Πόσο «στοιχίζει» να αφήσει κανείς την καριέρα του σε δεύτερη μοίρα για να αποκτήσει μωρό; Σύμφωνα με την κατασκευαστική εταιρεία Booyoung Group της Νότιας Κορέας, 75.000 δολάρια. Αυτό είναι το παχυλό μπόνους που προσφέρει στους υπαλλήλους της –άνδρες και γυναίκες– σε μια προσπάθεια να βοηθήσει στην επίλυση του επιτακτικού δημογραφικού προβλήματος της ασιατικής χώρας.
«Εάν το ποσοστό γεννήσεων παραμείνει χαμηλό, η χώρα θα απειληθεί με εξαφάνιση», προειδοποίησε πρόσφατα ο πρόεδρος της Booyoung, Λι Τζουνγκ Κέουν. Το συνολικό ποσοστό γονιμότητας της Νότιας Κορέας –ο μέσος αριθμός των παιδιών, δηλαδή, που αποκτά μια γυναίκα στη ζωή της– μειώθηκε από 0,78 το 2022 σε 0,72 το 2023, ενώ φέτος προβλέπεται να καταποντιστεί στο 0,68, πολύ κάτω από το 2,1 που ο ΟΟΣΑ θεωρεί απαραίτητο για τη διασφάλιση σταθερού πληθυσμού.
Στο πλαίσιο αυτό, ενόψει και των βουλευτικών εκλογών τον επόμενο μήνα, κόμματα από όλο το πολιτικό φάσμα ανακοινώνουν προτάσεις, που κυμαίνονται από γενναιόδωρα επιδόματα στέγασης και φοροελαφρύνσεις έως υποχρεωτική άδεια πατρότητας, αλλά και διευρυμένες επιδοτήσεις για προγράμματα κατάψυξης ωαρίων. «Ο χρόνος πιέζει, ελπίζω κάθε κυβερνητική υπηρεσία να προσεγγίσει το ζήτημα των χαμηλών ποσοστών γεννήσεων με αποφασιστικότητα», υπογράμμισε ο Νοτιοκορεάτης πρόεδρος Γιουν Σουκ Γέολ στους υπουργούς του τον Δεκέμβριο.
Οι επιπτώσεις της κρίσης γίνονται ήδη αισθητές. Το 2022, ο αριθμός του στρατιωτικού προσωπικού της Νότιας Κορέας έπεσε για πρώτη φορά κάτω από 500.000, πανεπιστήμια και σχολεία ανέφεραν ότι ο αριθμός των μαθητών μειώνεται ενώ πέρυσι πουλήθηκαν στη Νότια Κορέα περισσότερα καροτσάκια για… κατοικίδια, παρά για μωρά. Οι οικονομολόγοι προειδοποιούν ότι η Νότια Κορέα αντιμετωπίζει σοβαρές δημοσιονομικές προκλήσεις, καθώς η κυβέρνηση αναγκάζεται να υποστηρίξει τον ταχέως γηράσκοντα πληθυσμό της. Σύμφωνα με το Ινστιτούτο Υγείας και Κοινωνικών Υποθέσεων, το ΑΕΠ της χώρας θα είναι 28% χαμηλότερο το 2050 σε σχέση με το 2022, καθώς ο πληθυσμός σε ηλικία εργασίας θα συρρικνωθεί σχεδόν κατά 35% τα επόμενα 25 χρόνια.
Ο μέσος αριθμός των παιδιών που αποκτά μια γυναίκα στη Νότια Κορέα μειώθηκε από 0,78 το 2022 σε 0,72 το 2023.
Το ποσοστό ατόμων ηλικίας 65 ετών αναμένεται να αυξηθεί στο 25,5% το 2030 και στο 46,4% το 2070. Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, το 40,4% των Νοτιοκορεατών άνω των 65 ετών ζει ήδη σε σχετική φτώχεια, το υψηλότερο ποσοστό στον ανεπτυγμένο κόσμο, ενώ το εθνικό συνταξιοδοτικό ταμείο της χώρας προβλέπεται να ξεμείνει από χρήματα σε 30 χρόνια. «Η Κορέα αντιμετωπίζει μια άνευ προηγουμένου κρίση», εξηγεί ο Ο Σουκ Τάε, οικονομολόγος στη Société Générale στη Σεούλ. «Η χώρα σύντομα θα αρχίσει να παρουσιάζει αρνητική ανάπτυξη. Θα υπάρξουν σοβαρά κοινωνικά προβλήματα που σχετίζονται με την ασφάλιση, τις συντάξεις, την εκπαίδευση και το στρατιωτικό δυναμικό». Σύμφωνα με κυβερνητικές στατιστικές, το μέσο νεόνυμφο ζευγάρι στη Νότια Κορέα έχει συνδυαστικά χρέη 124.000 δολαρίων. Οι νέοι αντιμετωπίζουν επίσης αυξανόμενα ιδιωτικά δίδακτρα εν μέσω έντονου ανταγωνισμού για περιορισμένες θέσεις σε ελίτ πανεπιστήμια και μεγάλες εταιρείες, καθώς και για στέγαση. Σε αυτό το πλαίσιο, πολλές κορεατικές εταιρείες παίρνουν θέση.
«Αναλαμβάνουν ρόλο για την επίλυση του προβλήματος των χαμηλών γεννήσεων και καταβάλλουν προσπάθειες να βελτιώσουν την εταιρική κουλτούρα και την εξισορρόπηση επαγγελματικής και προσωπικής ζωή», λέει ο Γιου Ιλ Χο, από το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο της Κορέας. Ορισμένες εταιρείες φαίνεται να έχουν πετύχει με τα κίνητρά τους. Ο κολοσσός λιανικής Lotte υπερηφανεύεται για ποσοστό γονιμότητας μεταξύ των εργαζομένων του άνω των 2 από τότε που εισήγαγε «έξτρα» υποχρεωτικές άδειες μητρότητας και πατρότητας το 2012. Ομως οι ειδικοί προειδοποιούν πως τα οικονομικά κίνητρα δεν λειτουργούσαν πάντα. Από το 2006 έως το 2023, η Νότια Κορέα έχει ξοδέψει 270 δισ. δολάρια σε πολιτικές που κυμαίνονται από πληρωμές σε μετρητά έως επιδοτούμενες υπηρεσίες φύλαξης παιδιών και θεραπείες υπογονιμότητας, σύμφωνα με το γραφείο προϋπολογισμού του νοτιοκορεατικού κοινοβουλίου.
«Οι διαδοχικές κυβερνήσεις το αντιμετώπισαν ως ζήτημα κόστους, αλλά οι σχετικά εύποροι Κορεάτες δεν κάνουν παιδιά», τονίζει ο επικεφαλής του κέντρου παρακολούθησης δημογραφικών στοιχείων στο Ινστιτούτο Υγείας και Κοινωνικών Υποθέσεων της Κορέας. Το θέμα είναι η έντονα ανταγωνιστική πίεση που δέχονται οι νεαροί, είτε στην εκπαίδευση, είτε στην αγορά εργασίας, είτε στην αγορά κατοικίας, με αποτέλεσμα ο δείκτης γεννήσεων της Νότιας Κορέας να μετατρέπεται πλέον σε εθνική έκτακτη ανάγκη.