Σε περίπου 10%-15% της συνολικής διακίνησης καφέ στην Ελλάδα υπολογίζεται ότι ανέρχεται το ποσοστό της παράνομης διακίνησης, γεγονός που μεταφράζεται σε απώλεια εσόδων για τις επιχειρήσεις που λειτουργούν νόμιμα, αλλά και ανυπολόγιστες απώλειες για τα κρατικά έσοδα τόσο από τη μη είσπραξη του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης, όσο κυρίως από τη μη είσπραξη ΦΠΑ. Το φαινόμενο, που έκανε την εμφάνισή του κυρίως μετά την επιβολή ΕΦΚ από το 2017, στο πλαίσιο των μέτρων δημοσιονομικής προσαρμογής, μέτρο που όπως και αρκετά ακόμη επιβεβαίωσε τη γνωστή φράση «ουδέν μονιμότερο του προσωρινού», βαίνει διαρκώς αυξανόμενο, όπως σημείωσε χθες στο πλαίσιο δημοσιογραφικής εκδήλωσης ο πρόεδρος της Ελληνικής Ενωσης Καφέ, Τάσος Γιάγκογλου.
Κύρια πύλη εισόδου για τα παράνομα φορτία καφέ στην Ελλάδα, που διακινούνται ακόμη και με ιδιωτικά αυτοκίνητα, αποτελούν τα σύνορα με τη Βουλγαρία και αυτό διότι, καθώς πρόκειται για χώρα-μέλος της Ε.Ε., το φορτίο ελέγχεται μόνο εάν δηλώσεις ότι έχεις κάτι προς έλεγχο.
Υπάρχει πρόθεση να δημιουργηθούν κινητές μονάδες ελέγχου, κίνηση που είναι προς το παρόν άγνωστο πότε θα υλοποιηθεί από πλευράς του υπουργείου Οικονομικών. Η Ελληνική Ενωση Καφέ (ΕΕΚ) έχει προτείνει μέρος των ετήσιων εσόδων που εισπράττονται από το κράτος από τον ΕΦΚ, να διατίθεται για την καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης καφέ. Πάγια, βεβαίως, πρόταση της ΕΕΚ είναι η κατάργηση του εν λόγω φόρου τόσο για να μην υπάρχει ένα από τα βασικά κίνητρα για την παράνομη διακίνηση όσο και διότι ο εν λόγω φόρος στερεί ρευστότητα από τις εταιρείες του κλάδου, οι οποίες υποχρεούνται να τον προκαταβάλουν.
Αξίζει να σημειωθεί ότι από το 2017, οπότε εφαρμόστηκε για πρώτη φορά ο ΕΦΚ, έως και το 2023 συγκεντρώθηκαν στα κρατικά ταμεία συνολικά 1 δισ. ευρώ από τον Ειδικό Φόρο Κατανάλωσης. Μάλιστα, ενώ ο αρχικός προϋπολογισμός του μέτρου ήταν 70 εκατ. ευρώ, τον πρώτο χρόνο εισπράχθηκαν 90 εκατ. ευρώ, με τα έσοδα να ακολουθούν αυξητική τάση από τότε και να φτάνουν το 2023 τα 140 εκατ. ευρώ.
Μια ενδεχόμενη μείωση του ΕΦΚ, εξάλλου, θα οδηγούσε σύμφωνα με την ΕΕΚ και σε αποφυγή των ανατιμήσεων ή ακόμη και σε μειώσεις στις τιμές, δεδομένου ότι ο ΕΦΚ ανέρχεται σε 2 ευρώ/κιλό στον ωμό πράσινο καφέ, 3 ευρώ/κιλό στον καβουρδισμένο καφέ και 4 ευρώ/κιλό στον στιγμιαίο καφέ. Με δεδομένη τη συνεχιζόμενη άρνηση του οικονομικού επιτελείου για κατάργηση ή έστω απομείωση του ΕΦΚ και δεδομένης της μεγάλης αύξησης των διεθνών τιμών του καφέ, οι ανατιμήσεις το επόμενο διάστημα της τάξης του 5%-15% θεωρούνται αναπόφευκτες. Οπως σημείωσε ο κ. Γιάγκογλου, η τιμή του καφέ στις ποικιλίες Ρομπούστα και Αράμπικα έχουν αυξηθεί κατά 60% και 30% αντιστοίχως σε σχέση με πέρυσι.
Η κατανάλωση
Ο ελληνικός καφές συνεχίζει να κατέχει τα πρωτεία σε όγκο πωλήσεων σε ό,τι αφορά το οργανωμένο λιανεμπόριο τροφίμων (σούπερ μάρκετ) με μερίδιο 50%, ενώ το μερίδιο αγοράς σε αξία είναι 30%. Ακολουθεί ο στιγμιαίος με ποσοστό 18% σε όγκο και σε αξία 30%, o εσπρέσο με 15% σε όγκο και 25% σε αξία και τέλος ο καφές φίλτρου με μερίδιο 17% σε όγκο και 13% σε αξία. Το πρώτο τετράμηνο του 2024 οι πωλήσεις καφέ στα σούπερ μάρκετ έχουν αυξηθεί κατά 1,6% σε όγκο και κατά 3,2% σε αξία, με τη μεγαλύτερη αύξηση να καταγράφεται στις πωλήσεις καφέ εσπρέσο (8% σε όγκο και 9,5% σε αξία).
