Οι μεγάλες τράπεζες της Δύσης εξακολουθούν να γεμίζουν τα ταμεία της Μόσχας, παρά τις δεσμεύσεις ότι θα ελαχιστοποιήσουν την έκθεσή τους στη Ρωσία στον απόηχο της εισβολής στην Ουκρανία. Οι μεγαλύτερες δυτικές τράπεζες που παραμένουν στη χώρα κατέβαλαν πέρυσι στο Κρεμλίνο φόρους άνω των 800 εκατ. ευρώ, ποσό τετραπλάσιο σε σχέση με τα προπολεμικά επίπεδα, σύμφωνα με τους Financial Times. Οι επτά κορυφαίες ευρωπαϊκές τράπεζες (Raiffeisen Bank International, UniCredit, ING, Commerzbank, Deutsche Bank, Intesa Sanpaolo και OTP) ανέφεραν το 2023 συνδυασμένα κέρδη άνω των 3 δισ. ευρώ.
Αυτά τα κέρδη ήταν τριπλάσια από το 2021 και προήλθαν από κεφάλαια που οι τράπεζες δεν μπόρεσαν να αποσύρουν από τη χώρα, γεγονός που αύξησε κατακόρυφα και τις πληρωμές φόρων. Οι φόροι που καταβάλλουν οι ευρωπαϊκές τράπεζες και αντιστοιχούν περίπου στο 0,4% του συνόλου των μη ενεργειακών εσόδων της Ρωσίας το 2024, είναι ένα παράδειγμα για τον τρόπο με τον οποίο οι ξένες εταιρείες που δεν αποχώρησαν, βοηθούν το Κρεμλίνο να διατηρήσει τη χρηματοπιστωτική του σταθερότητα παρά τις δυτικές κυρώσεις. Οι ξένες τράπεζες επωφελήθηκαν όχι μόνο από τα υψηλότερα επιτόκια αλλά και από τις διεθνείς κυρώσεις κατά των ρωσικών τραπεζών. Τα εν λόγω μέτρα στέρησαν από τους αντιπάλους τους την πρόσβαση στα διεθνή συστήματα πληρωμών και αύξησαν τη δική τους ελκυστικότητα στις δυτικές τράπεζες για τους πελάτες της χώρας.
H αυστριακή Raiffeisen Bank International έχει τη μεγαλύτερη παρουσία στη Ρωσία από τους ξένους δανειστές. Τα κέρδη της στη Ρωσία υπερτριπλασιάστηκαν στο 1,8 δισ. ευρώ μεταξύ 2021 και 2023, αντιστοιχώντας στο μισό των συνολικών κερδών του αυστριακού ομίλου, σε σύγκριση με περίπου το ένα τρίτο πριν από τον πόλεμο. Εκτός από τις τακτικές φορολογικές εισφορές το 2023, η Raiffeisen κατέβαλε 47 εκατ. ευρώ ως αποτέλεσμα μιας απροσδόκητης εισφοράς που επέβαλε το Κρεμλίνο σε ορισμένες εταιρείες πέρυσι.
Μετά την πλήρη εισβολή του προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022, η RBI εξέφρασε επανειλημμένα το σχέδιό της να περιορίσει και να εκποιήσει τις δραστηριότητές της στη Ρωσία. Αν και κατέβαλε κάποιες προσπάθειες για να μειώσει την έκθεσή της στη Ρωσία, όπως μια μείωση κατά 56% στο χαρτοφυλάκιο δανείων της από τις αρχές του 2022, ορισμένα μέτρα δείχνουν το αντίθετο. Πρόσφατες αγγελίες εργασίας από την RBI στη Ρωσία υποδηλώνουν φιλόδοξα σχέδια για «πολλαπλή επέκταση της ενεργής βάσης πελατών», ανέφεραν οι FT.
Ο αμερικανικός κολοσσός JP Morgan κέρδισε 35 εκατ. δολάρια και πλήρωσε 6,8 εκατ. σε φόρους.
Η Deutsche Bank, η OTP της Ουγγαρίας και η Commerzbank είχαν μειώσει σημαντικά την παρουσία τους στη Ρωσία, η οποία ήταν ήδη μικρή σε σύγκριση με την RBI, δήλωσαν οι εκπρόσωποί τους. Η Intesa είναι πιο κοντά στην έξοδο, αλλά δεν έχει ακόμη πουλήσει τη ρωσική της επιχείρηση. Παρά το κλείσιμο των εταιρικών και λιανικών δραστηριοτήτων της, η Citigroup, ο τέταρτος μεγαλύτερος δανειστής των ΗΠΑ, ο οποίος κέρδισε 149 εκατ. δολάρια και πλήρωσε 53 εκατ. δολάρια στη Ρωσία το 2023, έγινε ο τέταρτος μεγαλύτερος φορολογούμενος μεταξύ των δυτικών τραπεζών στη Ρωσία, σύμφωνα με υπολογισμούς της Σχολής Οικονομικών του Κιέβου.
Eνας άλλος αμερικανικός κολοσσός, η JP Morgan, κέρδισε 35 εκατ. δολάρια και πλήρωσε 6,8 εκατ. δολάρια σε φόρους. Η JP Morgan, κάποτε ο κύριος ανάδοχος των ρωσικών τραπεζών για το άνοιγμα λογαριασμών σε δολάρια ΗΠΑ, προσπαθεί να αποχωρήσει από το 2022. Η τράπεζα έχει πλέον «κολλήσει» και αντιμετωπίζει αγωγή πολλών εκατομμυρίων δολαρίων από τον πρώην συνεργάτη της στη Ρωσία, VTB. Τα στοιχεία των αμερικανικών τραπεζών δεν περιλαμβάνονται στο σύνολο των 800 εκατ. ευρώ, καθώς δεν αναφέρουν συγκρίσιμα ρωσικά αποτελέσματα στους λογαριασμούς του ομίλου που χρησιμοποιήθηκαν για τους υπολογισμούς των FT.
«Δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα με τις ρωσικές καταθέσεις εκτός από το να τις κρατάμε στην κεντρική τράπεζα. Eτσι, καθώς ανέβαιναν τα επιτόκια, αυξάνονταν και τα κέρδη μας», δήλωσε ανώτερο στέλεχος ευρωπαϊκής τράπεζας με ρωσική θυγατρική. Μεγάλο μέρος των κεφαλαίων της παραμένει κολλημένο σε καταθετικούς λογαριασμούς στη Ρωσία, πρόσθεσε. Τα δεσμευμένα μετρητά αποτελούν σημαντικό εμπόδιο για την έξοδο από τη Ρωσία. Από τις αρχές του 2022, οι τράπεζες απαιτούν επίσης προσωπική εξουσιοδότηση από τον πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν για την πώληση των ρωσικών δραστηριοτήτων τους. Μόνο επτά δυτικές τράπεζες –από τις 45 που περιλαμβάνονται στη λίστα εκείνων που χρειάζονται προεδρική έγκριση για έξοδο– έχουν λάβει την εξουσιοδότηση, συμπεριλαμβανομένων της Mercedes-Benz Bank και της Intesa.
