Η απουσία και η μη συμμετοχή των εργαζομένων στη λήψη αποφάσεων που αφορούν τους όρους της εργασίας τους όπως και το εργασιακό περιβάλλον τους -λόγω των άμεσων και αρνητικών επιπτώσεων που συνεπάγεται στην παραγωγικότητα των οργανισμών και στην ποιότητα εργασιακής ζωής- έχει ορθώσει σαν «πλακάτ» την αμφισβήτηση, αν, όντως η «Europe 2020 Strategy» -ευρωπαϊκή στρατηγική για την απασχόληση ώς το 2020-βρίσκεται στον σωστό δρόμο ή μήπως είναι ιδιαιτέρως φιλόδοξη…
Την αμφισβήτηση αυτή την έχει εκφράσει το «Ευρωπαϊκό Ιδρυμα για τη Βελτίωση των Συνθηκών Διαβίωσης και Εργασίας» -το γνωστό μας Eurofound- ύστερα από την 5η Ευρωπαϊκή Ερευνα για τις Συνθήκες Εργασίας, η οποία και καταδεικνύει ότι μόνο ένα χαμηλό ποσοστό (27%) στο σύνολο των εργαζομένων στα 27 κράτη-μέλη της Ε.Ε. εργάζονται σε οργανισμούς στους οποίους ισχύει πολιτική για τη συμμετοχή των εργαζομένων στη λήψη αποφάσεων. Επίσης, έστω και αν οι αποφάσεις αφορούν άμεσα τη θέση εργασίας τους ή επηρεάζουν τη δική τους εργασία, στην πλειονότητά τους οι οργανισμοί, τους παρέχουν πολύ περιορισμένες ευκαιρίες για να συμμετέχουν.
Με δεδομένο, μάλιστα, ότι η συμμετοχή των εργαζομένων αποδίδει αμοιβαία οφέλη, η μελέτη του Eurofound αντιπαραθέτει τους στόχους όπως τους επαγγέλλεται η στρατηγική αυτή, για να διερωτηθεί μήπως και είναι «φιλόδοξοι». Ενώ, στον αναγνώστη της μελέτης ηχούν πλέον ως μεγαλοστομίες και ευσεβείς πόθοι. Συγκεκριμένα, στους στόχους της στρατηγικής ώς το 2020 αναφέρονται «η επίτευξη «έξυπνης» ανάπτυξης μέσα από τη δημιουργία υψηλής ποιότητας θέσεων εργασίας, σε βιομηχανίες με αναβαθμισμένη την αξία και με ανάπτυξη της συνοχής, έτσι ώστε όλοι οι πολίτες να μπορούν να έχουν πρόσβαση σε ευκαιρίες απασχόλησης με υψηλή ποιότητα».
Στη μελέτη επισημαίνεται ότι τη στιγμή αυτή γνωρίζουμε λίγα πράγματα, σε ποια έκταση επικρατεί η πολιτική για τη συμμετοχή των εργαζομένων της Ε.Ε. στη λήψη αποφάσεων, όπως και για τους παράγοντες εκείνους που την ενθαρρύνουν. Ως αμφιλεγόμενη επίσης αναφέρεται και η έκταση των αμοιβαίων οφελών – προς εργοδότες και εργαζομένους. Διευκρινίζεται επίσης ότι τα στοιχεία που παρατίθενται προέρχονται από την προαναφερθείσα Ευρωπαϊκή Ερευνα και ότι ο στόχος είναι η περαιτέρω διερεύνηση και ενίσχυση των ενδείξεων που διατίθενται. Κυρίαρχο εύρημα, βεβαίως, είναι το ότι η συμμετοχή των εργαζομένων στηρίζει τους αντικειμενικούς στόχους του εργοδότη, αναβαθμίζει τα επίπεδα απόδοσης των εργαζομένων, ενώ ταυτόχρονα επαυξάνει την ποιότητα της εργασιακής ζωής.
Και επειδή συχνά «η Ελλάδα μας πληγώνει», το ποσοστό συμμετοχής των εργαζομένων στη χώρα μας είναι στα κατώτατα επίπεδα, όπως και στις χώρες του ευρωπαϊκού Νότου -Ιταλία, Πορτογαλία, Ισπανία- αλλά και στα νεότερα μέλη της Ε.Ε. – Βουλγαρία, Ρουμανία. Τα υψηλότερα, εντοπίσθηκαν στις Σκανδιναβικές χώρες – Δανία, Φινλανδία, Σουηδία. «Συνήγορος» υπέρ της συμμετοχής είναι και το εύρημα της έρευνας ότι οι οργανισμοί που σημείωσαν αύξηση στη συμμετοχή των εργαζομένων από 47% στο 76%, ήταν εκεί όπου οι εργαζόμενοι δήλωσαν ότι τους δόθηκαν κίνητρα για να πετύχουν την καλύτερη απόδοσή τους.