«Με ταχύτητα φωτός» θα πρέπει να τρέξει η ελληνική πλευρά το κλείσιμο του προηγούμενου ΕΣΠΑ, προκειμένου να μη χαθούν κονδύλια από την προγραμματική περίοδο 2007 – 2013. Αυτό επισήμανε χθες η διευθύντρια της Γενικής Διεύθυνσης Περιφερειακής Πολιτικής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Σαρλίνα Βίτσεβα, κατά τη συνεδρίαση της Επιτροπής Παρακολούθησης του προγράμματος, ενώ τον κίνδυνο απώλειας πόρων ειδικά για τα Προγράμματα του Περιβάλλοντος και της Ψηφιακής Σύγκλισης, δεν απέκλεισε και ο ίδιος ο υφυπουργός Οικονομίας και Ανάπτυξης, Αλέξης Χαρίτσης. Ηδη, πάντως, οι καθυστερήσεις στο προηγούμενο ΕΣΠΑ οδηγούν εκτός από τη δέσμευση πόρων του νέου, αλλά και σε σημαντική επιβάρυνση κατά 1,7 δισ. ευρώ του προϋπολογισμού μέσω του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ). Πρόκειται για χρήματα που θα πρέπει να εξευρεθούν από εθνικούς πόρους, προκειμένου να χρηματοδοτήσουν έργα που δεν θα ολοκληρωθούν έως τα τέλη του 2015, δηλαδή την ημερομηνία που η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναγνωρίζει ως επιλέξιμες για χρηματοδότηση δαπάνες. Να σημειωθεί ότι οι δαπάνες του ΠΔΕ για το 2016 έχουν υπολογιστεί στα 6,7 δισ. ευρώ, από τα οποία τα 6 δισ. ευρώ είναι για την προώθηση συγχρηματοδοτούμενων με την Ε.Ε. έργων, ενώ αντίστοιχα το ΠΔΕ του 2015 προβλέπει δαπάνες 6,4 δισ. ευρώ, με τα 5,7 δισ. ευρώ να αφορούν συγχρηματοδοτούμενα έργα.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε στην Επιτροπή Παρακολούθησης ο γενικός γραμματέας του ΕΣΠΑ, Τάκης Κορκολής, αιτία της επιβάρυνσης υπήρξε μεταξύ άλλων και η ένταξη μεγάλου αριθμού έργων, πρακτικής που είχε οδηγήσει σε υπέρβαση του προϋπολογισμού του προγράμματος κατά 6 δισ. ευρώ. Ορισμένα από αυτά και συγκεκριμένα περί το 1 δισ. ευρώ, αποκλείστηκαν, άλλα επιβαρύνουν τον εθνικό προϋπολογισμό και άλλα μεταφέρονται για το νέο ΕΣΠΑ. Ετσι ο απολογισμός του προγράμματος περιλαμβάνει άλλα 4,3 δισ. ευρώ, που είναι ο προϋπολογισμός των έργων που μεταφέρονται ως ημιτελή στο νέο ΕΣΠΑ της περιόδου 2014 – 2020. Πρόκειται για έργα που δεν υλοποιήθηκαν στο προβλεπόμενο χρονοδιάγραμμα και μεταφέρονται προς ολοκλήρωση στο νέο ΕΣΠΑ, δεσμεύοντας περίπου το ένα τέταρτο από τα κοινοτικά κονδύλια της νέας προγραμματικής περιόδου που, χωρίς τους πόρους που προορίζονται για την αγροτική ανάπτυξη και την αλιεία, φθάνουν τα 19,1 δισ. ευρώ.
Το πρόβλημα αξιοποίησης των κοινοτικών κονδυλίων δεν εξαντλείται εδώ. Παρά την υπερδέσμευση πόρων από το νέο ΕΣΠΑ, μεγάλο αγκάθι παραμένει η χρηματοδότηση των τριών μεγάλων οδικών αξόνων. Το κενό χρηματοδότησης υπολογίζεται μεταξύ 500 – 600 εκατ. ευρώ και ενδέχεται να επιβαρύνουν εξ ολοκλήρου τον εθνικό προϋπολογισμό εάν δεν βρεθεί μια ενδιάμεση λύση με την Ε.Ε., που φέρεται να μην αποδέχεται τη συνέχιση της χρηματοδότησής τους από το νέο ΕΣΠΑ. Να σημειωθεί ότι οι απαιτούμενοι πόροι για την ολοκλήρωση των οδικών αξόνων που ενδέχεται να επιβαρύνουν μερικώς ή ακόμη και συνολικά το ΠΔΕ, δεν περιλαμβάνονται στο 1,7 δισ. ευρώ που έχει υπολογίσει η ελληνική πλευρά ως επιβάρυνση του εθνικού προϋπολογισμού για το κλείσιμο του προηγούμενου ΕΣΠΑ.
Εκτός από την εκκρεμότητα των αυτοκινητοδρόμων, σε ανάλογη δεινή θέση είναι η χώρα μας όσον αφορά το θέμα των έργων για τα στερεά απόβλητα, με την Ε.Ε. να κρούει τον κώδωνα του κινδύνου τόσο για τις ανοιχτές χωματερές όσο και τους χώρους διαχείρισης στο πλαίσιο του νέου Εθνικού Σχεδιασμού για τη Διαχείριση Απορριμμάτων (ΕΣΔΑ). Ερωτηθείσα σχετικά, η κ. Βίτσεβα έκανε λόγο για υπέρβαση του χρονοδιαγράμματος από την ελληνική πλευρά, η οποία θα πρέπει, εκτός από το εθνικό σχέδιο, που έχει κατατεθεί και εξετάζεται, να ολοκληρώσει άμεσα και τα περιφερειακά σχέδια, τα οποία έχει επίσης καθυστερήσει να υλοποιήσει. Από την πλευρά του ο υφυπουργός Οικονομίας, Αλ. Χαρίτσης, εμφανίστηκε αισιόδοξος ότι η χώρα μας θα καταφέρει να τηρήσει τις προθεσμίες, αλλά και να υποβάλει ένα ολοκληρωμένο σχέδιο για τη διαχείριση των αποβλήτων, ενσωματώνοντας, όπως είπε, «τις πιο πρόσφατες τεχνολογίες όπως η ανακύκλωση και η διαλογή στην πηγή».