Ενόψει αμερικανικών εκλογών, του ενδεχομένου επανεκλογής Τραμπ αλλά και των ευρύτερων παγκόσμιων διεθνοπολιτικών και γεωστρατηγικών ανακατατάξεων, έχει ανοίξει για τα καλά στην Ευρώπη η συζήτηση για μια πραγματική κοινή ευρωπαϊκή αμυντική πολιτική.
Ευθύς εξαρχής: μια τέτοια εξέλιξη σε συνδυασμό με περαιτέρω εμβάθυνση των ευρωπαϊκών εξωτερικών σχέσεων προς μια ουσιαστική κοινή εξωτερική πολιτική μπορεί να θωρακίσει ουσιαστικά την Ελλάδα έναντι απειλών της εθνικής μας κυριαρχίας, επέκεινα της προσφιλούς εσχάτως και επικίνδυνης παραίνεσης των εταίρων μας: «Βρείτε τα»…
Ενα από τα θέματα που θα κληθεί να διαχειριστεί το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο μετά τις ευρωεκλογές του Ιουνίου είναι η νέα ευρωπαϊκή στρατηγική για την αμυντική βιομηχανία (EDIS), που ήδη φαίνεται ότι θα ξεπεράσει το 1,5 δισ. ευρώ.
Το ερώτημα βέβαια είναι με ποιες περγαμηνές προσερχόμαστε σε τούτη τη διαδικασία; Μονάχα με τις θηριώδεις αμυντικές μας δαπάνες, που ατυχώς ωστόσο δεν αφήνουν ούτε ένα ευρώ στην εγχώρια αγορά και βιομηχανία; Ας δούμε κάποια δεδομένα αναφορικά με την άλλοτε δραστήρια και κερδοφόρα ελληνική αμυντική βιομηχανία μας:
Ο πόλεμος στην Ουκρανία, που διανύει τον τρίτο χρόνο, εξελίσσεται σε πόλεμο φθοράς, που σύμφωνα με αναλυτές θα κερδηθεί από όποια πλευρά καταφέρει να εξασφαλίσει επάρκεια πυρομαχικών. Τα πιεστικά αιτήματα της ουκρανικής ηγεσίας προς τη Δύση για ενίσχυση με στρατιωτικό υλικό αναδεικνύουν την εξάρτηση από αποθέματα πυρομαχικών φίλα προσκείμενων χωρών. Ωστόσο, μια πιθανή εκλογή Τραμπ στις ΗΠΑ ενδέχεται να οδηγήσει σε κλείσιμο της στρόφιγγας. Στις συνθήκες αυτές η Ε.Ε. έχει αποφασίσει να ενεργοποιήσει τη Δράση για την Υποστήριξη Παραγωγής Πυρομαχικών (ASAP), η οποία στοχεύει μεταξύ άλλων στην παραγωγή ενός εκατ. βλημάτων πυροβολικού, κυρίως των 155mm. Πρόκειται για ένα από τα λίγα προϊόντα βαριάς βιομηχανίας, στην παραγωγή του οποίου η χώρα μας διαθέτει εμπειρία δεκαετιών.
Τα Ελληνικά Αμυντικά Συστήματα (ΕΑΣ) μέχρι πρόσφατα παρήγαν το μεταλλικό τμήμα βλημάτων που αντιπροσωπεύει άνω του μισού της συνολικής αξίας του τελικού προϊόντος (περί τα 2.000 ευρώ ανά τεμάχιο). Με δεδομένη την αυξημένη –δυστυχώς– ζήτηση για τα επόμενα χρόνια, γίνεται σαφές ότι δεν ζημιώνει τα ΕΑΣ και το Δημόσιο η λειτουργία και επέκτασή τους, αλλά η περαιτέρω απαξίωσή τους.
Πρόσφατα τα ΕΑΣ φέρεται να εξασφάλισαν ευρωπαϊκή χρηματοδότηση ύψους 33 εκατ. ευρώ από το ευρωπαϊκό πρόγραμμα ASAP. Στην πραγματικότητα τα ΕΑΣ, υπό καθεστώς αποδιοργάνωσης, αναγκάστηκαν να συρθούν σε χρηματοδότηση από κοινού με μια σλοβακική εταιρεία (MSM), η οποία εμφανίζεται συνδικαιούχος κατά ποσοστό 49%. Το πλέον παράδοξο και απογοητευτικό ωστόσο είναι ότι το πιο κρίσιμο πυρομαχικό για τις Ενοπλες Δυνάμεις μας αλλά και προς εξαγωγή, με παραγωγή μέχρι σήμερα στην Ελλάδα εξ ολοκλήρου, θα παράγεται πλέον σε ένα σλοβακικό εργοστάσιο 1.200 χιλιόμετρα μακριά από τη χώρα μας.
Ενώ λοιπόν λαμβάνουν χώρα στην Ευρώπη κρίσιμες διεργασίες προς μια ευρωπαϊκή αμυντική πολιτική, εμείς εδώ αντιμετωπίζουμε τα ΕΑΣ ως ατυχήσασα ΔΕΚΟ μηδενικής αξίας, απαξιώνοντας περαιτέρω τις εγκαταστάσεις και το δυναμικό τους. Την εικόνα απαξίωσης συμπληρώνουν καταγγελίες εργαζομένων για επαναλαμβανόμενα εργατικά ατυχήματα και παραβίαση της εργατικής νομοθεσίας.
*Ο κ. Νικόλας Φαραντούρης είναι καθηγητής Ευρωπαϊκού Δικαίου και Δικαίου Ενέργειας στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς, σύμβουλος Ευρωπαϊκής Πολιτικής του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ.