Συγκρατημένη αισιοδοξία σε ό,τι αφορά τις κεφαλαιακές απαιτήσεις που θα προκύψουν από τα stress test εκφράζουν σε πρώτη φάση οι τράπεζες, καθώς οι παραδοχές του βασικού σεναρίου θεωρούνται «βατές» και μετριάζουν τους φόβους για εκτίναξη των κεφαλαιακών αναγκών. Οι παραδοχές του βασικού σεναρίου, που προβλέπει ύφεση της οικονομίας κατά 2,3% για το 2015, 1,3% για το 2016 και ανάπτυξη 2,7% το 2017, δόθηκαν ήδη από την ΕΚΤ προς τις ελληνικές τράπεζες την περασμένη εβδομάδα, χωρίς ωστόσο να είναι ακόμη σαφές εάν η βάση υπολογισμού θα είναι ένα πιο δυσμενές σενάριο για τις προοπτικές της οικονομίας.
Οι παραδοχές του βασικού σεναρίου προβλέπουν ότι:
• Το 2015 θα κλείσει με ύφεση -2,3% (αποπληθωρισμένο ΑΕΠ -3,2%), αρνητικό πληθωρισμό -0,40% και ανεργία 26,9%.
• Το 2016 θα κλείσει με ύφεση -1,3% (αποπληθωρισμένο ΑΕΠ 0,7%), πληθωρισμό 1,5% και ανεργία 27,1%.
• Το 2017 ανάπτυξη 2,7% (αποπληθωρισμένο ΑΕΠ 3,4%), πληθωρισμό 0,9% και ανεργία 25,7%.
Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έχει καλέσει τις ελληνικές τράπεζες να καταθέσουν έως αύριο μία πρώτη εκτίμηση για την επίπτωση αυτών των παραδοχών στα δανειακά τους χαρτοφυλάκια, ζητώντας παράλληλα και τις δικές τους εκτιμήσεις για την εξέλιξη των καταθέσεων, την πορεία των τιμών των ακινήτων και των επιτοκίων τα δύο προσεχή χρόνια.
Τα stress test πραγματοποιούνται παράλληλα με την άσκηση για την αξιολόγηση του δανειακού χαρτοφυλακίου των τραπεζών (asset quality review), που έχει ήδη ξεκινήσει από τις αρχές Αυγούστου. Ο έλεγχος γίνεται με βάση τα στοιχεία που αναφέρονται στις 30 Ιουνίου και βασίζεται σε δειγματοληπτικό έλεγχο ενός μεγάλου αριθμού δανείων νοικοκυριών και επιχειρήσεων. Οι δύο αξιολογήσεις αναμένεται να ολοκληρωθούν πριν από τα τέλη Οκτωβρίου, προκειμένου το δίμηνο Νοεμβρίου-Δεκεμβρίου να έχει γίνει και η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Στόχος σε όλες τις περιπτώσεις να αποφευχθεί η ενεργοποίηση από το 2016 της οδηγίας και το bail in των καταθετών, ενδεχόμενο που έχει αποκλειστεί με πρόσφατη ανακοίνωση του Eurogroup. Σημειώνεται ότι το εργαλείο του bail in ενδεχομένως να εφαρμοστεί επί των υψηλής εξασφάλισης ομολογιούχων (senior debt bondholders) και όχι των κοινών μετόχων.
Τραπεζικά στελέχη δεν κρύβουν πάντως την αγωνία τους, καθώς η ομαλή χρηματοδότηση της χώρας με βάση τη νέα συμφωνία και η πρώτη δόση των 10 δισ. ευρώ που έχουν προβλεφθεί για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών εξαρτιόνται από την υλοποίηση μεγάλου όγκου προαπαιτούμενων μέτρων. Ετσι, αν μετά την εκλογική αναμέτρηση του Σεπτεμβρίου δεν σχηματιστεί γρήγορα κυβέρνηση, που θα προχωρήσει στην υλοποίηση των προαπαιτούμενων, ώστε να ολοκληρωθεί με επιτυχία η πρώτη αξιολόγηση του νέου προγράμματος τον προσεχή Οκτώβριο, δεν αποκλείεται να υπάρξει καθυστέρηση, η οποία θα συμπαρασύρει σε καθυστέρηση και το θέμα της ανακεφαλαιοποίησης. Στα θετικά αξιολογείται το γεγονός ότι, σε αντίθεση με το παρελθόν, αυτήν τη φορά υπάρχει συμφωνία και έτσι η κατάσταση στην οικονομία μπορεί να ομαλοποιηθεί πολύ γρήγορα μετά την εκλογική αναμέτρηση.
Από το ύψος των κεφαλαιακών αναγκών θα καθοριστεί κατά πόσον είναι εφικτή η συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα στην ανακεφαλαιοποίηση. Αν το ύψος των κεφαλαιακών απαιτήσεων είναι μεγάλο, τότε θα είναι πολύ δύσκολη η συμμετοχή ιδιωτών, και το πιθανότερο είναι οι αυξήσεις να καλυφθούν από το πακέτο της κρατικής βοήθειας. Αν τα αναγκαία κεφάλαια δεν είναι πολύ υψηλά, τότε είναι πιθανό να δοθούν κίνητρα (όπως είχε γίνει το 2013 με την έκδοση των warrat’s) για την προσέλκυση και ιδιωτών επενδυτών.
Ηδη η Τράπεζα της Ελλάδος, σε συνεργασία με τις ευρωπαϊκές Αρχές, εξετάζει διάφορα σχέδια για την παροχή κινήτρων σε ιδιώτες, μέσω της χρήσης χρηματοοικονομικών εργαλείων. Στα σχέδια περιλαμβάνεται και η εκτεταμένη χρήση μιας εναλλακτικής μορφής κεφαλαίου, τίτλων που υπό προϋποθέσεις μετατρέπονται σε μετοχές-CoCos. Ωστόσο πρόκειται για πολύπλοκο εγχείρημα, καθώς τα όποια εργαλεία χρησιμοποιηθούν θα πρέπει να είναι σύμφωνα με τις κανονιστικές απαιτήσεις της Βασιλείας ΙΙΙ, αλλά και τους άλλους κανόνες της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Σημειώνεται ότι για την ανακεφαλαιοποίηση των εγχώριων τραπεζών η συμφωνία κυβέρνησης-εταίρων προβλέπει τη διάθεση κεφαλαίων μέχρι 25 δισ. ευρώ. Το επόμενο διάστημα θα δοθεί (μέσω ειδικού λογαριασμού) η πρώτη δόση ύψους 10 δισ. ευρώ, ενώ η δεύτερη δόση θα καθοριστεί από το ύψος των αναγκών όπως θα προσδιοριστούν από το stress test.