Όλοι ξέρουμε ότι σήμερα δεν δουλεύουμε όπως δουλεύαμε πριν από πέντε χρόνια. Και το σίγουρο είναι ότι σε πέντε χρόνια δεν θα δουλεύουμε όπως δουλεύουμε σήμερα. Τι μπορούν να κάνουν οι επιχειρήσεις και οι οργανισμοί για να προετοιμαστούν για το νέο περιβάλλον λειτουργίας και πώς το μοντέλο του Great Place to Work μπορεί να τις βοηθήσει να προσαρμοστούν και να είναι ανταγωνιστικές στη νέα αυτή πραγματικότητα;
Η αλλαγή είναι εδώ. Με θετικό ή με αρνητικό τρόπο, το περιβάλλον και οι συνθήκες μέσα στις οποίες όλοι ζούμε, διασκεδάζουμε, επικοινωνούμε, αλλά και εργαζόμαστε αλλάζουν. Ελάχιστα μπορεί ο καθένας μας να κάνει για να διαμορφώσει αυτό το περιβάλλον. Πολλά περισσότερα μπορούμε να κάνουμε όλοι μας για να αναγνωρίσουμε και να προσαρμοσθούμε στις αλλαγές, όποτε, όπως και όσο συχνά και αν τις συναντήσουμε στον δρόμο μας. Το μέλλον δεν μπορούμε να το διαμορφώσουμε, εφόσον δεν μπορούμε να το ελέγξουμε. Μπορούμε όμως να είμαστε έτοιμοι να το δεχτούμε και να αντεπεξέλθουμε στις νέες προκλήσεις που αυτό θα φέρει.
Ας πάμε περίπου δύο χρόνια πίσω, εκεί στον Φεβρουάριο του 2020, λίγο πριν η πανδημία χτυπήσει και τη χώρα μας. Πίστευε κανείς ότι η επιχείρησή του θα μπορούσε ένα πρωί να κλείσει τα γραφεία της και να λειτουργήσει με όλους τους εργαζομένους να δουλεύουν αποκλειστικά από το σπίτι τους; Ούτε κατά διάνοια! Ακόμη και αν η τεχνική δυνατότητα υπήρχε (πράγμα με το οποίο σχεδόν σίγουρα κανείς δεν ασχολούνταν εκτός από το σχετικό τμήμα της κάθε επιχείρησης!), η προσέγγιση ήταν ότι «στην πραγματική ζωή αυτά δεν γίνονται». Και όμως, κυριολεκτικά «μέσα σε μία νύχτα», όλες οι επιχειρήσεις πέρασαν σε μια νέα πραγματικότητα εξ αποστάσεως λειτουργίας – και το έκαναν πετυχημένα! Δύο χρόνια μετά, τα διαθέσιμα στοιχεία αλλά και η γενικότερη εκτίμηση είναι ότι, παρά τις –κυριολεκτικά– πρωτόγνωρες καταστάσεις μέσα στις οποίες έπρεπε να λειτουργήσουν, οι επιχειρήσεις αντεπεξήλθαν: προσαρμόστηκαν και έδωσαν αποτέλεσμα.
Πώς τα κατάφεραν; Οι ίδιες οι επιχειρήσεις απαντούν: Σύμφωνα με την έρευνα RCI του Alba, η οποία παρακολουθεί την επίδραση της πανδημίας στις ελληνικές επιχειρήσεις από το ξεκίνημά της, ο σημαντικότερος «πόρος» που βοήθησε τις ελληνικές επιχειρήσεις να ξεπεράσουν τις προκλήσεις και να λειτουργήσουν επιτυχημένα ήταν το ανθρώπινο δυναμικό τους. Πολύ ψηλά επίσης βρίσκονται και άλλα «άυλα» περιουσιακά στοιχεία, όπως είναι η κουλτούρα του οργανισμού και η νοηματοδότηση της εργασίας, αλλά και περιοχές που βασίζονται στη συμπεριφορά των εργαζομένων, όπως είναι οι σχέσεις εμπιστοσύνης με τους πελάτες. Αντίθετα, πιο «σκληρά» επιχειρηματικά δεδομένα όπως η χρηματοοικονομική θέση θεωρούνται, από τις ίδιες τις επιχειρήσεις, ότι έπαιξαν λιγότερο σημαντικό ρόλο για το ξεπέρασμα της κρίσης.
Με αυτό το εξαιρετικά σημαντικό «ζωντανό πείραμα» στο οποίο όλοι είχαμε, ακουσίως, την «ευκαιρία» να συμμετάσχουμε λόγω της πανδημίας, αποδείχθηκε στην πράξη και χωρίς καμία αμφιβολία ότι οι επιχειρήσεις είναι «ζωντανοί οργανισμοί» με όλη τη σημασία της λέξης. Και ως οργανισμοί προσαρμόζονται στις ανάγκες τους, προσπαθούν να τις καλύψουν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο και εξελίσσονται σύμφωνα με την αρχή της επικράτησης του ικανότερου: το μέλλον ανήκει σε όσους χρησιμοποιήσουν με τον καλύτερο τρόπο τις ικανότητές τους για να εξακολουθήσουν να καλύπτουν με τον προσφορότερο τρόπο τις νέες ανάγκες που τους επιβάλλουν οι κάθε φορά διαφορετικές συνθήκες. Με άλλα λόγια: κάνε το καλύτερο που μπορείς με αυτά που έχεις!
Και τι πραγματικά «έχουν» οι επιχειρήσεις; Όπως είδαμε παραπάνω, οι ίδιες δηλώνουν ότι το βασικό «περιουσιακό» τους στοιχείο, ειδικά σε περιόδους κρίσεων και ραγδαίων αλλαγών, είναι οι εργαζόμενοι. Αν δεχθούμε ότι οι αλλαγές πράγματι αναμένεται στο μέλλον να είναι όλο και πιο ραγδαίες και όλο και πιο συχνές, τότε εύκολα γίνεται αντιληπτό ότι η αξία των εργαζομένων για την επιχείρηση εκτοξεύεται. Ακριβώς σε αυτό το σημείο έρχεται το μοντέλο Great Place to Work να προσφέρει στις επιχειρήσεις έναν τρόπο λειτουργίας που θα τους δώσει τη δυνατότητα να εκμεταλλευτούν στο έπακρο τις δυνατότητες του εργασιακού τους δυναμικού.
Βασικός παράγοντας επιτυχίας σύμφωνα με το μοντέλο Great Place to Work είναι η εμπιστοσύνη μεταξύ εργαζομένων και επιχείρησης. Η εμπιστοσύνη αυτή διατρέχει όλα τα επίπεδα: εμπιστοσύνη μεταξύ εργαζομένων και προϊσταμένων, εργαζομένων και ανώτατης διοίκησης ή ιδιοκτησίας, εργαζομένων και συναδέλφων.
Πώς μπορεί η επιχείρηση να διαμορφώσει αυτό το κλίμα εμπιστοσύνης;
• Με το να εξασφαλίζει ότι όλοι οι εργαζόμενοι είναι πραγματικά μέλη του οργανισμού, χωρίς αποκλεισμούς και διακρίσεις. Πώς η επιχείρηση ικανοποιεί τις διαφορετικές ανάγκες διαφορετικών εργαζομένων; Πώς εξασφαλίζει ότι όλοι οι εργαζόμενοι έχουν αντίστοιχες ευκαιρίες εκπαίδευσης και ανάπτυξης σύμφωνα με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και τα ταλέντα τους; Πώς τους υποδέχεται και τους κάνει μέλη της ομάδας;
• Με το να δίνει τον λόγο στους εργαζομένους και να ακούει ό,τι έχουν να προτείνουν σε σχέση με κεντρικά ζητήματα της λειτουργίας τους. Πώς εμπλέκει τους εργαζομένους στη διαδικασία καινοτομίας, στην ανάπτυξη νέων ιδεών και προτάσεων; Υπάρχουν και εφαρμόζονται οι κατάλληλες διαδικασίες, οι στόχοι και οι δείκτες παρακολούθησης;
• Με το να θεωρεί τους εργαζομένους συν-διαμορφωτές του ενδο-οργανωσιακού περιβάλλοντος και του μέλλοντος της επιχείρησης. Πώς τους κάνει κοινωνούς των βασικών καταστατικών αρχών του οργανισμού; Ζητάει τη γνώμη και τη συμβολή τους στη διαμόρφωση του εταιρικού οράματος, της αποστολής και των αξιών με βάση τις οποίες λειτουργεί η επιχείρηση; Πώς διαμορφώνεται η στρατηγική της επιχείρησης και ποιος ο ρόλος των εργαζομένων σε αυτήν;
• Και, τέλος, ο ρόλος του ηγέτη: Ποιες «γενναίες» ηγετικές αποφάσεις πάρθηκαν και εφαρμόστηκαν, οι οποίες διαμορφώνουν ένα Great Place to Work περιβάλλον όχι μόνο ενδο-οργανωσιακά, αλλά και ευρύτερα κοινωνικά;
Αν θέλουμε να είμαστε έτοιμοι για το μέλλον της εργασίας, ένα εργασιακό περιβάλλον Great Place to Work είναι ο καλύτερος οδηγός μας. Στην περίπτωση αυτή δεν ισχύει το ρητό που λέει «what got you here won’t get you there»: όπως το μοντέλο Great Place to Work έφερε τις καλύτερες επιχειρήσεις του χθες μέχρι εδώ, έτσι θα λειτουργήσει ως φάρος και για τις καλύτερες επιχειρήσεις του αύριο!
