Mε τα μελανότερα χρώματα περιγράφουν την κατάσταση της αγοράς ηλεκτρισμού κορυφαίοι παράγοντες του κλάδου, εκπέμποντας σήμα κινδύνου για τη βιωσιμότητα της ΔΕΗ και την επόμενη ημέρα της αγοράς. Η ΔΕΗ αφενός δεν έχει καταφέρει να εισπράξει οφειλές άνω των 2,5 δισ. ευρώ από απλήρωτους λογαριασμούς ρεύματος και αφετέρου τα τιμολόγιά της δεν αντανακλούν το κόστος, με αποτέλεσμα ο κυρίαρχος παίκτης της αγοράς να λειτουργεί με ζημίες και παράλληλα να παρακρατεί χρήματα από τους διαχειριστές, μεταφέροντας τα προβλήματα ρευστότητας που αντιμετωπίζει σε ολόκληρη την αγορά. Εάν το πρόβλημα αυτό δεν επιλυθεί, εάν η ΔΕΗ δεν κατορθώσει να μην είναι ζημιογόνα, να πληρώνει και να πληρώνεται, δεν μπορεί να υπάρξει άνοιγμα της αγοράς και αυτό σε συνδυασμό με την έλλειψη ενός σταθερού ρυθμιστικού πλαισίου για τη λειτουργία της αγοράς στο νέο μοντέλο (target model) μπορεί να εξελιχθεί σε ωρολογιακή βόμβα για το σύνολο της αγοράς ηλεκτρισμού.
Σε αυτό το ανησυχητικό συμπέρασμα κατέληξαν οι εκπρόσωποι ιδιωτών παραγωγών και παρόχων ηλεκτρικής ενέργειας, αλλά και της ίδιας της ΔΕΗ που συμμετείχαν στη συζήτηση για το άνοιγμα της αγοράς ηλεκτρισμού, που αναπτύχθηκε χθες στο συνέδριο «Power & Gas Supply» και στην οποία υπήρξε πλήρη αποδόμηση του εργαλείου των ΝΟΜΕ ως μέτρο για την ενίσχυση του ανταγωνισμού, ενώ παράλληλα τέθηκε το θέμα της πρόσβασης τρίτων και στα υδροηλεκτρικά.
Ο αντιπρόεδρος της ΔΕΗ κ. Γιώργος Ανδριώτης έγινε αποδέκτης μιας συνολικής επίθεσης από το ιδιωτικό κομμάτι της αγοράς για την τιμολογιακή της πολιτική, την αδυναμία της να εισπράξει τις ανεξόφλητες οφειλές και τα χρέη που έχει δημιουργήσει στην αγορά. «Λείπουν τα λεφτά, αυτό είναι μεγάλη αλήθεια. Δεν καλύπτονται τα κόστη και σε αυτό συμφωνούμε όλοι», είπε ο κ. Ανδριώτης, παίρνοντας τον λόγο και αφήνοντας εμμέσως αιχμές κατά της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Ενέργειας που δεν επιτρέπει αυξήσεις τιμολογίων, ενώ σημείωσε ότι «τα κόστη της ΔΕΗ αυξάνονται επί τρία χρόνια χωρίς να αυξάνονται τα τιμολόγια». Επανέλαβε την πάγια θέση της ΔΕΗ για τις αρνητικές επιπτώσεις των ΝΟΜΕ μέσω των οποίων, όπως είπε, η ΔΕΗ υποχρεώνεται να διαθέτει σε τρίτους σχεδόν το σύνολο της λιγνιτικής και υδροηλεκτρικής παραγωγής της σε χαμηλές τιμές, με αποτέλεσμα μόνο το 2018 να ζημιωθεί με 230 εκατ. ευρώ. «Εάν αυτή η κατάσταση συνεχιστεί για πολύ καιρό, η ΔΕΗ θα πάψει να υπάρχει», τόνισε ο κ. Ανδριώτης.
Στην τιμολογιακή πολιτική της ΔΕΗ απέδωσε τη μη αποτελεσματικότητα των ΝΟΜΕ ο διευθύνων σύμβουλος της Εlpedison κ. Νίκος Ζαχαριάδης. Υποστήριξε ότι τα ΝΟΜΕ είχαν ένα λογικό κύκλο για το άνοιγμα της αγοράς, που ξεκινούσε με το ότι μέρος της φθηνής ενέργειας του λιγνίτη και των νερών θα δοθεί σε τρίτους, η ΔΕΗ θα ανεβάσει το κόστος της και ο κύκλος θα κλείσει με τη μείωση των μεριδίων της. «Αυτό τον λογικό κύκλο έσπασε η ΔΕΗ με την απόφασή της να μην ανεβάσει τις τιμές», είπε ο κ. Ζαχαριάδης και ανοίγοντας ευθέως θέμα υδροηλεκτρικών κατέληξε ότι «όποιος ζητάει κατάργηση των ΝΟΜΕ θα πρέπει συγχρόνως να προτείνει πρόσβαση σε φθηνή ενέργεια, όπως τα νερά».
Την εκτίμηση ότι η αγορά δεν άνοιξε γιατί «δεν το θέλει ούτε η πολιτεία ούτε ο κυρίαρχος παίκτης», έκανε ο γενικός διευθυντής της Protergia κ. Ντίνος Μπενρουμπή. «Στη ΔΕΗ υπάρχει η κουλτούρα του δεν πληρώνω και δεν μπορείς να πάρεις πελάτη από κάποιον που δεν πληρώνει», είπε ο κ. Μπενρουμπή. Μιλώντας για τα ΝΟΜΕ τόνισε ότι επιτέλεσαν το έργο τους σε κάποιο βαθμό, σημειώνοντας ότι το 20% μερίδιο των ιδιωτών επιτεύχθηκε χάρη στα ΝΟΜΕ. Ο κ. Μπενρουμπή κατηγόρησε ευθέως τη ΔΕΗ ότι «δεν θέλει να ανοίξει η αγορά», καθώς επίσης και ότι κάνει στρεβλό υπολογισμό του κόστους των ΝΟΜΕ. Στάθηκε ιδιαίτερα στην πολιτική της έκπτωσης του 15% για τους συνεπείς πελάτες της, τονίζοντας ότι «η ΔΕΗ αποφάσισε να χάνει 300-400 εκατ. ευρώ τον χρόνο παρέχοντας εκπτώσεις για να μη χάσει μερίδιο». Δύο πράγματα θα πρέπει να γίνουν για να ανοίξει η αγορά: Να απαγορεύεται στη ΔΕΗ να έχει ζημίες και να χρωστάει», τόνισε ο κ. Μπενρουμπή.
Για «μία αγορά καλοσχεδιασμένη με σκοπό να μην ανοίξει με καμία κυβέρνηση» μίλησε ο εκπρόσωπος της «Ηρων» κ. Γιώργος Κούβαρης, ενώ επεσήμανε την ύπαρξη ρυθμιστικού κινδύνου ενόψει των αλλαγών που επίκεινται με τη λειτουργία του Χρηματιστηρίου Ενέργειας.
Στους κινδύνους που αντιμετωπίζουν οι εταιρείες από την έλλειψη σταθερού ρυθμιστικού πλαισίου αλλά και στα προβλήματα χρηματοδότησης αναφέρθηκε ο εκπρόσωπος της Volterra κ. Πάνος Νίκου. Επεσήμανε, επίσης, το πρόβλημα της επιβάρυνσης των λογαριασμών ρεύματος από χρεώσεις τρίτων, τις οποίες μάλιστα οι προμηθευτές είναι υποχρεωμένοι να πληρώνουν ακόμη και εάν δεν τις έχουν εισπράξει.
Υποδείξεις από ΡΑΕ για τις χρεώσεις
Συστάσεις προς τους προμηθευτές για επανεξέταση του τρόπου που χρεώνουν την κατανάλωση ενέργειας στα τιμολόγια απηύθυνε ο πρόεδρος της ΡΑΕ, Νίκος Μπουλαξής, από το βήμα του συνεδρίου «Power and Gas Supply». Παρατήρησε ότι διαπιστώνεται «στρέβλωση στα ανταγωνιστικά τιμολόγια ρεύματος, καθώς με την αλλαγή μιας κιλοβατώρας οι καταναλωτές χρεώνονται όλη την ενέργεια στην υψηλότερη τιμή», και κάλεσε τους προμηθευτές να επανεξετάσουν τον τρόπο χρέωσης, υποδεικνύοντας την παρέμβαση που έκανε η ΡΑΕ προ διετίας στις χρεώσεις ΥΚΟ. Ο πρόεδρος της ΡΑΕ ανακοίνωσε ότι εξετάζει την εισαγωγή σταθερών τιμολογίων για όλους τους προμηθευτές και σε κάθε κατηγορία μικρών καταναλωτών. Στο στόχαστρο των εναλλακτικών παρόχων βρέθηκαν χθες και οι συμβάσεις του Δημοσίου με τη ΔΕΗ. Τόσο ο εκπρόσωπος της Εlpedison όσο και της Protergia επέκριναν την πρακτική του Δημοσίου να προχωράει σε απευθείας ανάθεση σύμβασης με έναν πάροχο, και μάλιστα με τη δεσπόζουσα εταιρεία της αγοράς. Τόνισαν ότι η πρακτική αυτή αντίκειται του ευρωπαϊκού πλαισίου περί ανταγωνισμού και ζήτησαν μέσω του συνεδρίου τη διεξαγωγή διαγωνισμού. Αντίστοιχη απαίτηση διατυπώθηκε στο περιθώριο του συνεδρίου και για τους δήμους, τους οποίους αρχίζουν ήδη να προσεγγίζουν οι ιδιώτες πάροχοι.