«Το παγκόσμιο περιβάλλον ήταν καθοριστικό για την ανάδειξη της Κίνας», αναφέρει στην «Κ» ο ομότιμος καθηγητής εξωτερικών υποθέσεων του Πανεπιστημίου της Βιρτζίνια, Μπράντλι Γουόμακ (φωτ.), λίγες ώρες μετά το πέρας της ημερίδας «Επαναπροσδιορίζοντας την Ασία του Ειρηνικού: Περιφερειακή Κίνα και Παγκόσμια Τάξη» που διοργανώθηκε από το Ινστιτούτο Διεθνών Σχέσεων (ΙΔΙΣ). Η άνοδος της Κίνας στο παγκόσμιο γεωπολιτικό στερέωμα και η επιρροή της στον δυτικό κόσμο έχουν στρέψει μερίδα ειδικών να μελετούν το κινεζικό μοντέλο ανάπτυξης. Σύμφωνα με τον δρα Γουόμακ, «η ειρήνη επέτρεψε στην Κίνα να επικεντρωθεί στην ανάπτυξη, ενώ η εμπορευματοκιβωτιοποίηση και οι παγκόσμιες αλυσίδες αξίας ενθάρρυναν το εμπόριο και τις επενδύσεις».
Οσον αφορά τη μετάβαση της Κίνας στο επαυξημένο παραγωγικό μοντέλο, ο δρ Γουόμακ θεωρεί τη μετεξέλιξη της ιδεολογίας καθοριστική για την ανάπτυξή της, τονίζοντας πως οι αναλυτές παραβλέπουν τους «εγχώριους» παράγοντες. «Ο αριστερισμός του Μάο είχε ανακόψει την ανάπτυξη της Κίνας», αναφέρει, «αλλά δημιούργησε ένα πειθήνιο, οργανωμένο εργατικό δυναμικό που είχε βασική υγεία και εκπαίδευση και περίμενε να δουλέψει σκληρά για να επιβιώσει, ενώ ο πραγματισμός του Ντενγκ Σιαοπίνγκ (σ.σ. «αρχιτέκτονας» της σύγχρονης Κίνας) ενθάρρυνε κάθε καινοτομία που πετύχαινε. Πλέον η Κίνα έχει στραφεί προς τον υπερβολικό συγκεντρωτισμό, και αυτό έχει επιβραδύνει τον ρυθμό ανάπτυξής της, αλλά έχει ήδη αναδειχθεί σε παγκόσμιο επίπεδο».
Σε πρόσφατο έργο του ο καθηγητής Γουόμακ εισήγαγε τον όρο «ασύμμετρη ισοδυναμία», αναλύοντας τις σχέσεις ΗΠΑ – Κίνας ως «συγκοινωνούντα δοχεία» και όχι ως μια ηγεμονική αντιπαράθεση. «Οι δυνάμεις τους προέρχονται από διαφορετικές πηγές», εξηγεί στην «Κ». «Το θεμέλιο της Κίνας είναι πρώτα ο οικονομικός – κεντρικός της ρόλος στην Ασία του Ειρηνικού και στη συνέχεια η εμβέλειά της πέρα από αυτόν, ενώ η δύναμη της Αμερικής έγκειται στην πολυδιάστατη παγκόσμια κεντρικότητά της», ενώ καταλήγει: «Η Κίνα δεν κλέβει την ανάπτυξή της από τις Ηνωμένες Πολιτείες, αλλά έχει επωφεληθεί από την παγκόσμια τάξη – ομοίως, η ανάπτυξη της Κίνας έχει ενισχύσει την παγκόσμια πολιτική οικονομία».
Στη συνέχεια ο δρ Γουόμακ ρωτήθηκε για την αυξανόμενη επιρροή της Κίνας στην Ευρώπη και στον εμπορικό ανταγωνισμό, απαντώντας πως «εάν η Ασία του Ειρηνικού παραμείνει μια συνεκτική οικονομική περιοχή, τα αυξανόμενα πλεονεκτήματα της παραγωγής κλίμακας θα συνεχίσουν να ενθουσιάζουν τους Ευρωπαίους καταναλωτές και να ανησυχούν τους Ευρωπαίους παραγωγούς», ενώ συμπληρώνει: «Η Κίνα ήταν πολύ έξυπνη στο να στρέψει το διάνυσμα της ανάπτυξής της προς την πράσινη ενέργεια. Στο πεδίο αυτό, η Ευρώπη έχει το πλεονέκτημα έναντι των Ηνωμένων Πολιτειών, καθώς δεν επιβαρύνεται από την ηγεμονική νοσταλγία και την παρόρμηση να ξανακάνει τον εαυτό της μεγάλο. Μακροπρόθεσμα, όμως, ο κόσμος πρέπει να χαλαρώσει την ορμή της δημιουργικής καταστροφής και να δώσει προτεραιότητα στη βιωσιμότητα έναντι της προόδου και η βιωσιμότητα δεν είναι απλώς πρόοδος προς διαφορετική κατεύθυνση, αλλά ξεκινάει από το σπίτι, με την προστασία της ευημερίας των ανθρώπων και του περιβάλλοντος».
Οσον αφορά την Ελλάδα και τις ενισχυμένες σχέσεις με την Κίνα, ο καθηγητής Γουόμακ χαρακτηρίζει το λιμάνι του Πειραιά «το πιο επιτυχημένο παράδειγμα συνεργασίας μεταξύ Ευρώπης και Κίνας, με την Ελλάδα να επωφελείται από αυτό», ενώ υπογραμμίζει πως «η ναυτιλία και ο τουρισμός στην Ελλάδα ευθυγραμμίζουν τα συμφέροντά της με εκείνα της Κίνας, ενώ η Ελλάδα διαθέτει το πρόσθετο πλεονέκτημα ότι δεν εξαρτάται από την ευρασιατική χερσαία συνδεσιμότητα».
Συνοψίζοντας, ο διακεκριμένος ακαδημαϊκός αναγνωρίζει την αναβαθμισμένη γεωστρατηγική θέση της Αθήνας στο πεδίο της ενέργειας, σημειώνοντας πως «η Αθήνα βρίσκεται σε πιο ευτυχή θέση από το Ντούισμπουργκ (Γερμανία), τον τερματικό σταθμό της σιδηροδρομικής γραμμής Κίνας – Ευρώπης, ενώ η Ελλάδα δεν είναι μπλεγμένη στις ανησυχίες των ΗΠΑ και του Η.Β. Επίσης, ένα από τα μεγάλα πλεονεκτήματα της Ευρώπης, και της Ε.Ε. ειδικότερα, είναι η ποικιλομορφία της. Η Κίνα εκτιμά την περιφερειακή διαλεκτική δημοκρατία των μελών της, και η Ελλάδα είναι σε θέση να συνεχίσει να συμβάλλει θετικά και διαφοροποιημένα στις σχέσεις της Ευρώπης με την Κίνα».