Η Ελλάδα αποτελεί σημαντική αγορά για τις δραστηριότητες του πολυεθνικού ομίλου Vodafone Group και γι’ αυτό έχουν ήδη προϋπολογιστεί επενδύσεις ύψους ενός δισεκατομμυρίου ευρώ για την επόμενη πενταετία στη χώρα, με στόχο την αναβάθμιση των υποδομών της εταιρείας εδώ. Αυτό επισημαίνει μιλώντας στην «Καθημερινή» η διευθύνουσα σύμβουλος του ομίλου Mαργκερίτα Ντέλα Βάλε. Η Ιταλίδα επικεφαλής ενός από τους μεγαλύτερους τηλεπικοινωνιακούς ομίλους παγκοσμίως, η οποία επισκέφθηκε αυτή την εβδομάδα την Αθήνα και συναντήθηκε και με τον πρωθυπουργό, διαψεύδει ευθέως κάθε σενάριο πώλησης της ελληνικής θυγατρικής της, ενώ χαρακτηρίζει καλά δομημένη για επενδύσεις στην Ελλάδα, με δεδομένη την ύπαρξη τριών ανταγωνιστικών και όχι περισσότερων παικτών.
Ωστόσο, θεωρεί ότι υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης στο ρυθμιστικό πλαίσιο, ενώ για το θέμα των τιμών των τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών επισημαίνει πως αυτές μπορούν να μειωθούν περαιτέρω εφόσον εκλείψει το ειδικό τέλος 10% που επιβάλλεται στην Ελλάδα και μειωθεί ο συντελεστής του ΦΠΑ από το τρέχον 24%, έτσι ώστε η συνολική φορολόγηση των υπηρεσιών να προσεγγίσει τους αντίστοιχους μέσους ευρωπαϊκούς συντελεστές. Παράλληλα δεσμεύεται ότι «πέρα από τη στοχευμένη ολοκλήρωση του διαρκούς επενδυτικού μας σχεδίου, θα επεκτείνουμε το αποτύπωμά μας και σε σύγχρονες δικτυακές υποδομές στη χώρα». Η σιδηρά κυρία της Vodafone, που ανέλαβε τα ηνία της πριν από ένα χρόνο, διαπιστώνει όμως στην Ελλάδα και «μια μεγάλη αλλαγή στη δυναμική και ένα θετικό κλίμα, όχι μόνο στην οικονομία, αλλά και στην κοινωνία που γίνεται πολύ πιο ζωντανή, αισιόδοξη και δημιουργική, ύστερα από μερικές πραγματικά δύσκολες περιόδους».
– Τι σημαίνει η ελληνική αγορά για τον όμιλο Vodafone; Πόσο σημαντικές είναι οι επιδόσεις της για τη συνολική στρατηγική και τον προγραμματισμό σας;
– Από πολλές πλευρές η Ελλάδα αποτελεί πρότυπη αγορά για τις τηλεπικοινωνίες στην Ευρώπη, καθώς είναι συγκεντρωμένη –σε αντίθεση με το εξαιρετικά κατακερματισμένο τοπίο που ταλαιπωρεί τον κλάδο στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες–, γεγονός που καθιστά δυνατές τις επενδύσεις προς όφελος των καταναλωτών. Επίσης, η Ελλάδα υπήρξε υπόδειγμα ως προς την έκταση και την ταχύτητα της κατανομής του φάσματος 5G.
Η Vodafone, ως στρατηγικός μακροπρόθεσμος επενδυτής στη χώρα, παρέμεινε συνεπής στην υλοποίηση του τρέχοντος επενδυτικού της σχεδίου και παράλληλα πρόθεσή μας είναι να επενδύσουμε πάνω από 1 δισ. ευρώ τα επόμενα 5 χρόνια, έως το 2029, προκειμένου να συνεχίσουμε την ανάπτυξη του 5G στην κινητή και να επεκτείνουμε το αποτύπωμά μας στις οπτικές ίνες.
Μέχρι σήμερα η Vodafone Ελλάδας έχει πετύχει πληθυσμιακή κάλυψη 5G που ξεπερνάει το 79%, ενώ μέχρι τον Μάρτιο του 2025 η κάλυψη αναμένεται να φτάσει το 95%. Σε ό,τι αφορά τα δίκτυα οπτικών ινών, η εταιρεία έχει εγκαταστήσει 280.000 γραμμές fiber-to-the-home (FTTH) και έχει κατασκευάσει επιπλέον 450.000 γραμμές fiber-to-the-cabin (FTTC), οι οποίες σταδιακά θα μετατραπούν σε FTTH. Μέχρι το τέλος του 1ου εξαμήνου του 2028 θα έχουν αναπτυχθεί περίπου 850.000 γραμμές FTTH. Ολοκληρώσαμε επίσης τη μεταφορά της κίνησης στα υποθαλάσσια καλώδια οπτικών ινών στο Αιγαίο και το Ιόνιο Πέλαγος και αναλάβαμε την προσαιγιάλωση του συστήματος υποβρυχίων ινών 2Africa στην Κρήτη.
– Διαπιστώνετε προβλήματα στο ρυθμιστικό και φορολογικό πλαίσιο που ισχύει στην Ελλάδα;
– Φυσικά, και παρά τη σημαντική πρόοδο που έχει σημειώσει η Ελλάδα στο μέτωπο του ψηφιακού μετασχηματισμού του κράτους και των επιχειρήσεων, εξακολουθούν να υφίστανται ορισμένα ζητήματα που πρέπει να αντιμετωπιστούν για χάρη της μακροπρόθεσμης βιωσιμότητας των επενδύσεων, της υγείας του κλάδου και της περαιτέρω βελτίωσης του ανταγωνισμού. Ενδεικτικά μόνο θα αναφέρω τον αρκετά προβληματικό ειδικό φόρο στις τηλεπικοινωνίες, καθυστερήσεις στους δημόσιους διαγωνισμούς και τις συμβάσεις, την αργή ανταπόκριση σε ρυθμιστικά ή ανταγωνιστικά προβλήματα κ.λπ.
Οι τιμές μπορούν να μειωθούν εφόσον εκλείψει το ειδικό τέλος 10% που επιβάλλεται στην Ελλάδα και μειωθεί ο συντελεστής του ΦΠΑ.
– Ωστόσο, τον τελευταίο καιρό υπάρχουν πολλές εικασίες για το εάν ο όμιλος Vodafone σκοπεύει να προχωρήσει στην πώληση της ελληνικής θυγατρικής, ιδιαίτερα έπειτα από παρόμοιες αποφάσεις που έχετε λάβει σε άλλες ευρωπαϊκές αγορές.
– Οταν ανέλαβα διευθύνουσα σύμβουλος, δήλωσα ότι η Vodafone πρέπει να αλλάξει. Είμαι στη Vodafone πολλά χρόνια, ώστε να βλέπω καθαρά πότε υπάρχει ανάγκη για πραγματική αλλαγή. Υπάρχουν επίσης διαρθρωτικές προκλήσεις για τον κλάδο μας στην Ευρώπη, όπως η συχνή αδυναμία για επενδύσεις κλίμακας στα δίκτυα και το επενδυτικό κενό στο standalone 5G. Ετσι αναλάβαμε δράση σε χώρες όπου οι συνθήκες δεν είναι ευνοϊκές – συγκεκριμένα στο Ηνωμένο Βασίλειο, στην Ιταλία και την Ισπανία.
Ημουν ξεκάθαρη όταν ανέλαβα τα καθήκοντά μου, λέγοντας ότι αυτές ήταν οι τρεις χώρες όπου θα εστιάσουμε την προσοχή μας. Οπως μπορείτε να διαπιστώσετε, η Ελλάδα δεν βρίσκεται στη λίστα αυτών των χωρών. Θεωρούμε ότι η Ελλάδα είναι μια αγορά με τις κατάλληλες συνθήκες που δίνουν τη δυνατότητα στους παρόχους να μπορούν να επενδύουν σε δίκτυα και να έχουν ευκαιρίες ανάπτυξης. Για τον λόγο αυτό δεσμευόμαστε επίσης –πέρα από τη στοχευμένη ολοκλήρωση του διαρκούς επενδυτικού μας σχεδίου– να επεκτείνουμε το αποτύπωμά μας σε σύγχρονες δικτυακές υποδομές στη χώρα.
– Μπορείτε να μας εξηγήσετε λίγο τις δραστηριότητες που αναπτύσσετε σε συνεργασία με το ελληνικό Δημόσιο;
– Από το 2021 επιδιώκουμε να αξιοποιήσουμε και το RRF (Ταμείο Ανάκαμψης). Εχουμε εστιάσει στρατηγικά την προσοχή, την τεχνογνωσία και τους πόρους μας στην ανάληψη μεγάλων δημοσίων έργων, ουσιαστικά για πρώτη φορά όλα αυτά τα χρόνια λειτουργίας μας στην Ελλάδα. Η μοναδική ευκαιρία των ευρωπαϊκών κονδυλίων οδήγησε τη Vodafone Ελλάδας να ιδρύσει ένα εξειδικευμένο τμήμα του δημόσιου τομέα αναπτύσσοντας πρωτοφανές αποτύπωμα και χτίζοντας μια σταθερή, αξιόπιστη και μακροπρόθεσμη συνεργασία με το ελληνικό κράτος. Στην εταιρεία έχουν ανατεθεί ορισμένα εμβληματικά ψηφιακά έργα RRF για την ψηφιοποίηση βασικών υπηρεσιών και λειτουργιών του δημόσιου τομέα, τον ψηφιακό μετασχηματισμό και την αναβάθμιση των ΜΜΕ, την ανάπτυξη εφαρμογών έξυπνων πόλεων για λογαριασμό των ελληνικών δήμων.
– Ενα άλλο θέμα είναι το κόστος των τηλεπικοινωνιών στην Ελλάδα, καθώς υποστηρίζεται ευρέως ότι παραμένει μεταξύ των πιο ακριβών υπηρεσιών στην Ευρώπη. Ποια είναι η άποψή σας γι’ αυτό;
– Ο κλάδος των τηλεπικοινωνιών στην Ελλάδα αντιστέκεται διαχρονικά στις αυξήσεις τιμών και πληθωρισμού και απορροφάει το αυξανόμενο κόστος. Οι τηλεπικοινωνιακές υπηρεσίες είναι από τα λίγα προϊόντα που παραμένουν σταθερά αποπληθωριστικά για πολλά συναπτά έτη, όταν, ταυτόχρονα, η Ελλάδα είναι από τις λίγες ευρωπαϊκές χώρες που επιβάλλουν ειδικό φόρο στις επικοινωνίες και η μόνη που επιβάλλει σωρευτικά έμμεσους φόρους σε όλες τις υπηρεσίες. Αυτός ο συνδυασμός αυξάνει υπερβολικά το τελικό κόστος των υπηρεσιών αυτών, επιβαρύνοντας τους τελικούς καταναλωτές.
Η Ελλάδα έχει σημειώσει μεγάλη πρόοδο τα τελευταία χρόνια όσον αφορά τη μείωση των τιμών και τη σταδιακή σύγκλιση προς τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Η ετήσια έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με τίτλο Mobile and Fixed Broadband Prices in Europe, καταδεικνύει τη βελτίωση αυτή, ήδη με δεδομένα του 2021. Η Ελλάδα εμφανίζει το υψηλότερο ποσοστό μείωσης τιμής ανά GB για δεδομένα κινητής στην Ευρώπη, το οποίο σε ετήσια βάση υπερβαίνει το -60% και πλέον συγκλίνει προς τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, ενώ το 2017 και το 2018 η Ελλάδα ήταν η ακριβότερη χώρα από τα 27 κράτη-μέλη.
Με βάση, λοιπόν, τα επίσημα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και μάλιστα χωρίς να ληφθούν υπόψη το 2022 και το 2023, έτη κατά τα οποία οι τιμές συνέχισαν να μειώνονται παρά τις πληθωριστικές πιέσεις, μπορεί να εξαχθεί με ασφάλεια το συμπέρασμα ότι η Ελλάδα σίγουρα δεν συγκαταλέγεται πλέον στις πιο ακριβές αγορές, καταγράφοντας συνεχή βελτίωση.
«Εδώ νιώθω σαν στο σπίτι μου»
– Σε προσωπικό επίπεδο, ποια είναι η σχέση σας με την Ελλάδα;
– Ειλικρινά αγαπώ τη χώρα σας. Πρέπει να σας πω ότι είμαι μεγάλη θαυμάστριά της εδώ και χρόνια. Ως τακτική επισκέπτρια έχω περάσει πολύ ουσιαστικό χρόνο και αξέχαστες στιγμές εδώ. Τα τελευταία χρόνια έχω δει επίσης μια μεγάλη αλλαγή στη δυναμική και ένα θετικό κλίμα, όχι μόνο στην οικονομία, αλλά και στην κοινωνία, που γίνεται πολύ πιο ζωντανή, αισιόδοξη και δημιουργική, έπειτα από μερικές πραγματικά δύσκολες περιόδους. Επαγγελματικά, εντυπωσιάζομαι από το κίνητρο, τη σκληρή δουλειά, τη δέσμευση και την ανθεκτικότητα που βλέπω κάθε φορά που συνεργάζομαι με τις ελληνικές ομάδες, είτε στο παρελθόν ως CFO είτε τώρα ως διευθύνουσα σύμβουλος του ομίλου Vodafone. Υπάρχει μια σπίθα που μου θυμίζει τη χώρα μου, την Ιταλία, που με κάνει να νιώθω σαν στο σπίτι μου, αλλά που είναι επίσης ζωτικής σημασίας για την επιχειρησιακή επιτυχία της Vodafone και για την καλλιέργεια της συνολικής εταιρικής μας κουλτούρας.
«Κλειδί» για την ανταγωνιστικότητα της Ε.Ε. οι ψηφιακές υποδομές
– Παρατηρούμε τον ευρωπαϊκό τομέα τηλεπικοινωνιών να εισέρχεται σε μια μάλλον στάσιμη κατάσταση τα τελευταία χρόνια. Η Vodafone, μαζί με άλλους σημαντικούς παίκτες, άσκησαν έντονη πίεση στην Επιτροπή για αλλαγή. Πώς θα γινόταν δυνατή μια ανατροπή;
– Είναι πραγματικά διαφωτιστικό για την κατανόηση της σημασίας των τηλεπικοινωνιών να αναλογιστούμε τα ευρήματα μιας πρόσφατης έρευνας που ανατέθηκε από τη Vodafone, σύμφωνα με την οποία η συνδεσιμότητα και η ψηφιοποίηση αποτελούν ισχυρό πολλαπλασιαστή για κάθε τμήμα της οικονομίας, αντιπροσωπεύοντας μια ευκαιρία συνολικά 1 τρισ. για την Ευρώπη: μια αύξηση 10% στη βαθμολογία του δείκτη ψηφιακής οικονομίας και κοινωνίας (DESI) οποιουδήποτε κράτους-μέλους οδηγεί σε υψηλότερο κατά κεφαλήν ΑΕΠ κατά 0,65%. Εάν όλα τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. επιτύχουν βαθμολογία 90 στον δείκτη DESI έως το 2027, το κατά κεφαλήν ΑΕΠ σε ολόκληρη την Ε.Ε. θα είναι κατά 7,2% υψηλότερο – ήτοι συνολική αύξηση άνω του 1 τρισ. ευρώ στο ΑΕΠ της Ε.Ε.
Μελέτη που εκπονήθηκε για λογαριασμό της Ευρωπαϊκής Επιτροπής εκτιμά ότι το επενδυτικό κενό που πρέπει να καλύψει η Ευρώπη για να επιτύχει τους στόχους συνδεσιμότητας για το 2030 ανέρχεται σε 175- 225 δισ. ευρώ. Με άλλα λόγια, η Ευρώπη διψάει για επενδύσεις δικτύων υψηλής ταχύτητας και ποιότητας. Η ευρύτερη ανταγωνιστικότητα και η οικονομική ανάπτυξη της Ευρώπης κινδυνεύουν, εάν δεν υιοθετήσει ριζικές μεταρρυθμίσεις που απαιτούνται για την τόνωση των επενδύσεων στις ψηφιακές υποδομές. Σε κάθε περίπτωση απαιτείται ένα σύνολο εκτεταμένων μεταρρυθμίσεων ψηφιακής πολιτικής για να καταστεί η Ευρώπη ανταγωνιστική, αυτόνομη και ηγέτιδα δύναμη στην τεχνολογία και την καινοτομία.
Η Ευρώπη διψάει για επενδύσεις δικτύων υψηλής ταχύτητας και ποιότητας.
– Πόσο μεγάλη πρόκληση θεωρείτε την ενδεχόμενη υποχρέωση αφαίρεσης του κινεζικού εξοπλισμού δικτύου από τα ευρωπαϊκά δίκτυα; Θα συνιστούσε άραγε απειλή επιβίωσης; Πώς εξελίσσεται αυτή η υπόθεση;
– Οι πάροχοι δικτύων πρέπει να σέβονται το δικαίωμα των χωρών να λαμβάνουν αποφάσεις για την ασφάλεια και να συμμορφώνονται πλήρως με τις υποχρεώσεις αυτές, καθώς η ασφάλεια και η προστασία των δεδομένων παραμένει ύψιστη προτεραιότητα. Πρέπει όμως να καταλάβουμε την τεχνική, λειτουργική και οικονομική πολυπλοκότητα οποιουδήποτε μέτρου που αλλάζει θεμελιωδώς μια ήδη εγκατεστημένη βάση και επηρεάζει τα σχέδια ανάπτυξης του 5G, τα οποία είναι κομβικού χαρακτήρα για τη λειτουργία των οικονομιών μας.
Πριν λάβουν οποιαδήποτε απόφαση, οι κυβερνήσεις πρέπει να συνεργαστούν στενά με την αγορά για να δημιουργήσουν λεπτομερή σχέδια μετριασμού των επιπτώσεων και να θέσουν σε εφαρμογή όλα τα απαραίτητα εργαλεία για να ελαχιστοποιήσουν τις επιπτώσεις οποιουδήποτε εξεταζόμενου μέτρου, συμπεριλαμβανομένων τυχόν αρνητικών συνεπειών στο πλαίσιο της επίτευξης των στόχων της Ε.Ε. για την ψηφιακή δεκαετία 2030. Ο κλάδος δεν είναι σε θέση να απορροφήσει περαιτέρω κόστος χωρίς εύλογη στήριξη. Ως εκ τούτου, ο κλάδος ζητεί από τις κυβερνήσεις να δώσουν προτεραιότητα στις εκτιμήσεις για το χρονοδιάγραμμα της αφαίρεσης, το εύρος του εξοπλισμού και την αποζημίωση για τους παρόχους. Αυτό θα καταστήσει δυνατή μια βιώσιμη και διαχειρίσιμη μετάβαση.