Την Παρασκευή το μεσημέρι, σε μια δραματική συνεδρίαση του διοικητικού συμβουλίου της Εθνικής Τράπεζας εξουσιοδοτήθηκε ο διοικητής της τράπεζας κ. Θεόδωρος Καρατζάς να χειρισθεί εν λευκώ το θέμα της συγχώνευσης με την Alpha Βank.
Σε μια ιδιαίτερα βαριά και φορτισμένη ατμόσφαιρα, αποφασίσθηκε να γίνει μια ύστατη προσπάθεια κατά τη διάρκεια του Σαββατοκύριακου, με επαφές ανώτερων στελεχών των δύο τραπεζών και με στόχο, σήμερα το βράδυ ή έστω αύριο το πρωί να έχουν κάτι να ανακοινώσουν, πιθανότατα αύριο μετά την τελετή των εγκαινίων του νέου κτιρίου διοίκησης της ETE από τον πρωθυπουργό.
Στελέχη των δύο τραπεζών αναφέρουν ότι αυτό το κρίσιμο διήμερο θα εξετασθούν πολλές προτάσεις, από την αρχική -αν και όπως φαίνεται αδιέξοδη- της πλήρους συγχώνευσης, έως τη λύση μιας «χαλαρής συνεργασίας» ή όπως αρέσκονται εις την επιχειρηματική γλώσσσα ενός «light merger» για κοινή επιθετική στρατηγική στο εξωτερικό και αυτόνομη πορεία στο εσωτερικό.
Τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου της ETE έφυγαν από την μετά γεύματος συνεδρίαση, με μια πικρή γεύση, που γινόταν ακόμη χειρότερη συγκρινόμενη με την προηγούμενη πανηγυρική συνδρίαση του Δ.Σ., όταν περίσσευσαν τα χαμόγελα και δεν είχαν βγει ακόμη τα μαχαίρια.
Και έφυγαν με τη γενική εκτίμηση ότι οι επαφές που θα ακολουθούσαν δεν εξέφραζαν παρά μια τελευταία απέλπιδα προσπάθεια διάσωσης της ήδη χαμένης τιμής του deal του αιώνα ή όπως χαρακτηρίσθηκε, της μεγαλύτερης συμφωνίας που κλείσθηκε ποτέ σε επίπεδο… δημοσίων σχέσεων.
Πολλοί αναρωτιούνται τι είναι αυτό που επιβάλλει μια τόσο επίμονη προσπάθεια, τη στιγμή που και στις δύο πλευρές είναι πλέον κοινή συνείδηση πως δεν υπάρχει λύση που να μπορεί να γεφυρώσει το χάσμα.
Οπως μεταφέρεται, αυτοί οι άνθρωποι (και δεν αναφέρονται στους κ. Καρατζά και Κωστόπουλο) που μετά δυσκολίας συζητούν, πώς είναι δυνατόν να συζήσουν;
«Τελειωμένη υπόθεση»
Είναι μάλιστα χαρακτηριστικό ότι όσοι αναφέρονται στη συγχώνευση μιλούν σε παρελθόντα χρόνο, μεταδίδοντας έτσι την εδραιωμένη πεποίθηση πως πρόκειται για μια τελειωμένη υπόθεση.
Και οι πλέον αισιόδοξοι πάντως που διατηρούν μια ελπίδα ότι μπορεί την τελευταία στιγμή να βρεθεί σημείο επαφής, αμφιβάλλουν για την αποτελεσματικότητα της όποιας συμφωνίας, καθώς οι διαφωνίες δεν περιορίζονται στο επίπεδο των διαπροσωπικών σχέσεων, αλλά είναι βαθύτερες, ουσιαστικότερες και εκφράζουν παράλληλα μια σειρά συμφερόντων, από τα μικρά προσωπικά για την καρέκλα έως τα μεγάλα οικονομικά, όπως το ικανοποιητικό premium που εξασφαλίζουν ή δεν εξασφαλίζουν οι μέτοχοι της Alpha Bank.
H χαλαρή συνεργασία, εκτιμάται από τις διοικήσεις των δύο τραπεζών ότι μπορεί να προσφέρει διέξοδο σε πολιτικό επίπεδο και εκτόνωση των πιέσεων που ασκούνται κυρίως στην κυβέρνηση, η οποία την επομένη του ανασχηματισμού στολίστηκε με το «φωτοστέφανο» της τολμηρότερης και πιο φιλόδοξης επιχειρηματικής κίνησης που έχει επιχειρηθεί ποτέ στην ελληνική αγορά.
Ο κ. Θεόδωρος Καρατζάς, προσωπικός φίλος του πρωθυπουργού, επιτυχημένος manager της μεγαλύτερης τράπεζας την τελευταία εξαετία, οραματίστηκε μια μεγάλη κίνηση που θα μετέτρεπε την Εθνική σε τράπεζα ευρωπαϊκού μεγέθους με τη «σφραγίδα Καρατζά».
Τα κίνητρα Κωστόπουλου
Ο κ. Γιάννης Κωστόπουλος, αφού εξήντλησε όλες τις προτάσεις συνεργασίας με τράπεζες του εξωτερικού, κατέληξε στην αποδοχή της πρότασης Καρατζά επισφραγίζοντας την απόφασή του με τη φράση «μόνοι δεν μπορούσαμε, μαζί μπορούμε».
Οι λόγοι που οδήγησαν τους δύο στην κοινή απόφαση είναι διαφορετικοί.
Οπως είχε παραδεχθεί πρόσφατα ο ίδιος ο κ. Κωστόπουλος, «ας μη γελιόμαστε, η συνεργασία με μια ξένη τράπεζα θα μετέτρεπε την Alpha στον ελληνικό βραχίονα ενός ομίλου με κέντρο λήψης αποφάσεων εκτός Ελλάδος και το πιθανότερο με διαφορετικούς στρατηγικούς στόχους και προτεραιότητες, με τελικό αποτέλεσμα την «εξαφάνιση» της τράπεζας».
Ηταν αυτό άραγε που οδήγησε στην απόφαση συγχώνευσης; Το ναυάγιο των συνομιλιών με τη γαλλική BNP το προηγούμενο καλοκαίρι, αποδίδεται στην απαίτηση των Γάλλων να αποκτήσουν μαζί με τις μετοχές και το management της τράπεζας. Κι εκεί σταμάτησε το εγχείρημα της ελληνογαλλικής συμμαχίας και ξεκίνησε η εγχώρια ιδιωτικο-δημόσια συμμαχία. Μάλιστα ο κ. Κωστόπουλος με επιστολή του τότε στον κ. Μίνω Ζομπανάκη, τραπεζίτη με μακρά θητεία σε διεθνείς οργανισμούς, ζήτησε να σταματήσει οποιαδήποτε επαφή με ξένους ομίλους.
Η συμμαχία Καρατζά – Κωστόπουλου εκ πρώτης όψεως φάνηκε ότι εξυπηρετούσε και τις δύο πλευρές.
1. Αν πράγματι διακατείχε την Alpha η αγωνία μιας πιθανής επιθετικής εξαγοράς, τότε η συμφωνία με την Εθνική προσέφερε μια ιδανική ομπρέλα προστασίας από επίδοξους πλούσιους μνηστήρες, διασώζοντας έτσι το γόητρο της μεγαλύτερης ιδιωτικής τράπεζας και των μεγαλοστελεχών και μετόχων της.
2. Οσο κι αν αυτό μοιάζει με αποκλειστικό πρόβλημα της Alpha, η προοπτική μιας επιθετικής εξαγοράς της από τρίτη ελληνική τράπεζα, που δεν θα μπορύσε να είναι άλλη από την Eurobank του κ. Σπύρου Λάτση, δημιουργούσε «κινδύνους» που έπρεπε να αποτραπούν. Το σχήμα Alpha – Eurobank θα οδηγούσε σε μια τράπεζα μεγαλύτερη από την Εθνική, που θα ανέτρεπε δραματικά τις ισορροπίες στη δομή του εγχώριου χρηματοπιστωτικού συστήματος και όχι μόνον.
Συνεπώς και η Εθνική, πέραν του οράματος, είχε σοβαρούς λόγους να προσφέρει την «προστασία» της στην απειλούμενη τραπεζική ελίτ.
Αναζητείται «μη λύση»
Ακόμα και τώρα που τα πράγματα έχουν φθάσει στο αδιέξοδο, δεν είναι λίγοι όσοι πιστεύουν ότι λόγοι σαν αυτούς που περιγράφονται παραπάνω ωθούν τις δύο πλευρές στην επίμονη αναζήτηση ακόμα και μιας «μη λύσης», σώζοντας έστω και τα προσχήματα.
Το μεγάλο πρόβλημα όμως παραμένει και εστιάζεται στις διαφωνίες των μεγαλοστελεχών και μεγαλομετόχων της Alpha Bank που δεν δέχονται επ’ ουδενί να καθήσουν στο τραπέζι, αν δεν γίνει αποδεκτή η επικυριαρχία της τράπεζάς τους επί της δημόσιας Εθνικής και αν η συμμετοχή στο management δεν είναι ισότιμη (δηλαδή 50%-50%).
Φαίνεται ότι οι πιέσεις ήταν τόσο έντονες, που ακόμη και η περισσότερο συγκαταβατική, καθ’ όλη τη διάρκεια της υπόθεσης, διοίκηση της Εθνικής, με τη στήριξη των διευθυντών και λοιπών στελεχών της τράπεζας, εμφανίστηκε να προτιμάει τη ρήξη από την «εκχώρηση και παράδοση» της Εθνικής στην Alpha Βank.
Αξίζει όμως να σημειωθεί ότι όταν άνοιξε ο κύκλος των διαφωνιών, ο κ. Κωστόπουλος, που έβλεπε να χάνει τον έλεγχο, έγινε αποδέκτης και άλλων πιέσεων από μεγαλομετόχους της τράπεζας, οι οποίοι φέρεται να υποστήριξαν πως «αν άφηναν να εξελιχθεί μια επιθετική εξαγορά, θα μπορούσαν να εξασφαλίσουν καλύτερο premium από την πώληση των μετοχών που κατέχουν, σε σχέση με το premium που προέβλεπε η σχέση ανταλλαγής που είχε συμφωνηθεί και στην οποία είχαν συναινέσει».
Ολα τα παραπάνω είναι ελάχιστα και πιθανότατα τα πλέον ανώδυνα απ’ όσα διεξήχθησαν πίσω από τις κλειστές πόρτες των δύο τραπεζών. Είναι αρκετά όμως για να δείξουν το μέγεθος της κρίσης στην οποία ενεπλάκησαν και οι συνδικαλιστές (βλ. παραπλεύρως) ξεπερνώντας τα όρια.
Η υπόθεση πλέον έχει κριθεί. Από την είδηση δεν έμεινε πια παρά μόνον ο θόρυβος. Είναι βέβαιο ότι ο κ. Κωστόπουλος σκέφτεται ήδη τις επόμενες εναλλακτικές, ίσως την αναθέρμανση των επαφών με ξένους, μπορεί ακόμη και να επεξεργάζεται συγκεκριμένη πρόταση.
Από τον κ. Καρατζά, η εξαετής θητεία του οποίου δεν κρίνεται μόνο από τη συγχώνευση, όλοι περιμένουν τη γενναιότητα να ανακοινώσει αυτό που πριν από μερικές ημέρες δήλωσε στην «K» «γι’ αυτήν την υπόθεση έκανα το παν (…) H Εθνική δεν εγκαταλείπει το όραμα της μεγέθυνσης».
