Ενα βήμα εμπρός δύο βήματα πίσω; O τίτλος που επέλεξε ο Λένιν για να επικρίνει τότε την τακτική της σοσιαλδημοκρατίας, ακούγεται ολοένα και περισσότερο την τελευταία περίοδο στις συναθροίσεις των επιχειρηματικών κύκλων, αλλά και στους διαδρόμους των γραφείων των πιο ανήσυχων τεχνοκρατών του κυβερνητικού μηχανισμού. Διότι, αναφερόμενοι όλοι αυτοί στην πορεία της οικονομίας, την οποία άλλωστε την γνωρίζουν από πρώτο χέρι, ανησυχούν για το μέλλον της και δεν υπερηφανεύονται ούτε για τους ρυθμούς ανάπτυξης ούτε για την αίσθηση ευμάρειας που αρέσκονται να επικαλούνται οι πολιτικοί.
Η ελληνική οικονομία τονίζουν, αντιμετωπίζει δυνάμει, σοβαρά προβλήματα ανταγωνιστικότητας, επενδύσεων και ανεργίας. Πράγματι, χωρίς τις μεγάλες εισροές από το Τρίτο Κοινοτικό Πακέτο, ο ρυθμός ανάπτυξης της οικονομίας δεν θα ήταν ούτε 1,5% έναντι του 4% που εμφανίζεται σήμερα. H αύξηση του εθνικού εισοδήματος σε αυτά τα επίπεδα, κατά κοινή εκτίμηση των τεχνοκρατών, οφείλεται σχεδόν κατά τρία τέταρτα στον πακτωλό από τα ταμεία της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Το χρυσάφι αυτό όμως, δεν θα διαρκέσει για πολλά ακόμη χρόνια.
Η αυτοδύναμη ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας κατά 1% ή 1,5% ετησίως, είναι μικρότερη και όχι μεγαλύτερη από τον ρυθμό ανάπτυξης των οικονομιών των άλλων ευρωπαϊκών χωρών. Συνεπώς, δεν υπάρχουν και πολλές ελπίδες για πραγματική σύγκλιση της ελληνικής οικονομίας με τον μέσο όρο της E.E., ούτε σε δέκα χρόνια που υποστηρίζει ο πρωθυπουργός K. Σημίτης, ούτε σε είκοσι που αναφέρει ο διοικητής της Τραπέζης της Ελλάδος Λ. Παπαδήμος. Αντί για σύγκλιση, όλες οι ενδείξεις συνηγορούν ότι το «άνοιγμα» μεταξύ Ελλάδας και Ευρώπης θα διευρύνεται. Ας σημειωθεί άλλωστε, ότι τα έτη 2000 και 2001, η ανάπτυξη τροφοδοτήθηκε και από την εντυπωσιακή πτώση των τραπεζικών επιτοκίων, που είχε αποτέλεσμα την έκρηξη στην πιστωτική επέκταση (στεγαστικά δάνεια, οικοδομική δραστηριότητα κλπ). Αυτό όμως δεν μπορεί να συνεχίζεται χρόνο με το χρόνο…
Εάν λάβουμε υπόψη και την τελευταία τριμηνιαία έκθεση του IOBE, η οποία πρώτον αναφέρει ότι το 2002 η ελληνική οικονομία θα επηρεασθεί περισσότερο από τη διεθνή επιβράδυνση και δεύτερον ότι οι διεθνείς οργανισμοί προχωρούν σε πιο συγκρατημένες εκτιμήσεις για το ρυθμό αύξησης του ελληνικού εθνικού εισοδήματος, μπορούμε να κατανοήσουμε ποια είναι πραγματικά η αλήθεια. Σε σύγκριση με τις υπόλοιπες χώρες της Ευρώπης, η θέση της Ελλάδας μακροπρόθεσμα θα υποχωρεί. Και δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι οι ελληνικές εξαγωγές σημείωσαν στο οκτάμηνο Ιανουαρίου-Αυγούστου του 2001 μείωση κατά 11,5%. Σύμφωνα δε με τις εκτιμήσεις που ακούσθηκαν προσφάτως στο συνέδριο του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Βορείου Ελλάδος, οι προοπτικές για τις ελληνικές εξαγωγές παρουσιάζονται ακόμη πιο δυσμενείς για τα προσεχή χρόνια. Διότι, όπως χαρακτηριστικά αναφέρουν οι επιχειρηματίες, η ένταξη στο ευρώ διασφαλίζει συναλλαγματικές ισοτιμίες, αλλά η μειωμένη ανταγωνιστικότητα δεν προσφέρει πλεονεκτήματα στα ελληνικά προϊόντα. H Ελλάδα, δυστυχώς, κινείται σταθερά με πληθωρισμό υψηλότερο από το μέσο ευρωπαϊκό όρο, πράγμα που σημαίνει ότι εάν δεν υπάρξουν γενναίες διαρθρωτικές αλλαγές, οι οποίες θα ευνοούν την αύξηση της παραγωγικότητας, η ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας θα υπονομεύεται διαρκώς στη συνέχεια. Ποιο θα είναι το αποτέλεσμα; H απώλεια και άλλων θέσεων εργασίας. Διότι όταν οι επιχειρήσεις δεν μπορούν να πωλούν τα προΐόντα τους -επειδή είναι ακριβότερα- είτε στο εσωτερικό είτε στο εξωτερικό, στο τέλος κλείνουν.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, είναι φανερό ότι η εισοδηματική πολιτική και τα όρια των αυξήσεων που θα συμφωνηθούν μεταξύ εργοδοτών και εργαζομένων, θα παίξουν τον πλέον κρίσιμο ρόλο στην εξέλιξη της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας και ως εκ τούτου στον ρυθμό της αυτοδύναμης οικονομικής ανάπτυξης και του βιοτικού επιπέδου της χώρας για τα προσεχή χρόνια. Να υπενθυμίσουμε ότι η μεγάλη άνοδος των μισθών στις αρχές της δεκαετίας του ’80, ναρκοθέτησε την ελληνική οικονομία για μία τουλάχιστον δεκαετία. Και για την αποκατάσταση της ανταγωνιστικότητας οδήγησε σε τρεις συνολικά υποτιμήσεις του εθνικού νομίσματος. Πράγμα, που κι αυτό ακόμη, σήμερα δεν μπορεί να γίνει με το ευρώ.
– H «K» ανοίγει σήμερα το μείζον θέμα της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας και της πραγματικής σύγκλισης με την E.E., σε συνδυασμό με το κρίσιμο ζήτημα των μισθολογικών αυξήσεων. Με αφορμή, ασφαλώς, τις αυξήσεις μισθών τις οποίες ζητούν τώρα η ΓΣΣΕ και οι διάφορες συνδικαλιστικές Ομοσπονδίες. Στην έρευνα συμμετέχουν διατυπώνοντας τη θέση τους, πέντε κορυφαίοι οικονομολόγοι.
Το ερώτημα της έρευνας
Ποια μπορεί να είναι μια πολιτική αμοιβών που συμβάλλει στην πραγματική σύγκλιση των αμοιβών των Ελλήνων εργαζομένων προς εκείνες που ισχύουν για τους εργαζομένους στην Ευρωπαϊκή Ενωση;
