Τα εξαιρετικά υψηλά και διαρκώς αυξανόμενα ενοίκια αποτελούν το τελευταίο οχυρό που πρέπει να καταρρίψουν οι κεντρικές τράπεζες για να κερδίσουν τον πόλεμο κατά του πληθωρισμού. Σε μεγάλες ανεπτυγμένες οικονομίες, όπως οι ΗΠΑ, η Βρετανία, ο Καναδάς και η Αυστραλία, το ραγδαία αυξανόμενο κόστος της στέγης βαραίνει ιδιαιτέρως στον δείκτη τιμών καταναλωτή και αποτρέπει την αποκλιμάκωση του πληθωρισμού σε επίπεδα πλησιέστερα στον στόχο. Και οι εργαζόμενοι ενδέχεται να διεκδικήσουν μεγαλύτερες αποδοχές για να αντεπεξέλθουν στο διαρκώς αυξανόμενο κόστος της διαβίωσης, με αποτέλεσμα να υπονομεύσουν περαιτέρω τη μάχη κατά του πληθωρισμού. Οπως επισημαίνει ο Σέιν Ολιβερ, επικεφαλής των οικονομολόγων της ΑΜΡ στο Σίδνεϊ, το πρόβλημα δεν είναι όμοιο σε όλες τις χώρες, στην Ευρώπη είναι κάπως ηπιότερο, ενώ είναι οξύτερο σε χώρες με μεγάλο αριθμό μεταναστών και έλλειψη κτιρίων.
Η Αυστραλία αντιμετωπίζει και τα δύο αυτά προβλήματα και η κεντρική τράπεζα εξέφρασε προσφάτως την εκτίμηση ότι ο πληθωρισμός των ενοικίων θα «παραμείνει σε υψηλά επίπεδα» τουλάχιστον μέχρι τα μέσα του 2026. Από τις αρχές του περασμένου έτους άρχισε να αποκλιμακώνεται ο πληθωρισμός στην Αυστραλία, αλλά η υποχώρησή του «σταμάτησε απότομα» και όπως επισημαίνει ο Φιλ Οντόναχιου, οικονομολόγος της Deutsche Bank, αυτό οφείλεται μερικώς στην άνοδο των ενοικίων. Σύμφωνα με στοιχεία της Core Logic Inc., συμβουλευτικής για θέματα ακινήτων, ένα μέσο ενοίκιο στην Αυστραλία τον Απρίλιο ανέρχεται σε 414 δολάρια, που ισοδυναμεί με αύξηση 8,5% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του περασμένου έτους. Πρόκειται για τον υψηλότερο πληθωρισμό στις τιμές των ενοικίων που έχει καταγραφεί στη χώρα τα τελευταία 30 χρόνια.
Σε ό,τι αφορά τις επιπτώσεις αυτών των υψηλών ενοικίων, είναι ενδεικτικό ότι αν εξαιρεθεί ο πληθωρισμός των ενοικίων ο γενικός πληθωρισμός στην Αυστραλία το πρώτο τρίμηνο του έτους δεν υπερέβαινε το 3,2% και επομένως βρισκόταν κοντά στα επίπεδα του στόχου της κεντρικής τράπεζας, που έχει οριστεί στο 2% με 3%. Την ίδια στιγμή στη Βρετανία τα ενοίκια έχουν σημειώσει άνοδο 20% μέσα στην τελευταία διετία και εξακολουθούν να αυξάνονται με τον ταχύτερο ρυθμό που έχει καταγραφεί ποτέ. Αιτία είναι κυρίως η σημαντική αύξηση του κόστους των στεγαστικών δανείων, που ανάγκασε τους επίδοξους αγοραστές κατοικιών να αρκεστούν στην ενοικίαση σπιτιού επιδεινώνοντας περαιτέρω την ανεπάρκεια στέγης, απόρροια έλλειψης επενδύσεων επί δεκαετίες.
Το ραγδαία αυξανόμενο κόστος της στέγης βαραίνει ιδιαιτέρως στον δείκτη τιμών καταναλωτή.
Σύμφωνα με ανάλυση της Resolution Foundation, μέσα στα επόμενα τρία χρόνια τα ενοίκια θα αυξηθούν περαιτέρω κατά 13%, υπερβαίνοντας τον ρυθμό αύξησης των μισθών. Και αποτελούν αναπόφευκτα μείζον θέμα για την Τράπεζα της Αγγλίας, που αναμένεται πως στη σημερινή συνεδρίασή της θα διατηρήσει αμετάβλητα τα επιτόκια στα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων 16 ετών και συγκεκριμένα στο 5,25%. Το υψηλό κόστος της ενοικίασης κατοικίας βρίσκεται, άλλωστε, στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος της αμερικανικής Federal Reserve, τα στελέχη της οποίας περιμένουν εδώ και μήνες ένα «παράθυρο ευκαιρίας», μια καλή είδηση για τον πληθωρισμό για να προχωρήσουν σε μείωση του κόστους δανεισμού.
Τα ενοίκια στην υπερδύναμη αντιπροσωπεύουν περίπου το 1/3 του δείκτη πληθωρισμού τιμών καταναλωτή και επομένως είναι από τους σημαντικότερους παράγοντες στην άνοδο των τιμών. Η άνοδος των ενοικίων είναι εν μέρει υπεύθυνη για την πορεία του πληθωρισμού στις ΗΠΑ, με τον δομικό πληθωρισμό –από τον οποίο εξαιρούνται οι ευμετάβλητες τιμές της ενέργειας και των τροφίμων– να υπερβαίνει και πάλι τις προβλέψεις τον Μάρτιο για τρίτο συνεχόμενο μήνα. Ο διοικητής της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ, Τζερόμ Πάουελ, έχει υπογραμμίσει πως η υποχώρηση των ενοικίων θα δώσει στη Fed τη δυνατότητα να μειώσει το κόστος του δανεισμού. Φαίνεται, όμως, πως ο Πάουελ θα αναγκαστεί να περιμένει ακόμη πολύ, καθώς οι σχετικές έρευνες φέρουν τα αμερικανικά νοικοκυριά να προβλέπουν νέες αυξήσεις των ενοικίων και συγκεκριμένα κατά 1,5 εκατοστιαίες μονάδες, που ισοδυναμεί με συνολική αύξηση κατά 9,7% μέσα στο επόμενο έτος.
Μιλώντας στο Bloomberg, η Αμερικανίδα υπουργός Οικονομικών Τζάνετ Γέλεν τόνισε πως «η υπόθεση της στέγασης αποτελεί πραγματικό πρόβλημα στις ΗΠΑ εξαιτίας του σημαντικού ελλείμματος προσιτών κατοικιών και εν μέρει εξαιτίας των υψηλών επιτοκίων». Οπως και ο Τζερόμ Πάουελ, η κ. Γέλεν εξέφρασε την ελπίδα πως «το κόστος της στέγης, που έχει εξωθήσει ανοδικά τον πληθωρισμό στις ΗΠΑ, θα υποχωρήσει». Σύμφωνα όμως με τον Στίβεν Στάνλεϊ, οικονομολόγο με ειδίκευση σε θέματα αμερικανικής οικονομίας, που μίλησε στη Santander US Capital Markets, ίσως αποκλιμακωθεί κάπως ο πληθωρισμός από τα τρέχοντα επίπεδα, αλλά θα χρειαστεί ακόμη πολύς δρόμος για να επιστρέψει στον στόχο του 2%.
