Κενό γράμμα αποτελούν μέχρι σήμερα οι δύο ρυθμίσεις που επιχειρούν να διευκολύνουν όσους αντιμετωπίζουν προβλήματα στην ομαλή αποπληρωμή των οφειλών τους προς τις τράπεζες. Πρόκειται για τον νόμο 4224/2013 για την προστασία της πρώτης κατοικίας και τον νόμο 4161/2012 για τους ενήμερους δανειολήπτες, η ισχύς των οποίων παρατάθηκε έως τις 28 Φεβρουαρίου και έως τις 15 Απριλίου αντίστοιχα.
Στην περίπτωση του νόμου για την προστασία της πρώτης κατοικίας από τους πλειστηριασμούς, που προέβλεπε ασφυκτικό χρονοδιάγραμμα έως τα τέλη Ιανουαρίου, προκειμένου οι δικαιούχοι να υποβάλουν προς τις τράπεζες αίτηση υπαγωγής, διαπιστώθηκε ότι η προθεσμία δεν μπορεί να τηρηθεί, καθώς η εγκύκλιος από τις αρμόδιες διευθύνσεις κατέφθασε στα καταστήματα μόλις την περασμένη εβδομάδα. Αποτέλεσμα είναι οι αιτήσεις που έχουν υποβληθεί μέχρι σήμερα να είναι ελάχιστες, γεγονός που οδήγησε την Ελληνική Ενωση Τραπεζών να ανακοινώσει παράταση της προθεσμίας υποβολής της αίτησης για έναν ακόμη μήνα.
Με βάση την εγκύκλιο που έχει φθάσει στα τραπεζικά καταστήματα, ο δανειολήπτης του οποίου το δάνειο έχει καταγγελθεί, θα πρέπει σε πρώτη φάση να υποβάλει αίτηση υπαγωγής στον νόμο, με απλή δήλωση στην οποία θα βεβαιώνει ότι πληρεί τις προϋποθέσεις. Υπενθυμίζεται ότι μεταξύ αυτών είναι η αντικειμενική αξία του ακινήτου της κύριας κατοικίας να μην υπερβαίνει τις 200.000 ευρώ, ενώ το συνολικό ετήσιο οικογενειακό εισόδημα θα πρέπει να είναι μικρότερο ή ίσο των 35.000 ευρώ. Προϋπόθεση είναι επίσης η συνολική αξία κινητής και ακίνητης περιουσίας να μην υπερβαίνει τις 270.000 ευρώ. Στο ποσό αυτό περιλαμβάνονται όλα τα περιουσιακά στοιχεία του οφειλέτη (μετοχές, ομόλογα) και από την περιουσία αυτή το σύνολο των καταθέσεων και των κινητών αξιών να μην υπερβαίνει τις 15.000 ευρώ. Τα όρια αυτά είναι προσαυξημένα κατά 10% για άτομα με αναπηρία 67% και άνω, καθώς και για οικογένειες που βαρύνονται φορολογικά με τρία τέκνα ή με άτομα με αναπηρία άνω του 67%.
Για μισθωτούς, συνταξιούχους και ελεύθερους επαγγελματίες που πληρούν τις παραπάνω προϋποθέσεις προβλέπεται μηνιαία καταβολή του 10% του καθαρού εισοδήματος μέχρι 15.000 ευρώ και καταβολές 20% του καθαρού εισοδήματος για το ποσό που υπερβαίνει τις 15.000 ευρώ. Για οφειλέτες με μηδενικό εισόδημα ή με μοναδικό εισόδημα το επίδομα ανεργίας, προβλέπεται η δυνατότητα μηδενικών καταβολών.
Από τα ερωτήματα, πάντως, των δανειοληπτών που έχουν επισκεφθεί τις τράπεζες, ζητώντας ενημέρωση για τις δυνατότητες που δίνει ο νόμος, προκύπτουν επιφυλάξεις για την τύχη που θα έχει η πρώτη τους κατοικία μετά την πάροδο της μεταβατικής περιόδου, δηλαδή από το 2015 και μετά, οπότε και λήγει η προστασία. Σε κάθε πάντως περίπτωση, οι επιλογές που έχουν είναι περιορισμένες, καθώς εάν έως το τέλος Φεβρουαρίου δεν έχουν καταθέσει αίτηση υπαγωγής στον νόμο ή εάν δεν πληρούν τις προϋποθέσεις, αίρεται η προστασία της κύριας κατοικίας και ξεκινάει η διαδικασία του πλειστηριασμού.
Απροθυμία υπάρχει επίσης για ένταξη στον νόμο 4161 που αφορά τους ενήμερους δανειολήπτες, οι οποίοι όμως αντιμετωπίζουν προβλήματα στην ομαλή εξυπηρέτηση της οφειλής τους, λόγω σημαντικής μείωσης του εισοδήματός τους ή λόγω ανεργίας. Οι αιτήσεις που έχουν υποβληθεί μέχρι στιγμής δεν υπερβαίνουν τις 2.000, παρά το γεγονός ότι ο νόμος έχει ενεργοποιηθεί από τον περασμένο Σεπτέμβριο και σύμφωνα με τις τράπεζες, βασική αιτία είναι η υποχρέωση φορολογικής ενημερότητας, που προϋποθέτει μεταξύ άλλων, ο νόμος.
Το υπουργείο Ανάπτυξης, που υποχρεώθηκε την προηγούμενη εβδομάδα να δώσει τρίμηνη παράταση για την ένταξη στη ρύθμιση -έως τις 15 Απριλίου- έχει ζητήσει από τις τράπεζες στοιχεία για την εξέλιξη των αιτημάτων που υποβάλλονται, καθώς υπάρχουν καταγγελίες για απροθυμία από την πλευρά των τραπεζών να εφαρμόσουν τη ρύθμιση.