Με την οδηγία του Συμβουλίου της Ε.Ε. 1164/2016 θεσπίστηκαν κανόνες για την αποθάρρυνση των πρακτικών φοροαποφυγής στο πλαίσιο των συστάσεων ενάντια στη διάβρωση της φορολογικής βάσης και της μετατόπισης των κερδών (BEPS) του ΟΟΣΑ.
Ενας από αυτούς τους κανόνες υιοθετήθηκε στο άρθρο 66Α «Φορολόγηση κατά την έξοδο» του ελληνικού ΚΦΕ, με εφαρμογή από 1.1.2020 (παρ. 56 άρθρου 72 ΚΦΕ) και αφορά την περίπτωση κατά την οποία μία εγκατεστημένη στην Ελλάδα εταιρεία ή μία μόνιμη εγκατάσταση αλλοδαπής εταιρείας που υπόκειται σε εταιρικό φόρο στην Ελλάδα μεταφέρει περιουσιακά στοιχεία ή τη φορολογική κατοικία σε άλλο κράτος-μέλος της Ε.Ε. ή σε τρίτη χώρα εκτός της δικαιοδοσίας της χώρας μας, χωρίς όμως να αλλάζει η κυριότητα αυτών. Οπότε στο μέλλον η Ελλάδα θα χάνει το δικαίωμα της φορολόγησης των οικονομικών ωφελειών που θα προέρχονταν από αυτήν.
Με τις διατάξεις αυτές προβλέπεται ότι εφόσον ισχύσουν τα παραπάνω, η εταιρεία ή η μόνιμη εγκατάσταση της αλλοδαπής εταιρείας στην Ελλάδα θα υπόκειται σε φόρο εισοδήματος (εταιρικό φόρο με συντελεστή 22%) επί ποσού που ισούται με τη διαφορά της αγοραίας αξίας των περιουσιακών στοιχείων που μεταφέρει, κατά τη στιγμή της εξόδου αυτών, μείον την αξία τους όπως αυτή προκύπτει στη φορολογική βάση των λογιστικών αρχείων της κατά τον χρόνο της εξόδου.
Στο σημείο αυτό να τονίσουμε ότι οι φορολογικές αυτές διατάξεις στην παρούσα μορφή τους δεν έχουν εφαρμογή για τα φυσικά πρόσωπα. Οι περιπτώσεις όπου θεωρείται ότι συντελείται μεταφορά περιουσιακού στοιχείου είναι οι ακόλουθες:
α) Μεταφορά περιουσιακών στοιχείων από την έδρα του στην ημεδαπή στη μόνιμη εγκατάστασή του σε άλλο κράτος-μέλος ή σε τρίτη χώρα, εφόσον η Ελλάδα παύει να έχει δικαίωμα φορολόγησης των μεταφερομένων περιουσιακών στοιχείων, εξαιτίας της μεταφοράς.
β) Μεταφορά περιουσιακών στοιχείων από τη μόνιμη εγκατάστασή του στην ημεδαπή στην έδρα του ή σε άλλη μόνιμη εγκατάσταση σε άλλο κράτος-μέλος, ή σε τρίτη χώρα, εφόσον η Ελλάδα παύει να έχει δικαίωμα φορολόγησης των μεταφερομένων περιουσιακών στοιχείων, εξαιτίας της μεταφοράς.
γ) Μεταφορά της φορολογικής κατοικίας του από την Ελλάδα σε άλλο κράτος-μέλος ή σε τρίτη χώρα, εκτός από εκείνα τα περιουσιακά στοιχεία τα οποία παραμένουν ουσιωδώς συνδεδεμένα με μόνιμη εγκατάσταση στην ημεδαπή.
δ) Μεταφορά της δραστηριότητας που ασκεί η μόνιμη εγκατάστασή του, από την Ελλάδα σε άλλο κράτος-μέλος ή σε τρίτη χώρα, εφόσον η Ελλάδα παύει να έχει δικαίωμα φορολόγησης των μεταφερομένων περιουσιακών στοιχείων, εξαιτίας της μεταφοράς.
Είναι σκόπιμο να διευκρινιστεί ότι οι μεταβιβάσεις περιουσιακών στοιχείων μεταξύ μιας μητρικής εταιρείας και των θυγατρικών της δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του προβλεπόμενου κανόνα σχετικά με τη φορολόγηση κατά την έξοδο (παρ. 10 της αιτιολογικής οδηγίας (Ε.Ε.) 2016/1164).
Η εξακρίβωση της αγοραίας αξίας των περιουσιακών στοιχείων που μεταφέρονται μπορεί να γίνει: α) Με σύνταξη έκθεσης αποτίμησης από δύο (2) ορκωτούς ελεγκτές ή ελεγκτική εταιρεία ή, κατά περίπτωση, από δύο ανεξάρτητους πιστοποιημένους εκτιμητές. β) Με βάση την αξία αυτών, όπως απεικονίζεται για λογιστικούς σκοπούς στα λογιστικά αρχεία της εταιρείας ή της μόνιμης εγκατάστασης, εφόσον η επιμέτρηση των στοιχείων αυτών διενεργείται στην εύλογη αξία. γ) Με βάση την αξία των μεταφερομένων περιουσιακών στοιχείων, όπως αυτή προσδιορίζεται από τον φάκελο τεκμηρίωσης ενδοομιλικών συναλλαγών (άρθρο 21 του ν. 4174/2013).
Ο φόρος που οφείλεται αποδίδεται στο Δημόσιο με δήλωση, η οποία υποβάλλεται τρεις (3) εργάσιμες ημέρες πριν από την επέλευση των γεγονότων και ο φόρος καταβάλλεται εφάπαξ ή σε πέντε (5) ισόποσες ετήσιες άτοκες δόσεις, εφόσον η μεταφορά γίνεται σε άλλο κράτος-μέλος της Ε.Ε. ή σε χώρα που είναι συμβαλλόμενο μέρος στη συμφωνία για τον ΕΟΧ. Ο τύπος και το περιεχόμενο της δήλωσης αυτής ορίστηκε με την απόφαση του διοικητή της ΑΑΔΕ, Α1231/2020 (ΦΕΚ Β΄ 4735/26.10.2020).
Οι διατάξεις αυτές δεν εφαρμόζονται με την προϋπόθεση ότι τα περιουσιακά στοιχεία που μεταφέρονται πρόκειται να επανέλθουν στην ημεδαπή εντός περιόδου δώδεκα (12) μηνών και για ειδικές περιπτώσεις. Στην περίπτωση αυτή υποβάλλεται μηδενική δήλωση και η φορολογική διοίκηση μπορεί να απαιτήσει κατάθεση εγγυητικής επιστολής ισόποσης με το ποσό του φόρου.
Ο κ. Σταύρος Πετριδίσογλου είναι ορκωτός ελεγκτής λογιστής και υπεύθυνος του φορολογικού τμήματος της Accounting Solutions A.E. (www.accountingsolutions.gr).