Εικονογράφηση: Loukia Kattis
Ακούστε το άρθρο
Από το «War Room» της ΑΑΔΕ όπου εργάζονται, οι 7 «Ράμπο» της Αρχής, παρακολουθούν καθημερινά και σε ζωντανό χρόνο την επιχειρηματική δραστηριότητα των υπόπτων που με την ιδιότητα του influencer, του youtuber, του instagramer, του tik toker, ή απλώς ένος διάσημου προσώπου, δραστηριοποιούνται επιχειρηματικά, άλλοτε φανερά και άλλοτε κρυφά, εξαργυρώνοντας την αναγνωρισιμότητά τους.
Και μπορεί ο ρόλος των «Ράμπο» να έγινε γνωστός στο ευρύ κοινό μετά τον «χρυσό γάμο της φοροδιαφυγής» – υπόθεση που εξιχνιάστηκε μέσα από τις πολλαπλές αναρτήσεις στο διαδίκτυο- ωστόσο, σύμφωνα με τον Τίμο Παπαδόπουλο, Γενικό Διευθυντή Φορολογικών Λειτουργιών της ΑΑΔΕ και επικεφαλής των 7, η ομάδα εργάζεται γύρω από τέτοιες υποθέσεις εδώ και τρία χρόνια.
Ο τρόπος «ψαρέματος» υπόπτων φοροδιαφυγής
Αντικείμενο των επτά ελεγκτών είναι η παρακολούθηση των πεπραγμένων στο διαδίκτυο. Χρησιμοποιούν λογισμικό που αποθηκεύει και επεξεργάζεται το περιεχόμενο των ιστοσελίδων και σελίδων κοινωνικής δικτύωσης, προκειμένου να αποκαλύψει κρυφή επιχειρηματική δραστηριότητα, να καταγράψει αδήλωτα έσοδα και να παράσχει την απαραίτητη πληροφόρηση που θα επιτρέψει τον εντοπισμό επιχειρήσεων νομιμοποίησης εσόδων που εδρεύουν στη χώρα, ή μεμονωμένων ατόμων που πίσω από «ποσταρίσματα» τα οποία φαινομενικά είναι αθώα και απεικονίζουν την καθημερινότητά τους, στην ουσία προωθούν συστηματικά και επ’ αμοιβή προϊόντα και υπηρεσίες.
Τα μέλη της ομάδας εργάζονται στην αίθουσα επιχειρήσεων ενώ υπάρχουν και συνεργεία που κινούνται στο πεδίο και τα οποία παρακολουθεί και καθοδηγεί ειδικός συντονιστής. Κατά τη διάρκεια των δράσεων ένας ή περισσότεροι αναλυτές βλέπουν και διασταυρώνουν στοιχεία που δίνουν οι ελεγκτές από την έδρα του ελεγχόμενου σε πραγματικό χρόνο και τα συγκρίνουν με τις βάσεις δεδομένων. Αν χρειαστεί, οι αναλυτές στο κέντρο επιχειρήσεων δίνουν επιτόπου περαιτέρω οδηγίες μέσω προϊσταμένου που βρίσκεται στο πεδίο κατά τη διάρκεια της επιχείρησης.
Ειδικό λογισμικό «σκανάρει» τα social media
«Για τον εντοπισμό περιπτώσεων φοροδιαφυγής, η ΑΑΔΕ διαθέτει υπερσύγχρονα συστήματα, έτσι ώστε σε περίπτωση εντοπισμού ύποπτων περιπτώσεων απόκρυψης φορολογητέων εσόδων να πραγματοποιείται άμεσα διασταυρωτικός έλεγχος με τα διαθέσιμα στοιχεία που έχει η φορολογική αρχή, όπως η πλατφόρμα “My Data”», εξηγεί ο κ. Παπαδόπουλος.
Οπως υπογραμμίζει, αυτός ο διπλός, παράλληλος έλεγχος σε πραγματικό χρόνο «διασφαλίζει τη διαφάνεια και εξαλείφει τις πιθανότητες διαπίστωσης ανακριβών ή αβάσιμων παραβάσεων. Ενισχύει τη δίκαιη μεταχείριση των επιχειρηματιών και τη σωστή συμπεριφορά του ελεγκτικού προσωπικού».
Υπάρχει όμως ένα ακόμη σημαντικό ζήτημα που επιλύει ο live έλεγχος και αφορά την προστασία των ελεγκτών σε περίπτωση απόπειρας βιαιοπραγίας ή παρεμπόδισης του ελέγχου. Αυτό επιτυγχάνεται χάρη στη δυνατότητα άμεσης σύνδεσης του κέντρου με την ΕΛΑΣ με επείγον αίτημα συνδρομής. Δεν είναι άλλωστε λίγες οι φορές που ελεγχόμενοι, ειδικά τους καλοκαιρινούς μήνες στα νησιά, απειλούν ή και βιαιοπραγούν απέναντι στους ελεγκτές.
Το προφίλ των «7»
Η εξειδικευμένη ομάδα υπάγεται στα υψηλότερα κλιμάκια ιεραρχίας της ΑΑΔΕ και η επιλογή των μελών, σύμφωνα με τον κ. Παπαδόπουλο, έχει γίνει πολύ προσεκτικά.
«Η ομάδα αυτή, πέρα από την επαγγελματική της ικανότητα και τις δεξιότητες και γνώσεις που κατέχει, διαθέτει και σειρά άλλων προτερημάτων όπως η ταχύτητα αντίληψης και κρίσης/εκτίμησης καταστάσεων, η εξοικείωση με την τεχνολογία, η γνώση των ελεγκτικών διαδικασιών, καθώς και η υψηλή εχεμύθεια, στοιχείο απαραίτητο για το είδος δράσης που ασκούν».
Σε κάθε περίπτωση, οι «Ράμπο» δεν πλήττουν. Εκτός από τον πολύκροτο γάμο, πέρυσι εντόπισαν αδήλωτα εισοδήματα γνωστής influencer αλλά και ενοικιάσεις βιλών πολυτελείας που διαφημίζονται στα social media. Το 2023 μάλιστα η ΑΑΔΕ επέβαλε και ένα πολύ υψηλό πρόστιμο 700.000 ευρώ -τα 350.000 στο φυσικό πρόσωπο και τα υπόλοιπα 350.000 στην εταιρεία του.
Αλλη εικόνα στα social media, άλλη στις φορολογικές δηλώσεις
Πώς όμως γεννήθηκε η ανάγκη για τον σχηματισμό της ομάδας;
Ο κ. Παπαδόπουλος περιγράφει πως η Αρχή άρχισε να παρατηρεί μια προβολή μέσω του διαδικτύου, προσωπικών στιγμών ανθρώπων περισσότερο ή και λιγότερο αναγνωρίσιμων.
«Στοιχεία και αναφορές για τη διαβίωση τους προκαλούσαν ερωτηματικά και ακόμη περισσότερο έφταναν στα όρια της πρόκλησης για τον μέσο πολίτη, ο οποίος ευλόγως θα έκανε την απλή ερώτηση που όντως έφτανε ως εμάς: “μα που τα βρίσκουν αυτοί”; εννοώντας προφανώς τα εισοδήματα και τον πολυτελή τρόπο διαβίωσης που αποτύπωναν οι αναρτήσεις, οι οποίες γίνονταν και συνεχίζουν να γίνονται αντικείμενο ευρύτερης κυκλοφορίας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αλλά και στον τύπο».
Υπό αυτή τη συνθήκη η παρακολούθηση των διαδικτυακών μέσων για τον εντοπισμό φορολογικής απάτης και διαφυγόντων δημοσίων εσόδων ήταν μονόδρομος για την Αρχή.
Μάλιστα, ο ολοένα αυξανόμενος αριθμός λογαριασμών με δυσθεώρητο αριθμό ακόλουθων, αναβαθμίζει συνεχώς τον τρόπο που χτενίζονται τα ποσταρίσματα των «διασήμων» στο διαδίκτυο. Αλλωστε η κοινωνική και επαγγελματική ζωή των influencers μπορεί να δώσει μπόλικες αφορμές για να ξεκινήσει ένας έλεγχος.
Οπως λέει χαρακτηριστικά και ο κ. Παπαδόπουλος «αποκαλύφθηκαν πρόσωπα και δραστηριότητες ατόμων που διαφοροποιούσαν την εικόνα που έδειχναν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, από την εικόνα που έδιναν στις φορολογικές τους δηλώσεις».