Μια νέα οικονομική πραγματικότητα, διαμετρικά αντίθετη με την εικόνα που παρουσίαζε προ δεκαετίας, εμφανίζει η Ευρωζώνη, με τον άλλοτε «προβληματικό» ευρωπαϊκό Νότο να… βάζει πλέον τα γυαλιά στην άλλοτε πανίσχυρη Γερμανία. Οι τέσσερις μεγαλύτερες οικονομίες του ευρωπαϊκού νότου, που ονομάστηκαν περιφρονητικά «PIGS» (Πορτογαλία, Ιταλία, Ελλάδα και Ισπανία) εν μέσω της κρίσης χρέους της Ευρωζώνης, απολαμβάνουν υψηλές επιδόσεις που έρχονται σε αντίθεση με τη στασιμότητα της Γερμανίας. Η ανάπτυξή τους υπήρξε υψηλότερη από 5% σε σχέση με τη Γερμανία από το 2017 έως το τέλος του 2023, σύμφωνα με ανάλυση της Capital Economics για τους Financial Times. Οι «4» της Μεσογείου έχουν προσθέσει συλλογικά περισσότερα από 200 δισ. ευρώ ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος σε προσαρμοσμένους όρους τιμών τα τελευταία έξι χρόνια, ενώ το ΑΕΠ της Γερμανίας αυξήθηκε μόνο κατά 85 δισ. ευρώ, σύμφωνα με την ίδια μελέτη.
Η οικονομία της Γερμανίας μετά βίας έχει αναπτυχθεί από την πανδημία του κορωνοϊού το 2020, καθώς η απότομη επιβράδυνση στον τεράστιο μεταποιητικό της τομέα επιδεινώθηκε από την έκρηξη των τιμών ενέργειας, μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Αντίθετα, οι χώρες της νότιας Ευρώπης ενισχύθηκαν από την ανάκαμψη του τουρισμού, μετά την άρση των περιορισμών της πανδημίας, καθώς και από τη χαμηλότερη έκθεση στην ύφεση της μεταποίησης και την απώλεια του φθηνού ρωσικού αερίου.
Ο ευρωπαϊκός Νότος, παρ’ όλα αυτά, δεν έχει ακόμη αναπληρώσει το κενό που δημιουργήθηκε από τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 και την κρίση δημοσίου χρέους που ακολούθησε, παρατηρούν οικονομολόγοι της Capital Economics. Η σχετική υπεραπόδοση του Νότου φαίνεται ότι βοήθησε την ΕΚΤ να διατηρήσει μια ευρεία συναίνεση σχετικά με το χρονοδιάγραμμα πιθανών μειώσεων των επιτοκίων, εξηγεί ο Αντριου Κένιγχαμ της Capital, με τους περισσότερους αναλυτές να θεωρούν ότι αυτό είναι πιθανό να ξεκινήσει τον Ιούνιο. «Σε αντίθεση με το μεγαλύτερο μέρος της τελευταίας δεκαετίας, οι οικονομίες του νότου δεν χρειάζονται προφανώς πιο χαλαρή νομισματική πολιτική από τον πυρήνα. Αν μη τι άλλο, μπορεί να ισχύει το αντίθετο», είπε.
Οι χώρες του Νότου, όπως η Ιταλία και η Ισπανία –τρίτη και τέταρτη μεγαλύτερες οικονομίες της Ευρωζώνης αντίστοιχα– αναμένεται να συνεχίσουν τις εντυπωσιακές επιδόσεις φέτος, ενώ η Γερμανία και άλλες βόρειες οικονομίες, όπως η Αυστρία και η Ολλανδία, παραμένουν στάσιμες.
Συνολικά, το «κουαρτέτο» των οικονομιών της Μεσογείου αναμένεται να επεκταθεί 1% περισσότερο από τη Γερμανία από το τέλος του τρέχοντος έτους έως το 2026, τάση ωστόσο που δεν αναμένεται να συνεχιστεί πολύ πέρα από αυτό το σημείο.
Ο νότος, τέλος, ενισχύθηκε επίσης από το Ταμείο Ανάκαμψης με κονδύλια ύψους 800 δισ. ευρώ της Ε.Ε., που «έφεραν» επιχορηγήσεις και φθηνά δάνεια, ιδίως σε Ισπανία και Ιταλία, με αντάλλαγμα διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. Την ίδια στιγμή, τα πέντε κορυφαία οικονομικά ερευνητικά ινστιτούτα της Γερμανίας μείωσαν την περασμένη εβδομάδα τις προβλέψεις ανάπτυξης της χώρας για το 2024 από 1,3% σε 0,1%. Σημαντικός παράγοντας που επιβάρυνε τη γερμανική ανάπτυξη ήταν μεταξύ άλλων η απότομη αυστηροποίηση της δημοσιονομικής πολιτικής για τη μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος κοντά στο 2% πέρυσι, με στόχο να συμμορφωθεί με την επιστροφή του περιοριστικού κανόνα πέδησης του χρέους της χώρας. Αντίθετα, οι νότιες χώρες διατήρησαν μια πιο υποστηρικτική δημοσιονομική στάση, με το έλλειμμα του προϋπολογισμού της Ιταλίας να αυξάνεται στο 7,2% πέρυσι. Μεγάλο μέρος της πρόσφατης υπεραπόδοσης των νότιων χωρών οφείλεται στην «προσαρμογή του επιχειρηματικού μοντέλου της Γερμανίας στη νέα πραγματικότητα της ακριβότερης ενέργειας και των χαμηλότερων εξαγωγών στην Κίνα», δήλωσε στους F.Τ. ο Γιάννης Στουρνάρας, επικεφαλής της Τράπεζας της Ελλάδος, δεν θεωρεί ωστόσο ότι αυτό είναι μόνιμο.