Θύμα της επιτυχίας του φαίνεται ότι είναι ο όμιλος Jumbo και ταυτόχρονα όμηρος των επιλογών του ισχυρού άνδρα του ομίλου Απόστολου Βακάκη, με συνέπεια μία από τις μεγαλύτερες λιανεμπορικές επιχειρήσεις της χώρας, με ετήσιο τζίρο πάνω από 800 εκατ. ευρώ, να δείχνει αδύναμη να ακολουθήσει τις εξελίξεις και να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα που δημιούργησε τον τελευταίο χρόνο η πανδημία του κορωνοϊού.
Το ανοιγοκλείσιμο του ηλεκτρονικού καταστήματος τον περασμένο Νοέμβριο και Δεκέμβριο, με την εταιρεία να υποστηρίζει ότι αδυνατεί να διεκπεραιώσει εγκαίρως τις παραγγελίες, και η μη εφαρμογή του μοντέλου του click away την περίοδο των Χριστουγέννων ήταν τα πρώτα σημάδια της αδυναμίας της Jumbo να ακολουθήσει τις εξελίξεις. Την τελευταία εβδομάδα, ωστόσο, φάνηκε πολύ περισσότερο η αδυναμία αυτή, η οποία οφείλεται κατά κύριο λόγο στο μοντέλο των καταστημάτων Jumbo.
Σύγχυση
Το Σάββατο 30 Ιανουαρίου η Jumbo λειτούργησε τα καταστήματά της στις «κόκκινες» περιοχές (Αττική, Πάτρα και Χαλκίδα) με το μοντέλο click in shop, καθώς διαθέτει μεταξύ άλλων είδη ένδυσης, υπόδησης και βιβλία – χαρτικά. Το απόγευμα της ίδιας ημέρας, όταν δημοσιεύθηκε η κοινή υπουργική απόφαση για τα νέα μέτρα, βάσει της οποίας μια επιχείρηση μπορεί να διαθέτει μόνο τα παραπάνω είδη με click in shop και σε όλα τα υπόλοιπα να εφαρμόσει το μοντέλο click away, αποφάσισε να κρατήσει κλειστά τα καταστήματα από τη Δευτέρα 1η Φεβρουαρίου. Το απόγευμα της Δευτέρας ανακοίνωσε ότι τελικά θα τα ανοίξει από Τρίτη 2 Φεβρουαρίου, εφαρμόζοντας το διπλό «μοντέλο», για να ανακοινώσει στις 9.30 το βράδυ της Τετάρτης 3 Φεβρουαρίου ότι τελικά θα τα κρατήσει κλειστά. Στην ανακοίνωση εκείνη αναφερόταν χαρακτηριστικά: «Δυστυχώς, η εφαρμογή του νέου πλαισίου στα καταστήματα της Jumbo αποδεικνύεται τελικά μη φιλική προς τους πελάτες μας, δεν μας επιτρέπει εν τοις πράγμασι να λειτουργούμε με τον τρόπο που συμβιβαστικά επιλέξαμε και, επιπλέον, ελλοχεύει ο κίνδυνος να εκληφθεί ως μια προσπάθεια άμεσης ή έμμεσης καταστρατήγησης των επιλογών της ελληνικής κυβέρνησης, την οποία παγίως στηρίζουμε χωρίς καμία επιφύλαξη».
Η «καμπάνα»
Τι συνέβη πραγματικά την Τετάρτη 3 Φεβρουαρίου και οδήγησε στην απόφαση για νέο κλείσιμο και στην αρκετά δραματική αυτή ανακοίνωση με στοιχεία νομιμοφροσύνης; Η απάντηση βρίσκεται στην ανακοίνωση της Ελληνικής Αστυνομίας στις 4 Φεβρουαρίου, η οποία αφορούσε τα αποτελέσματα των ελέγχων που έγιναν στις 3 Φεβρουαρίου για τα μέτρα αποφυγής της διάδοσης του κορωνοϊού. Στα πρόστιμα που επιβλήθηκαν στην Αττική αναφέρεται η περίπτωση «σύλληψης και 15.000 ευρώ πρόστιμο σε προσωρινά υπεύθυνο καταστήματος λιανικής πώλησης με 15νθήμερη αναστολή λειτουργίας». Σύμφωνα με αρμόδιους υπηρεσιακούς παράγοντες και πηγές από την αστυνομία, το υψηλό πρόστιμο και το 15νθήμερο λουκέτο φέρεται να επιβλήθηκε σε κατάστημα του ομίλου Jumbo, διότι δεν εφαρμοζόταν ακριβώς όπως ορίζει η σχετική υπουργική απόφαση το μοντέλο click in shop και το μοντέλο click away.
Ο κίνδυνος να επαναληφθεί το φαινόμενο και σε άλλα καταστήματα, κίνδυνος υπαρκτός όχι επειδή η επιχείρηση ήθελε να παρανομήσει, αλλά λόγω του πλήθους των κωδικών που έχει στα καταστήματα, οδήγησε στην απόφαση για τη ριζική λύση του κλεισίματος των καταστημάτων της μέχρι να επιτραπεί η πώληση όλων των προϊόντων με το σύστημα click in shop.
Η επιτυχία του ομίλου Jumbo, που στην παρούσα συγκυρία μετατρέπεται σε μπούμερανγκ, είναι ότι διαθέτει χιλιάδες κωδικούς, πολύ περισσότερους και από αυτούς των μεγάλων σούπερ μάρκετ, και η πλειονότητα των κωδικών αυτών είναι μικρής αξίας. Το τελευταίο οφείλεται στην απόφαση που έλαβε πριν από αρκετά χρόνια ο Απ. Βακάκης να μετατρέψει το Jumbo από αμιγώς κατάστημα παιχνιδιών σε ένα πολυκατάστημα που το μόνο που δεν πουλάει είναι τρόφιμα. Η απόφαση αυτή υποστηρίχθηκε από τις συμφωνίες που έκανε με προμηθευτές από την Κίνα να αγοράζει πολύ μεγάλες ποσότητες των προϊόντων τους, πετυχαίνοντας αφενός πολύ χαμηλές τιμές ο ίδιος και αφετέρου αποκλείοντας στην ουσία αλυσίδες σούπερ μάρκετ. Οσες το επιχειρούν αγοράζουν από την Κίνα πολύ ακριβότερα.
Ο «πονοκέφαλος»
Ο διαχωρισμός, λοιπόν, των προϊόντων που μπορούν να πουληθούν με click away και αυτών που μπορούν να πουληθούν με click in shop αποδείχθηκε στην πράξη αδύνατος έτσι όπως είναι οργανωμένα στο εσωτερικό τους τα καταστήματα Jumbo. Κορδέλες για να διαχωριστούν παντού οι διάφορες κατηγορίες ήταν αδύνατον να μπουν και αυτό που συνέβαινε τις δύο ημέρες που λειτούργησε το διπλό μοντέλο ήταν το εξής: αρκετός κόσμος που ήταν μέσα στο κατάστημα αγόραζε και τα «απαγορευμένα» είδη. Οταν έφτανε στο ταμείο, έπρεπε αναγκαστικά να αφαιρεθούν τα είδη αυτά, κάτι που προκαλούσε δυσαρέσκεια σε καταναλωτές. Κατά πληροφορίες, τα είδη αυτά τοποθετούνταν σε άλλες σακούλες και παραδίδονταν εκτός των καταστημάτων, χωρίς όμως σε όλες τις περιπτώσεις να έχουν προπαραγγελθεί ή προαγοραστεί, όπως επιβάλλει το μοντέλο click away.
Οι πολλοί κωδικοί χαμηλής αξίας, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι δύσκολα ο Απ. Βακάκης ακούει συμβούλους, αποτελώντας χαρακτηριστικό παράδειγμα «one man show», είναι και ο βασικός λόγος δυσκολίας λειτουργίας του ηλεκτρονικού καταστήματος, ειδικά σε περιόδους αυξημένης ζήτησης. Μια παραγγελία αξίας 55 ευρώ (τα δωρεάν μεταφορικά παρέχονται από την εταιρεία για παραγγελίες άνω των 50 ευρώ) μπορεί να περιλαμβάνει μέσα ακόμη και 100 προϊόντα, κάτι που σημαίνει υψηλό κόστος σε εργατοώρες για να συλλεγούν και υψηλά έξοδα αποστολής για αναλογικά χαμηλά έσοδα.
Παραμένει δημοφιλής
Αυτό, βεβαίως, που επιτρέπει –τουλάχιστον ακόμη– στον όμιλο να κρατάει κλειστά τα μισά καταστήματά του στην Ελλάδα (26 από τα 52, εκ των οποίων τα 23 στην Αττική) είναι τα υψηλά ταμειακά διαθέσιμα και το γεγονός ότι παραμένει δημοφιλής. Τα ταμειακά διαθέσιμα του ομίλου στις 30 Ιουνίου 2020 ήταν, σύμφωνα με την εξαμηνιαία οικονομική του έκθεση, 316,3 εκατ. ευρώ, έναντι 314,69 εκατ. ευρώ στο τέλος του 2019. Τις δύο εβδομάδες περίπου που λειτούργησαν όλα τα φυσικά καταστήματα τον φετινό Ιανουάριο, οι πωλήσεις του ομίλου ήταν και λίγο αυξημένες, κατά 0,20%, σε σύγκριση με τον Ιανουάριο του 2020, όταν τα καταστήματα λειτουργούσαν κανονικά όλον τον μήνα και χωρίς περιορισμούς.