμανία. Ακούγεται αντιφατικό: Ενώ η Γερμανία, όπως πολλές άλλες χώρες, αγωνίζεται να βρει εξειδικευμένους εργαζομένους, δεκάδες επιχειρήσεις ξεκινούν ένα πείραμα που θα κάνει τους υπαλλήλους να εργάζονται μία ημέρα λιγότερο.
Τον Φεβρουάριο, 45 εταιρείες και οργανισμοί στη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης θα καθιερώσουν την τετραήμερη εργασία για μισό χρόνο, με τους εργαζομένους να λαμβάνουν ολόκληρο τον μισθό τους. Πίσω από την πρωτοβουλία βρίσκεται η εταιρεία συμβούλων Intraprenör σε συνεργασία με τον μη κερδοσκοπικό οργανισμό 4 Day Week Global (4DWG).
Οι υπέρμαχοι της πρωτοβουλίας υποστηρίζουν ότι θα αυξήσει την παραγωγικότητα των εργαζομένων και, κατά συνέπεια, θα συμβάλει στην άμβλυνση της έλλειψης ειδικευμένου εργατικού δυναμικού στη χώρα. Η Γερμανία έχει μακροχρόνια φήμη εργατικότητας και αποτελεσματικότητας. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια η παραγωγικότητα στη χώρα έχει μειωθεί, όχι απαραιτήτως επειδή οι εργαζόμενοι είναι «τεμπέληδες», αλλά γιατί το ενεργειακό κόστος μεταξύ άλλων έχει πλήξει πολλές επιχειρήσεις. Εάν μπορέσουν να διατηρήσουν την τρέχουσα παραγωγή τους με υπαλλήλους που εργάζονται λιγότερες ώρες, αυτό θα οδηγούσε φυσικά σε υψηλότερα επίπεδα παραγωγικότητας. Μπορούν όμως; «Ναι», απαντούν οι υπέρμαχοι της 4ήμερης εργασίας.
Οι υπέρμαχοι του μέτρου υποστηρίζουν ότι θα αυξήσει την παραγωγικότητα των εργαζομένων.
Οι εργαζόμενοι που εργάζονται τέσσερις αντί για πέντε ημέρες έχουν περισσότερα κίνητρα και, επομένως, είναι πιο παραγωγικοί, λένε. Αυτό το μοντέλο θα μπορούσε επίσης να προσελκύσει περισσότερους ανθρώπους στο εργατικό δυναμικό, συμβάλλοντας στην άμβλυνση της έλλειψης εργατικού δυναμικού. Η τελευταία μελέτη του Ινστιτούτου Οικονομικών Ερευνών της Κολωνίας αποκάλυψε ότι η Γερμανία αντιμετωπίζει διαρκή έλλειψη εργαζομένων υψηλού επιπέδου. Επί του παρόντος, υπάρχουν πάνω από 630.000 κενές θέσεις εργασίας στη χώρα, ιδιαίτερα στην πληροφορική, στις κατασκευές και στην πληροφορική.
Το πείραμα έχει ήδη δοκιμαστεί εκτός Γερμανίας. Από το 2019, η 4DWG εκτελεί πιλοτικά προγράμματα σε όλο τον κόσμο, από το Ηνωμένο Βασίλειο και τη Νότια Αφρική έως την Αυστραλία, την Ιρλανδία και τις ΗΠΑ. Περισσότερες από 500 εταιρείες συμμετείχαν σε μια πιλοτική λειτουργία και τα πρώτα αποτελέσματα φαίνεται να ευνοούν τη συρρικνωμένη εβδομάδα εργασίας. Εξετάζοντας ένα πείραμα στο οποίο συμμετείχαν σχεδόν 3.000 εργαζόμενοι στο Ηνωμένο Βασίλειο, ερευνητές από το Κέιμπριτζ και τη Βοστώνη διαπίστωσαν ότι το 40% των συμμετεχόντων αισθανόταν λιγότερο άγχος μετά το πείραμα και ότι ο αριθμός των παραιτήσεων μειώθηκε κατά 57%.
Οι ημέρες ασθενείας μειώθηκαν επίσης κατά τα δύο τρίτα. Πρόσφατα στοιχεία από τη γερμανική εταιρεία ασφάλισης υγείας DAK δείχνουν ότι οι εργαζόμενοι στη Γερμανία έπαιρναν κατά μέσον όρο 20 ημέρες αναρρωτικής άδειας πέρυσι. Αυτό σημαίνει ότι οι απουσίες που σχετίζονται με ασθένειες προκάλεσαν συνολική απώλεια πραγματικού εισοδήματος 26 δισ. ευρώ στη Γερμανία το 2023, σύμφωνα με τη γερμανική Ενωση Φαρμακευτικών Εταιρειών που βασίζονται στην έρευνα (VFA).
Στο πείραμα του Ηνωμένου Βασιλείου, οι ερευνητές παρατήρησαν επίσης μια μέση αύξηση εσόδων περίπου 1,4% σε 56 από τις 61 εταιρείες που συμμετείχαν. Η πλειονότητα εξέφρασε την επιθυμία να διατηρηθεί η 4ήμερη εβδομάδα εργασίας πέρα από τη δοκιμαστική φάση. Μπορεί όμως όλο αυτό να λειτουργήσει και στη Γερμανία; Ο ειδικός στην αγορά εργασίας Εντζο Βέμπερ δεν είναι τόσο σίγουρος. Σε ένα τέτοιο πείραμα θα μπορούσαν να λάβουν μέρος μόνο εταιρείες με αντικείμενο κατάλληλο για 4ήμερη εβδομαδιαία εργασία, είπε στην DW. Τα αποτελέσματα, επομένως, δεν μπορούν να ισχύσουν για την οικονομία συνολικά.
Αλλοι σκεπτικιστές επισημαίνουν την πρόκληση της μέτρησης της παραγωγικότητας. Ο οικονομολόγος Μπερντ Φίτζενμπεργκ του γερμανικού Ινστιτούτου Ερευνών για την Απασχόληση (IAB) λέει ότι μία εργάσιμη εβδομάδα 4 ημερών θα μπορούσε να σημαίνει υψηλότερο κόστος για τις εταιρείες εάν «η κατανομή των ωρών εργασίας σε τέσσερις ημέρες δεν αντισταθμίζεται από κέρδη παραγωγικότητας».
Η τετραήμερη εργασία θα είναι πιο δύσκολο να εφαρμοστεί σε τομείς όπως η νοσηλευτική, οι υπηρεσίες ασφαλείας ή οι μεταφορές, εξηγεί. Παρά τα αντεπιχειρήματα, η 4ήμερη εβδομάδα εργασίας εξακολουθεί να είναι ελκυστική, ακόμη και για τους εδραιωμένους «παίκτες». Η γερμανική συνδικαλιστική οργάνωση IG Metall υποστηρίζει τη μείωση των ωρών εργασίας εδώ και αρκετό καιρό. Στη χαλυβουργία, για παράδειγμα, εργάζονται επί του παρόντος 35 ώρες την εβδομάδα.
