Απορία και προβληματισμό δημιουργεί η πρόθεση της κυβέρνησης να προχωρήσει στη δημιουργία Εθνικής Αρχής για την εποπτεία των τραπεζών, των ασφαλιστικών εταιρειών και της κεφαλαιαγοράς, όπως περιγράφεται στη λίστα μεταρρυθμίσεων που κατέθεσε στους δανειστές.
Τα ερωτήματα έχουν να κάνουν με τη σκοπιμότητα μιας τέτοιας κίνησης, αλλά και με το κατά πόσο είναι εφικτή η σύσταση Εθνικής Αρχής για την εποπτεία, δεδομένου ότι το τραπεζικό σύστημα, και συγκεκριμένα οι συστημικές τράπεζες, ελέγχεται ήδη από τον περασμένο Νοέμβριο από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, η οποία είναι ουσιαστικά αρμόδια για το 95% του ελληνικού τραπεζικού συστήματος.
Αν και στη λίστα μεταρρυθμίσεων το μέτρο δεν αναφέρεται ως απόφαση αλλά ως πρόθεση διερεύνησης, το γεγονός ότι στη σύντομη περιγραφή των αρμοδιοτήτων της Εθνικής Αρχής αναφέρεται η εποπτεία των τριών χρηματοοικονομικών τομέων, δημιουργεί έντονο προβληματισμό. Πηγές από τον ευρωπαϊκό τραπεζικό χώρο χαρακτηρίζουν οποιαδήποτε συζήτηση για την εποπτεία των τραπεζών «άτοπη», ενώ σε ό,τι αφορά τον κλάδο των ασφαλιστικών εταιρειών αλλά και των χρηματαγορών, η ανάγκη δημιουργίας άλλης αρχής δεν υπαγορεύεται από κάποιο συγκεκριμένο σκεπτικό. Αν και στον ευρωπαϊκό χώρο υπάρχουν κράτη που έχουν άλλα μοντέλα εποπτείας. Μεταξύ αυτών είναι η Αγγλία, που μέσω της κεντρικής τράπεζας ασκεί νομισματική πολιτική και της Financial Conduct Authority πολιτική εποπτείας. Αντίστοιχα το μοντέλο της Γερμανίας έχει υιοθετήσει τη διάκριση μεταξύ της Bundestag και της Bafin για τον διαχωρισμό της χρηματοοικονομικής εποπτείας και της κανονιστικής συμμόρφωσης. Στη χώρα μας δεν δικαιολογείται η ανάγκη δημιουργίας παρόμοιων μηχανισμών, ειδικά μετά την ανάληψη της εποπτείας του τραπεζικού συστήματος από την ΕΚΤ.
Η μεταφορά της εποπτείας των τεσσάρων συστημικών τραπεζών –Alpha, Εθνική, Eurobank και Πειραιώς– στην ΕΚΤ είναι σε πλήρη ισχύ ήδη από τον Νοέμβριο του 2014 και αφορά τα θέματα τόσο φερεγγυότητας όσο και λειτουργίας του τραπεζικού συστήματος. Η μεταφορά της εποπτείας έγινε με βάση τον κανονισμό 1024/2014, ο οποίος μάλιστα προβλέπει ότι η ΕΚΤ μπορεί να αναλάβει και την εποπτεία και των μη συστημικών τραπεζών, δηλαδή της Τράπεζας Αττικής και των Συνεταιριστικών Τραπεζών –που σήμερα εποπτεύονται από την ΤτΕ– εάν το κρίνει σκόπιμο. Με αυτό το δεδομένο, όπως σχολιάζουν τραπεζικές πηγές, η εποπτεία από οποιαδήποτε άλλη αρχή είναι αντικοινοτική και φυσικά ανέφικτη. Να σημειωθεί ότι σε ευρωπαϊκό επίπεδο λειτουργεί επίσης ο Ενιαίος Εποπτικός Μηχανισμός (SSM – Single Supervisor Mechanism), που συντονίζει τις κεντρικές τράπεζες των χωρών της Ευρωζώνης.
Ο ασφαλιστικός κλάδος εποπτεύεται επίσης από την ΤτΕ, μετά τη μεταφορά της εποπτείας του από τον προηγούμενο φορέα, δηλαδή την ΕΠΕΙΑ και παλαιότερα το υπουργείο Ανάπτυξης, ενώ τέλος το χρηματιστήριο, οι χρηματιστηριακές και οι επενδυτικές εταιρείες, καθώς και οι εισηγμένες σε ό,τι αφορά τη χρηματιστηριακή νομοθεσία, εποπτεύονται από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, ακολουθώντας τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Το μέτρο στη λίστα Βαρουφάκη αναφέρεται χωρίς δημοσιονομικό κόστος, στον βαθμό που, όπως σημειώνεται, θα είναι διοικητικού χαρακτήρα, χωρίς ωστόσο να διευκρινίζεται πώς μια νέα διοικητική δομή δεν θα επιβαρύνει τον προϋπολογισμό, έστω και για το κόστος λειτουργίας της.