Εκτός αγοράς έθεσε τα φορτία LNG τον Απρίλιο το φθηνό ρωσικό φυσικό αέριο που μπαίνει στη χώρα μας από το Σιδηρόκαστρο μέσω του αγωγού Turk Stream. Οι περιζήτητες μέσα στην ενεργειακή κρίση εγκαταστάσεις της Ρεβυθούσας έμειναν στα αζήτητα τον Απρίλιο, ενώ και οι ελάχιστες για εκφόρτωση προγραμματισμένες ποσότητες LNG τελικά ακυρώθηκαν, με αποτέλεσμα για πρώτη φορά από το 2019 να μηδενιστούν οι εισαγωγές LNG. Είχε προηγηθεί μια σταδιακή ακύρωση φορτίων από τον Ιανουάριο, με τις εκφορτώσεις των προγραμματισμένων φορτίων να περιορίζονται μέσα στο πρώτο τετράμηνο του έτους κατά το ήμισυ.
Σύμφωνα με στοιχεία του S&P Global Commodity Insights, η Ελλάδα μέχρι πρότινος εισήγε 34.000-336.000 μετρικούς τόνους LNG μηνιαίως, με τις μεγαλύτερες ποσότητες να καταγράφονται κατά την κλιμάκωση της ενεργειακής κρίσης το 2022.
Οπως προκύπτει από το ετήσιο πρόγραμμα εκφορτώσεων LNG που δημοσιεύει ο ΔΕΣΦΑ, οι παίκτες στην περιοχή σχεδίαζαν αρχικά να φέρουν τρία φορτία LNG τον μήνα που πέρασε, όμως ο σχεδιασμός αυτός αναθεωρήθηκε.
Πιο συγκεκριμένα, η Mytilineos σχεδίαζε να εισαγάγει φορτίο LNG (1 TWh) στις 6 Απριλίου, στη συνέχεια σειρά θα έπαιρνε η Kolmar στις 12 Απριλίου με φορτίο 0,5 TWh και θα ακολουθούσε η MET trading στις 22 Απριλίου με άλλο ένα φορτίο 1 ΤWh.
Πλην όμως, από τις αναθεωρήσεις του προγράμματος φάνηκε ότι οι ποσότητες στα πρώτα δύο φορτία περιορίστηκαν στα 0,02 ΤWh έκαστο και στη συνέχεια ακυρώθηκαν, όπως ακυρώθηκε και το τρίτο φορτίο, για να φτάσουμε στις μηδενικές εισαγωγές LNG τον Απρίλιο. Eίχε προηγηθεί η ακύρωση δύο φορτίων τον Φεβρουάριο έναντι αρχικού σχεδιασμού για πέντε, και τον Μάρτιο άλλων δύο φορτίων έναντι αρχικού σχεδιασμού για τέσσερα. Με βάση τα στοιχεία του ΔΕΣΦΑ, από τις προγραμματισμένες αρχικά ποσότητες των 13 εκατ. μεγαβατωρών στις εγκαταστάσεις της Ρεβυθούσας εκφορτώθηκαν τελικά το πρώτο τετράμηνο ποσότητες 6,7 εκατ. μεγαβατωρών, με το κοντέρ να μηδενίζει τον Απρίλιο.
Οι συνολικές εισαγωγές LNG στον τερματικό σταθμό της Ρεβυθούσας μειώθηκαν κατά 27,1% το πρώτο τρίμηνο του 2024, με τις ποσότητες να ανέρχονται σε 6,93 TWh. Tην αντίστοιχη περυσινή περίοδο, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΔΕΣΦΑ, οι συνολικές εισαγωγές LNG έφτασαν τις 9,51 TWh. Το ίδιο διάστημα από το Σιδηρόκαστρο –το σημείο εισόδου του ρωσικού αερίου μέσω του Turk Stream– μπήκαν στο εθνικό σύστημα 7,25 τεραβατώρες, ποσότητα υπερδιπλάσια σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2023 που κάλυψε το 44% των συνολικών εισαγωγών για την περίοδο αναφοράς.
Το ρωσικό αέριο κυριάρχησε και στον σταθμό της Ρεβυθούσας, καταλαμβάνοντας τη δεύτερη θέση μετά τις ΗΠΑ με 1,91 TWh, ποσότητες αυξημένες κατά 82% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο πέρυσι. Το αμιγώς ρωσικό αέριο ή μεταμφιεσμένο ρωσικό αέριο που φτάνει στη Βουλγαρία μέσω Τουρκίας κυριάρχησε όμως συνολικότερα στην αγορά των Βαλκανίων και είναι αυτό που έφερε τη μεγάλη ανατροπή στις εισαγωγές LNG της Ρεβυθούσας. Οι εξαγωγές φυσικού αερίου από το ελληνικό σύστημα προς τη Βουλγαρία μειώθηκαν κατά το πρώτο τρίμηνο του 2024 κατά 94,9%, στις μόλις 0,29 TWh, πτώση που αποδίδεται από τον ΔΕΣΦΑ στις αυξανόμενες εισαγωγές φυσικού αερίου της Βουλγαρίας από την Τουρκία.
Η Boυλγαρία έχει υπογράψει από το 2023 συμφωνία με την Τουρκία για την τροφοδοσία της Bulgargaz από την τουρκική BOTAS με 1,5 δισ. κυβικά μέτρα αερίου ανά έτος (bcm) για 13 χρόνια. Η συμφωνία έχει μπει στο στόχαστρο της Ε.Ε., η οποία διεξάγει έρευνα από τον περασμένο Οκτώβριο για να διαπιστώσει κατά πόσον η Bulgargaz μπορεί να λειτουργεί ως μεσάζων για το ρωσικό αέριο που προμηθεύεται μέσω Τουρκίας και παραδίδει στην περιοχή. Μόλις πρόσφατα, εξάλλου, αποτέλεσε και πεδίο επαναδιαπραγμάτευσης μεταξύ των δύο πλευρών, καθώς η Βουλγαρία διαπίστωσε ότι έχει προκαλέσει τεράστια ζημιά στην Bulgargaz οδηγώντας την στη χρεοκοπία.
Οι ελληνικές αρχές παρακολουθούν στενά τις εξελίξεις, καθώς παγίωση της εικόνας που διαμορφώνεται στο πρώτο τρίμηνο του έτους αποδυναμώνει τον σχεδιασμό εξαγωγικών υποδομών που συνδέονται με τον αποκαλούμενο Κάθετο Αξονα, όπως οι τερματικοί σταθμοί υγροποίησης στη Θεσσαλονίκη και την Κόρινθο, και ο δεύτερος τερματικός σταθμός της Αλεξανδρούπολης. Τα υπό σχεδιασμό έργα με τα οποία η Ελλάδα έχει συνδέσει την ανάδειξή της σε κόμβο διαμετακόμισης φυσικού αερίου στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, όπως και η αναβάθμιση του αγωγού IGB από τα 3 δισ. στα 5 δισ. κ.μ. αερίου δεν διασφαλίζουν τη βιωσιμότητά τους εάν ένα μεγάλο μέρος της ζήτησης των Ανατολικών Βαλκανίων καλυφθεί μέσω Τουρκίας.
Υπάρχουν όμως και παρατηρητές που διατυπώνουν μια ψύχραιμη ανάλυση. Σύμφωνα με αυτήν, η συμφωνία Τουρκίας – Βουλγαρίας έχει ημερομηνία λήξης και παράλληλα η Τουρκία λόγω της υψηλής εσωτερικής ζήτησης δεν μπορεί να αποτελέσει μακροπρόθεσμα αξιόπιστο προμηθευτή, κάτι που η Ελλάδα μπορεί να εγγυηθεί στους γείτονές της ενισχύοντας το σύστημά της και με νέες υποδομές.