Ενα χρόνο περίπου από όταν ανάγκασε τη μεγαλύτερη τράπεζά της, τη UBS, να απορροφήσει την τότε ανταγωνίστριά της και αμαρτωλή Credit Suisse, δημιουργώντας ένα «τέρας» στον τραπεζικό της κλάδο, η Ελβετία επιχειρεί να διασφαλίσει το τραπεζικό της σύστημα. Η κυβέρνηση ανακοίνωσε χθες το σχέδιό της να ενισχύσει τις εξουσίες της εποπτικής αρχής τραπεζών, της FINMA, και να αυξήσει μερικώς τις απαιτήσεις κεφαλαιακής επάρκειας για τις συστημικές τράπεζες. Ζητούμενο είναι να αποφύγει μια νέα κατάρρευση μεγάλης τράπεζας, αλλά προπαντός να αποκλείσει μια πτώση της ίδιας της UBS, που αν κατέρρεε θα παρέσυρε την οικονομία της.
Μετά την απορρόφηση της Credit Suisse, ο ισολογισμός της UBS ανέρχεται σε 1,7 τρισ. δολ., ποσό διπλάσιο από το ετήσιο ΑΕΠ της Ελβετίας, που δίνει στη μεγαλύτερη τράπεζά της επικίνδυνα μεγάλο βάρος στην οικονομία της. Και το χειρότερο είναι πως σε περίπτωση προβλήματος στη UBS δεν θα υπάρχουν άλλες μεγάλες ελβετικές τράπεζες για να την απορροφήσουν, ενώ το κόστος της εθνικοποίησής της θα ήταν απαγορευτικό για τα δημόσια οικονομικά της χώρας.
Οπως τονίζουν αναλυτές του κλάδου, πρόκειται για πολιτικά ακανθώδες θέμα και η κυβέρνηση της Ελβετίας αναγκάζεται να περιορίσει προς το παρόν την αυστηρότητα των απαιτήσεων σε σύγκριση με τα αρχικά της σχέδια, ενώ θα δυσκολευτεί να επιτύχει την ψήφιση των σχεδίων της σε νόμο του κράτους. Ως εκ τούτου απέφυγε χθες να δώσει ακριβή ποσοστά και αρκέστηκε να ορίσει πως οι απαιτήσεις κεφαλαιακής επάρκειας θα προσαρμόζονται εφεξής ώστε να ανταποκρίνονται στην έκθεση της εκάστοτε τράπεζας σε διεθνείς θυγατρικές της, όπως και σε ζητήματα σχετικά με τη διοίκησή της και την κερδοφορία της.
Από πέρυσι, πάντως, η Κάτω Βουλή του ελβετικού Κοινοβουλίου έχει ζητήσει να επιβληθεί στις συστημικές τράπεζες δείκτης μόχλευσης 15% του ενεργητικού της, ποσοστό σαφώς υψηλότερο από το αντίστοιχο σε Ε.Ε., ΗΠΑ και Βρετανία. Βάσει των ιδίων κεφαλαίων της, στα τέλη του περασμένου έτους η UBS είχε δείκτη μόχλευσης 4,7%. Αυτό σημαίνει πως σε περίπτωση που αυστηροποιηθούν σε τέτοιο βαθμό οι απαιτήσεις κεφαλαιακής επάρκειας, η UBS θα κληθεί να αναζητήσει πρόσθετα κεφάλαια ύψους 100 δισ. δολ. Η ανησυχία για τον τραπεζικό γίγαντα δεν είναι ούτε αδικαιολόγητη ούτε πρωτοφανής.
Η κυβέρνηση ενισχύει τις εξουσίες της εποπτικής αρχής και σχεδιάζει να αυξήσει τις απαιτήσεις κεφαλαιακής επάρκειας των συστημικών τραπεζών.
Η πρώτη σε μέγεθος τράπεζα της Ελβετίας βρέθηκε στη δίνη της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2008, καθώς είχε επιδιώξει την επέκτασή της στην αμερικανική αγορά με ριψοκίνδυνες και τοξικές επενδύσεις. Τη διέσωσε τότε η κεντρική τράπεζα της Ελβετίας προσφέροντας εγγυήσεις ύψους 54 δισ. δολ. για την κάλυψη μη εξυπηρετούμενων χρεών. Και βέβαια η UBS επέλεξε στη συνέχεια να συμμορφωθεί και να επικεντρωθεί κυρίως στον τομέα της διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων των πλουσιότερων ανθρώπων του κόσμου. Ουσιαστικά στράφηκε σε μια δραστηριότητα εξαιρετικά προσοδοφόρα και όχι ριψοκίνδυνη.
Σε αντίθεση βέβαια με την Credit Suisse, που είχε προλάβει να πληγεί οικονομικά όχι μόνον από τα σκάνδαλα και τις ατασθαλίες της, αλλά και από τις τοξικές και άστοχες τοποθετήσεις της που οδήγησαν τελικά στην κατάρρευσή της και στην εξαναγκαστική απορρόφησή της από τη UBS. Ανάμεσά τους ήταν οι επενδύσεις της στη βρετανική χρηματοπιστωτική Greensill και προπαντός στο σκοτεινό fund Archegos, που κατέρρευσαν, με αποτέλεσμα να προκαλέσουν στην ελβετική τράπεζα ζημίες ύψους 5,5 δισ. δολ. στις αρχές του 2021.