Για άλλη μια χρονιά, το 2023 φαίνεται ότι έκλεισε με καλύτερο δημοσιονομικό αποτέλεσμα από αυτό που προέβλεπε η κυβέρνηση στον προϋπολογισμό του 2024, χάρη στην υπεραπόδοση των φορολογικών εσόδων.
Το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή (ΓΠΚΒ), στην τριμηνιαία έκθεσή του που παρουσίασε προχθές, εκτιμά ότι το πρωτογενές πλεόνασμα το 2023 ήταν 3,624 δισ. ευρώ ή 1,6% του ΑΕΠ, έναντι πρωτογενούς ελλείμματος 526 εκατ. ευρώ ή 0,2% του ΑΕΠ το 2022. Η κυβέρνηση στον προϋπολογισμό του 2024 εκτιμούσε πρωτογενές πλεόνασμα 2,555 δισ. ευρώ ή 1,1% του ΑΕΠ για το 2023, έναντι πλεονάσματος 261 εκατ. ευρώ ή 0,1% του ΑΕΠ το 2022.
Διευκρινίζει βεβαίως το Γραφείο ότι η εκτίμησή του δεν είναι συγκρίσιμη με το αποτέλεσμα που δημοσιεύει η ΕΛΣΤΑΤ ακολουθώντας τη μεθοδολογία ΕSA, η οποία περιλαμβάνει επιπλέον προσαρμογές, αλλά διευκολύνει τη σύγκριση με το αντίστοιχο διάστημα του προηγούμενου έτους, που έχει υπολογιστεί με την ίδια μεθοδολογία. Στην προκειμένη περίπτωση, η σύγκριση δείχνει αξιοσημείωτη βελτίωση.
Επιπλέον, τραπεζικές εκτιμήσεις τοποθετούν το πρωτογενές πλεόνασμα ακόμη υψηλότερα, πλησιάζοντας την περιοχή του 2% του ΑΕΠ.
Στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους αναγνωρίζουν ότι το αποτέλεσμα θα είναι υψηλότερο από την πρόβλεψη για 1,1% του ΑΕΠ και εκτιμούν ότι ίσως κινηθεί κοντά στην εκτίμηση του ΓΠΚΒ για 1,6% του ΑΕΠ. Η εξέλιξη αυτή ξεκαθάρισε μετά τη δημοσίευση των στοιχείων εκτέλεσης του προϋπολογισμού του πρώτου διμήνου 2024, που έδειξε ότι φορολογικά έσοδα 647 εκατ. ευρώ θα προσμετρηθούν στο 2023, ενώ υπήρξε και υποεκτέλεση δαπανών.
Σημειώνεται ότι η υπεραπόδοση του προϋπολογισμού του 2023 επετεύχθη παρά το γεγονός ότι ο ρυθμός ανάπτυξης ήταν χαμηλότερος των προβλέψεων. Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ έκλεισε στο 2%, έναντι πρόβλεψης για 2,4%. Το αποτέλεσμα αυτό, όμως, οφείλεται κυρίως στις χαμηλότερες επενδυτικές επιδόσεις και όχι στην κατανάλωση. Ετσι, οικονομικοί αναλυτές επισημαίνουν ότι η υπεραπόδοση εσόδων πρέπει να αποδοθεί έως ένα βαθμό στην επέκταση των ηλεκτρονικών συναλλαγών και στην καταπολέμηση της φοροδιαφυγής, καθώς και στην υψηλή κερδοφορία των επιχειρήσεων του 2022, που φορολογήθηκε το 2023.
Οπως αναφέρει εξάλλου το ΓΠΚΒ, «η βελτίωση οφείλεται κατά κύριο λόγο στα αυξημένα φορολογικά έσοδα κατά 6,410 δισ. ευρώ και στη μείωση των πρωτογενών δαπανών κατά 3,357 εκατ. ευρώ, ενώ οι τόκοι αυξήθηκαν κατά 2,667 εκατ. ευρώ».
Σημειώνεται ότι η Eurostat θα ανακοινώσει το αποτέλεσμα στις 22 Απριλίου, στο πλαίσιο της λεγόμενης Διαδικασίας Υπερβολικού Ελλείμματος (EDP).
H υπεραπόδοση αυτή διευκολύνει την κυβέρνηση να επιτύχει τον στόχο του 2024, δηλαδή πρωτογενές πλεόνασμα 2,1% του ΑΕΠ ή 4,991 δισ. ευρώ, σύμφωνα με τον προϋπολογισμό. Ωστόσο, υπάρχουν ακόμη πηγές αβεβαιότητας, κυρίως σε σχέση με τον ρυθμό ανάπτυξης, για τον οποίο η κυβέρνηση έχει την πλέον αισιόδοξη πρόβλεψη, 2,9%, έναντι όλων των φορέων και μάλλον θα υποχρεωθεί να την αναθεωρήσει προς τα κάτω. Επιπλέον, από φέτος επανέρχονται οι περιορισμοί του Συμφώνου Σταθερότητας που είχαν καταργηθεί τα προηγούμενα χρόνια, με τη ρήτρα Γενικής Διαφυγής, λόγω COVID-19 και πετρελαϊκής κρίσης.
Με αυτό το σκεπτικό, έχουν αποκλεισθεί μέχρι στιγμής προεκλογικές κινήσεις, όπως η χορήγηση «δώρου» Πάσχα, αν και τίποτα δεν μπορεί να αποκλεισθεί ενόψει ευρωεκλογών, ιδίως καθώς αυτές έχουν προσλάβει χαρακτηριστικά οξείας αντιπαράθεσης.
Καλύτερο από τις προβλέψεις ήταν και το πρωτογενές αποτέλεσμα του 2022. Συγκεκριμένα, η κυβέρνηση προέβλεπε τότε πρωτογενές έλλειμμα 1,6% του ΑΕΠ και η Eurostat είχε ανακοινώσει οριακό πρωτογενές πλεόνασμα 0,1% του ΑΕΠ.