Τι συμβαίνει στη Γερμανία; Η χώρα χάνει ολοένα και περισσότερο τη βιομηχανική της βάση. Μήπως μετατρέπεται στον πιο αδύναμο κρίκο της Ευρωζώνης ή μήπως μετακινείται προς τα επάνω στην αλυσίδα αξίας, έτοιμη να ανακάμψει μόλις ολοκληρωθεί η αποκατάσταση των αποθεμάτων στην παγκόσμια μεταποίηση; Κάνει λίγο και από τα δύο. Η Γερμανία αντιμετωπίζει σοβαρά διαρθρωτικά προβλήματα, συμπεριλαμβανομένης της επιδεινούμενης έλλειψης σε εξειδικευμένο εργατικό δυναμικό και των υπερβολικά αυστηρών περιορισμών.
Πάντως, η κατάσταση και οι προοπτικές της είναι λιγότερο δυσοίωνες από όσο υποδηλώνουν οι τίτλοι περί «αποβιομηχάνισης». Η απαισιόδοξη προσέγγιση έχει ερείσματα, μια και η γερμανική μεταποιητική παραγωγή εξασθένησε απότομα μετά την κορύφωση του 2018. Το 2023 τα γερμανικά εργοστάσια παρήγαγαν 6,5% λιγότερα προϊόντα από ό,τι πριν από την πανδημία του 2019, ενώ η παραγωγή στην υπόλοιπη Ευρωζώνη ενισχύθηκε ελαφρώς 0,3%. Οσον αφορά την πραγματική ακαθάριστη προστιθέμενη αξία στη μεταποίηση, η Γερμανία υστερεί έναντι της Ευρωζώνης με πολύ μικρότερο περιθώριο.
Αναφορικά με το βασικό μέτρο που ακολουθούν οι οικονομολόγοι, δηλαδή την πραγματική οικονομική ανάπτυξη, η ακαθάριστη προστιθέμενη αξία θεωρείται σημαντικότερη. Από τότε που η γερμανική στατιστική υπηρεσία επέστησε την προσοχή στο ασυνήθιστο χάσμα μεταξύ των δύο μετρήσεων της γερμανικής μεταποιητικής απόδοσης στις 15 Ιανουαρίου, οι παρατηρητές προσπαθούσαν να καταλάβουν γιατί οι εγχώριοι κατασκευαστές παράγουν περισσότερη προστιθέμενη αξία ανά μονάδα παραγωγής και πωλήσεων από πριν. Σε γενικές γραμμές το χάσμα αυτό αποτυπώνει δύο αλλαγές.
Πρώτον, αντιμετωπίζοντας τον οξυμένο παγκόσμιο ανταγωνισμό και το υψηλό εγχώριο κόστος, συμπεριλαμβανομένων των ακριβών τιμολογίων ενέργειας, οι γερμανικές εταιρείες ανέρχονται στην κλίμακα των περιθωρίων κέρδους και της ποιότητας. Δεύτερον, ορισμένες εταιρείες φαίνεται να επιμηκύνουν τη διαδικασία παραγωγής εντός Γερμανίας. Παράγοντας περισσότερες εισροές στο εσωτερικό αντί να τις εισάγουν από το εξωτερικό, αυξάνουν το μερίδιο της εγχώριας προστιθέμενης αξίας ανά μονάδα παραγωγής και πωλήσεων.
Αυτό μπορεί να είναι μια αντίδραση στις γεωπολιτικές αναταράξεις και ανησυχίες, οι οποίες έπληξαν ιδιαίτερα τη Γερμανία. Η Γερμανία δεν χάνει τη βιομηχανική της βάση σε μεγάλο βαθμό (ακόμη), αλλά παρουσιάζει χαμηλότερες επιδόσεις στην Ευρωζώνη. Η υπό εκκόλαψη ανάκαμψη του παγκόσμιου εμπορίου φέτος θα τη βοηθήσει, αλλά πρέπει να υποστηριχθεί από σοβαρές μεταρρυθμίσεις.
* Ο κ. Χόλγκερ Σμίεντινγκ είναι οικονομολόγος της Berenberg Bank.