«Η τρόικα βοήθησε τις τέσσερις χώρες της Ε.Ε. να εξέλθουν από την κρίση και να αποφύγουν τα χειρότερα. Αλλά τα λάθη της ήταν ότι εμπόδισαν αυτές τις χώρες να αναλάβουν την κυριότητα των οικονομικών τους μεταρρυθμίσεων, ενώ έθεσε σε κίνδυνο τη διαφάνεια και τη λογοδοσία». Αυτό είναι το βασικό συμπέρασμα του πορίσματος της διερευνητικής επιτροπής για τη λειτουργία της τρόικας που ψηφίστηκε στο Στρασβούργο από την επιτροπή Οικονομικής και Νομισματικής Πολιτικής της Ευρωβουλής.
Παρόλο που οι προκλήσεις που αντιμετώπισε η τρόικα ήταν «τεράστιες», κατάφερε την αποφυγή της άτακτης χρεοκοπίας και στις τέσσερις χώρες που ζητήθηκε η βοήθειά της, αναφέρεται στο πόρισμα. Την πολιτική ευθύνη για τις ενέργειες της τρόικας την δίνουν οι συντάκτες του πορίσματος στους υπουργούς Οικονομικών που συμμετείχαν στο Eurogroup, ενώ από την άλλη τα θεσμικά όργανα της Ε.Ε. «αποτέλεσαν τον αποδιοπομπαίο τράγο των δυσμενών επιπτώσεων της τρόικας», όπως χαρακτηριστικά αναφέρει.
Τα ευρήματα της έκθεσης εστιάζουν περισσότερο στα εσωτερικά προβλήματα λειτουργίας της τρόικας, τα οποία είχαν και ως αποτέλεσμα να μη γίνεται αρκετός έλεγχος στους τρεις εταίρους, καθώς «είχαν άνιση ευθύνη ανάμεσά τους, διαφορετικές εντολές, διαφορετικούς τρόπους διαπραγμάτευσης και λήψης αποφάσεων καθώς και διαφορετικά επίπεδα ευθύνης» λέει το πόρισμα.
Συγχρόνως για το κατά πόσον ήταν δημοκρατική η λειτουργία της, το πόρισμα αναφέρει «ότι τα εθνικά Κοινοβούλια των τεσσάρων αυτών χωρών βρίσκονταν πολύ συχνά εκτός της εξίσωσης της λύσης» γιατί είχαν «να αντιμετωπίσουν το δίλημμα της χρεοκοπίας της χώρας τους ή την αποδοχή του Μνημονίου» και προσθέτει ότι ευρωπαϊκοί κανονισμοί θα πρέπει να θεσπίσουν για τον δημοκρατικό έλεγχο αυτών των μέτρων.
Στο πλαίσιο της ευθύνης των υπουργών Οικονομικών που συμμετείχαν στο Eurogroup, το οποίο λάμβανε τις τελικές αποφάσεις σχετικά με τη χρηματοδότηση και τους όρους κάθε χώρας, το πόρισμα βρίσκει ότι «απέτυχαν να δώσουν σαφείς κατευθύνσεις στην Ε.Ε. όσον αφορά τους στόχους που ζητήθηκαν να πετύχουν οι τέσσερις χώρες σε αντάλλαγμα της οικονομικής βοήθειας».
Επίσης κριτική δέχεται η τρόικα γιατί «υιοθέτησε την ίδια προσέγγιση προς όλες τις χώρες με πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής, χωρίς να λάβει υπόψη της τις διαφορετικές συνθήκες σε κάθε χώρα». Ενώ τα μέλη του Ευρωκοινοβουλίου άσκησαν κριτική στην τρόικα για την αποτυχία της να προβεί σε διόρθωση των συστάσεών της, όταν αυτές αποδείχθηκαν αναποτελεσματικές ή βασισμένες σε λανθασμένες υποθέσεις.
Η πρόταση της επιτροπής για τη μελλοντική λειτουργία της τρόικας είναι ότι τα προγράμματα προσαρμογής θα πρέπει να περιλαμβάνουν ένα «σχέδιο Β» σε περίπτωση που αποδειχθεί ότι βασίστηκαν σε λανθασμένες υποθέσεις. Συγχρόνως τα Μνημόνια θα πρέπει «να αντανακλούν καλύτερα την απασχόληση και τις κοινωνικές πτυχές». Επιπλέον, η κάθε χώρα που υπάγεται σε πρόγραμμα θα πρέπει να επωφελείται από μια «ομάδα δράσης για την ανάπτυξη», προκειμένου να διασφαλίζεται ότι οι περικοπές του προϋπολογισμού θα συνοδεύονται από μέτρα ευνοϊκά για την ανάπτυξη. Τέλος, είναι απαραίτητη η μεγαλύτερη συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων, των εθνικών Κοινοβουλίων και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για να διασφαλίζεται η απαραίτητη λογοδοσία και υπευθυνότητα.