Η τύχη τουλάχιστον 180.000 ασφαλισμένων που αναμένεται να συνταξιοδοτηθούν μέσα στην επόμενη 5ετία, κάνοντας χρήση ειδικών ή μεταβατικών ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης, «παίζεται» στο Brussels Group.
Πρόκειται για τον κύριο όγκο από τους συνολικά 280.000 εργαζομένους σε ιδιωτικό και δημόσιο τομέα, που βάσει μιας σειράς νόμων μπορούν να συνταξιοδοτηθούν νωρίτερα από τα γενικά όρια ηλικίας των 62 για μειωμένη και 67 για πλήρη σύνταξη, όπως ισχύουν για όλους τους υπόλοιπους ασφαλισμένους.
Η Αθήνα, παρά τις μεγάλες διαφορές που καταγράφονται με τους πιστωτές, αισιοδοξεί ότι στις Βρυξέλλες θα πετύχει συμφωνία καλύτερη από αυτή που περιέγραφε το email Χαρδούβελη. Είναι ενδεικτικό ότι η τελική πρόταση που κατατέθηκε στους εκπροσώπους των πιστωτών αφορά την αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης από το 2020 και έως το 2025, με προστασία των θεμελιωμένων δικαιωμάτων. Αν και στις αποσκευές της η ελληνική διαπραγματευτική ομάδα, σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες της «Κ», έχει και το σενάριο για αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης από το 2016, σταδιακά και έως το 2022, μετά από διαπραγματεύσεις της πολιτικής ηγεσίας του αρμόδιου υπουργείου και του Μαξίμου, επικράτησε η άποψη πως αυτό θα αποτελέσει την ύστατη λύση, καθώς δεν μπορεί η ελληνική πρόταση να είναι χειρότερη από το email Χαρδούβελη.
Σε κάθε περίπτωση, αυτό που θα επιδιωχθεί είναι η προστασία των θεμελιωμένων δικαιωμάτων (για να αποφευχθεί η μαζική έξοδος 100.000 ασφαλισμένων με θεμελιωμένα δικαιώματα), ενώ μάχη θα δοθεί και για την εξαίρεση από τις αυξήσεις ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης, για τους εργαζομένους σε βαρέα επαγγέλματα και τις τρίτεκνες μητέρες ανηλίκων. Ανάλογα με το πότε θα εφαρμοστεί τελικά η αύξηση των ορίων ηλικίας, θα κλειδώσει και ο βηματισμός προσαρμογής. Εάν δηλαδή οι αλλαγές επιβληθούν από το 2016, είναι πολύ πιθανό τα όρια ηλικίας να αυξάνονται σταδιακά, έξι μήνες ανά έτος. Αν οι αλλαγές ισχύσουν μετά το 2020, θεωρείται βέβαιο ότι οι αυξήσεις θα γίνουν γρηγορότερα, με πιθανότερο σενάριο την αύξηση ενός έτους κάθε χρόνο.
Ενοποιήσεις
Κοινός τόπος με τους πιστωτές φαίνεται πως υπάρχει όσον αφορά στις ενοποιήσεις Ταμείων. Η αρχή θα γίνει με λειτουργικές ενοποιήσεις. Ηδη, έχει κατατεθεί πρόταση 10 σημείων, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται οι ενοποιήσεις μηχανογραφικών και πληροφοριακών συστημάτων, η κοινή είσπραξη εισφορών, ενιαία κλιμάκια ελέγχων για την εισφοροδιαφυγή, κωδικοποίηση της ασφαλιστικής νομοθεσίας κ.λπ. Παράλληλα, θα περιγράφεται ο οδικός χάρτης προκειμένου να υπάρξουν και οργανωτικές ενοποιήσεις, με στόχο –ύστερα από διαβούλευση με τους εμπλεκόμενους φορείς– να οδηγηθούμε στη δημιουργία τριών Ταμείων (μισθωτών, αυτοαπασχολούμενων και αγροτών).
Ρήτρα
Στον αντίποδα, αγεφύρωτες παραμένουν οι διαφορές στο θέμα της ρήτρας μηδενικού ελλείμματος. Οι εκπρόσωποι των δανειστών ζητούν την εφαρμογή της τουλάχιστον έως το 2017 και την επανεξέτασή της μετά, αφού επιτευχθεί πρωτογενές πλεόνασμα, ενώ η κυβέρνηση ζητάει πίστωση χρόνου και επιμένει στην αναστολή εφαρμογής της, αν όχι επ’ αόριστον, τουλάχιστον έως το 2017. Στο τραπέζι παραμένει και η πρόταση για αύξηση των ελάχιστων ημερών ασφάλισης από 4.500 σε 5.500, αν και η ελληνική πλευρά την απορρίπτει, ενώ για το 2016, εφόσον οι οικονομικές συνθήκες το επιτρέψουν, παραπέμπεται το θέμα της 13ης σύνταξης.
Στις ασφυκτικές πιέσεις των πιστωτών, η κυβέρνηση δεσμεύεται να λάβει στο άμεσο μέλλον και μέτρα για τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα του συστήματος, τα οποία όμως θα συζητηθούν και θα συμφωνηθούν το καλοκαίρι.
Για τον λόγο αυτό, ζητεί από τους θεσμούς να δεχθούν το «πάγωμα» στην εφαρμογή του νόμου για τον νέο τρόπο υπολογισμού των κύριων συντάξεων, καθώς μετά τη διενέργεια και των απαιτούμενων αναλογιστικών μελετών θα προχωρήσει σε νέο σύστημα. Εκεί, εντάσσει και την πρότασή της για τη δημιουργία του Ταμείου Εθνικού Πλούτου και Κοινωνικής Ασφάλισης.
Οι ασφαλισμένοι που μπορούν να βγουν νωρίτερα στη σύνταξη
Τουλάχιστον 280.000 ασφαλισμένοι σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα μπορούν να συνταξιοδοτηθούν από σήμερα και έως το 2029 κάνοντας χρήση ειδικών ή μεταβατικών διατάξεων που επιτρέπουν την έξοδο από την αγορά εργασίας, έως και 12 χρόνια νωρίτερα από τα γενικά όρια, ήτοι πριν από τα 62 για μειωμένη και τα 67 για πλήρη σύνταξη. Πρόκειται για ομάδες ασφαλισμένων σε ΙΚΑ, ΕΤΑΑ, ΟΑΕΕ και Δημόσιο, κυρίως γυναίκες με ανήλικα και εργαζομένους με 25ετία.
Αναλυτικά, αντιμέτωπες με την αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης βρίσκονται οι εξής κατηγορίες:
1) Γυναίκες σε ΙΚΑ – ΔΕΚΟ με ανήλικο και 5.500 ένσημα:
• Ασφαλισμένες με ανήλικο και 5.500 ημέρες ασφάλισης το 2010 συνταξιοδοτούνται με πλήρη σύνταξη, χρησιμοποιώντας 400 ημέρες πλασματικού χρόνου (εντός 10ετίας από την ενηλικίωση του τέκνου). Εάν τις 5.500 τις συμπλήρωσαν εντός του 2011, χρησιμοποιώντας έως 1.200 ημέρες πλασματικού χρόνου, συνταξιοδοτούνται στα 52 (μειωμένη) ή 57 (πλήρη σύνταξη). Αντίστοιχα το 2012 βγαίνει στα 55 (μειωμένη) ή 60 (πλήρη).
2) Γυναίκες σε ΔΕΚΟ με ανήλικο:
• Ασφαλισμένες πριν από το 1983 συνταξιοδοτούνται με τη συμπλήρωση από 17,5 έως 24,5 ετών ασφάλισης (ανάλογα με το έτος συμπλήρωσης) και μπορούν να αποχωρήσουν με πλήρη σύνταξη από το 50ό έτος της ηλικίας τους.
• Ασφαλισμένες έως τις 31/12/2010 με 25 έτη ασφάλισης συνταξιοδοτούνται στα 50 με πλήρη σύνταξη. Το 2011 με 25 έτη ασφάλισης συνταξιοδοτούνται στα 50 (μειωμένη) ή στα 52 (πλήρη) και το 2012 συνταξιοδοτούνται στα 53 (μειωμένη) και 55 (πλήρη).
3) Γυναίκες στο Ταμείο Νομικών:
• Ασφαλισμένες που κάποια στιγμή μέχρι την 31η/12/2010 είχαν ταυτόχρονα ανηλικότητα τέκνου και από 18,5 μέχρι 21,5 έτη συνταξιοδοτούνται με πλήρη σύνταξη από τα 44 μέχρι και τα 50 (ανάλογα με το έτος συμπλήρωσης του απαραίτητου χρόνου ασφάλισης). Εάν εντός του 2011 είχαν ταυτόχρονα ανηλικότητα τέκνου και 22 έτη ασφάλισης, συνταξιοδοτούνται από το 55ό έτος. Αντίστοιχα, το 2012 με ανήλικο και 22,5 έτη ασφάλισης συνταξιοδοτούνται με πλήρη σύνταξη από το 58ο έτος.
4) Γυναίκες στο Δημόσιο με ανήλικο τέκνο:
• Ασφαλισμένες πριν από το 1983 συνταξιοδοτούνται με πλήρη σύνταξη, εφόσον συμπληρώσουν 24,5 έτη ασφάλισης, χωρίς όριο ηλικίας.
• Ασφαλισμένες που κάποια στιγμή μέχρι τις 31/12/2010 είχαν ταυτόχρονα ανηλικότητα τέκνου και 25 έτη ασφάλισης συνταξιοδοτούνται στα 50 με πλήρη σύνταξη.
Το 2011 συνταξιοδοτούνται στα 52 και το 2012 στα 55, με πλήρη σύνταξη.
• Τρίτεκνες και άνω ασφαλισμένες, με τουλάχιστον 20 έτη ασφάλισης κατά το 2010 μπορούν να συνταξιοδοτηθούν χωρίς όριο ηλικίας. Το 2011 συνταξιοδοτούνται από το 52ο έτος της ηλικίας τους και το 2012 μπορούν να συνταξιοδοτηθούν από το 55ο έτος.
5) Ασφαλισμένοι στο ΙΚΑ
• Γυναίκες με τουλάχιστον 4.500 ένσημα και συμπληρωμένο το 55ο έτος ηλικίας το 2010 συνταξιοδοτούνται στα 55 (μειωμένη) ή στα 60 (πλήρη). Το 2011 στα 56 ή 61 εάν είναι 60 το 2011. Το 2012 στα 57 (μειωμένη) και 62 (πλήρη) εάν είναι 60 ετών το 2012.
• Γυναίκες με συμπληρωμένα 10.000 ένσημα το 2010 συνταξιοδοτούνται στα 55 (μειωμένη) ή 57 (πλήρη). Το 2011 στα 56 με μειωμένη με συνολικά 10.400 ένσημα τη στιγμή της αίτησης και στα 58 με πλήρη. Το 2012 στα 56,5 με μειωμένη με συνολικά 10.800 ένσημα τη στιγμή της αίτησης και στα 58,5 με πλήρη.
• Ανδρες με 10.500 ημέρες ασφάλισης, εκ των οποίων 7.500 στα βαρέα, το 2010 συνταξιοδοτούνται στα 53 (μειωμένη) ή 55 (πλήρη). Το 2011 στα 53 και 9 μήνες με μειωμένη και 55 και 9 μήνες με πλήρη, το 2012 στα 54,5 με μειωμένη και 56 και 9 μήνες με πλήρη και σταδιακά, έως το 2015 που μπορούν να συνταξιοδοτηθούν στα 60 με μειωμένη σύνταξη και στα 62 με πλήρη.
• Ασφαλισμένοι (άνδρες – γυναίκες) με 10.500 ημέρες ασφάλισης το 2010 συνταξιοδοτούνται στα 58 με πλήρη σύνταξη. Το 2011 στα 58 με 10.800 ένσημα. Το 2012 στα 59 με 11.100 ένσημα. Το 2013 στα 62 με 12.000 ένσημα.
6) Ασφαλισμένοι στον ΟΑΕΕ:
• Ασφαλισμένοι (άνδρες – γυναίκες) που το 2010 είχαν 35 έτη ασφάλισης ή το 2011 36 ή το 2012 37 έτη ασφάλισης συνταξιοδοτούνται στα 60.
Με 25ετία
• Γυναίκες στο Δημόσιο με τουλάχιστον 25 έτη ασφάλισης το 2010 συνταξιοδοτούνται στα 55 (μειωμένη σύνταξη) ή 60 (πλήρη). Το 2011 στα 56 (μειωμένη) ή 61 (πλήρη) και το 2012 στα 58 (μειωμένη) ή στα 63 (πλήρη).
• Γυναίκες στα Ταμεία ΔΕΚΟ – τραπεζών με τουλάχιστον 25 έτη ασφάλισης και συμπληρωμένο το 55ο έτος της ηλικίας τους το 2010 συνταξιοδοτούνται στα 55 (μειωμένη) και 60 (πλήρη). Το 2011 στα 56 με μειωμένη και στα 61 με πλήρη (εάν είναι 60 ετών το 2011). Το 2012 συνταξιοδοτούνται στα 57 με μειωμένη και πλήρη σύνταξη στα 62 εάν είναι 60 το 2012.
• Ανδρες στο Δημόσιο με τουλάχιστον 25 έτη ασφάλισης το 2010 συνταξιοδοτούνται στα 60 (μειωμένη) και 65 (πλήρη). Το 2011 στα 56 (μειωμένη) και στα 61 (πλήρη). Το 2012 στα 58 και 63 αντίστοιχα.