Ενα στα πέντε πακέτα τσιγάρων που πωλείται στην Ελλάδα (σχεδόν το 20%της συνολικής κατανάλωσης) είναι παράνομο, και αυτό οφείλεται κυρίως στην τεράστια αύξηση της φορολογίας των καπνικών. Ηδη, τα τελευταία χρόνια καταγράφεται κάθετη πτώση των εσόδων του Δημοσίου από τους φόρους στα καπνικά και ο μόνος τρόπος για να αντιμετωπισθεί το ζήτημα είναι να τεθούν νέοι κανόνες στη διακίνησή του με στόχο να ελεγχθεί όλη η εφοδιαστική αλυσίδα. Με καθυστέρηση αρκετών χρόνων, δεδομένου ότι το πρόβλημα είχε εντοπιστεί από τον πρώτο γενικό γραμματέα δημοσίων εσόδων και νυν βουλευτή κ. Χ. Θεοχάρη, το οικονομικό επιτελείο έθεσε χθες σε δημόσια διαβούλευση το νομοσχέδιο «Για την ενίσχυση της καταπολέμησης της παράνομης εμπορίας καπνού και βιομηχανοποιημένων καπνών και την Ιδρυση Συντονιστικού Κέντρου για την Καταπολέμηση του Λαθρεμπορίου». Ωστόσο, η αγορά θεωρεί ότι το σχέδιο νόμου δεν λύνει τα προβλήματα λαθρεμπορίας στα καπνικά, ενώ δεν είναι λίγοι εκείνοι που θεωρούν ότι το σχέδιο νόμου διέπεται από μία προχειρότητα.
Με βάση τις διατάξεις του νομοσχεδίου, όλοι οι εμπλεκόμενοι στη διακίνηση και παρασκευή των καπνικών υποχρεούνται στην έκδοση αδειών. Από την ψήφιση του νόμου όλοι οι διακινητές καπνικών προϊόντων θα λαμβάνουν μοναδικό κωδικό αριθμό, που θα αναγράφεται σε όλα τα έγγραφα μεταφοράς και θα τους ταυτοποιεί. Επίσης, θεσμοθετείται η απαγόρευση της πώλησης καπνικών προϊόντων εξ αποστάσεως, δηλαδή μέσω του Διαδικτύου, λόγω της αδυναμίας διασφάλισης της τήρησης της τελωνειακής και φορολογικής νομοθεσίας. Επίσης, στο σχέδιο νόμου προβλέπεται η σύσταση Διυπουργικού Συντονιστικού Επιχειρησιακού Κέντρου για την αντιμετώπιση του λαθρεμπορίου, στα πρότυπα άλλων χωρών. Ειδικότερα, το σχέδιο νόμου προβλέπει:
• Την καθιέρωση συστήματος αδειοδότησης σε κάθε στάδιο της εφοδιαστικής αλυσίδας των καπνικών προϊόντων. Η ρύθμιση αυτή προβλέπει την έκδοση αδειών από όλους τους εμπλεκόμενους στη διακίνηση και παρασκευή των καπνικών, έχοντας ως στόχο να καθίσταται ευκολότερος και αποτελεσματικότερος ο έλεγχος διακίνησης του καπνού και του εξοπλισμού παραγωγής των σχετικών προϊόντων, προκειμένου να αντιμετωπιστούν τα φαινόμενα λαθρεμπορίου και συνακόλουθα να διασφαλιστούν και να ενισχυθούν τα δημόσια έσοδα.
• Καθιερώνεται στο πληροφοριακό σύστημα τελωνειακών ηλεκτρονικών υπηρεσιών, Ενιαίο Κεντρικό Μητρώο Εφοδιαστικής Αλυσίδας Καπνού και Βιομηχανοποιημένων Καπνών (ΕΚΜΕΑ), στο οποίο θα καταχωρίζονται και παρακολουθούνται ηλεκτρονικά όλες οι άδειες, οι οποίες θα χορηγούνται στο πλαίσιο της εφοδιαστικής αλυσίδας καπνού και βιομηχανοποιημένων καπνών στη χώρα μας από το στάδιο της παραγωγής έως το τελικό σημείο λιανικής πώλησης, καθώς και του εξοπλισμού παραγωγής αυτών. Με την καταχώρισή τους οι εν λόγω άδειες θα λαμβάνουν έναν Μοναδικό Αριθμό Μητρώου Διακινητών ή Καπνικών Προϊόντων (ΑΜΔΙΚΑΠ), ο οποίος θα αναγράφεται υποχρεωτικά σε κάθε διακίνηση στο εσωτερικό της χώρας μέχρι το τελικό σημείο λιανικής πώλησης στα προβλεπόμενα κατά περίπτωση εμπορικά ή συνοδευτικά έγγραφα μεταφοράς.
• Απαγορεύεται με βάση τις διατάξεις του νομοσχεδίου η πώληση τσιγάρων μέσω του Ιnternet. Συγκεκριμένα, στο πλαίσιο σχετικής Ευρωπαϊκής Οδηγίας θεσμοθετείται η απαγόρευση της πώλησης καπνικών προϊόντων εξ αποστάσεως, λόγω μη δυνατότητας διασφάλισης της τήρησης της τελωνειακής και φορολογικής νομοθεσίας.
• Τη δημιουργία συστημάτων ιχνηλασιμότητας (τσιπάκι) και επιπλέον χαρακτηριστικού ασφαλείας για όλα τα προϊόντα καπνού. Σύμφωνα με το άρθρο 5 θεσμοθετείται στη χώρα η υποχρέωση υιοθέτησης συστημάτων νέων τεχνολογιών, προκειμένου, με τη χρήση των συστημάτων αυτών, να είναι δυνατός ανά πάσα στιγμή ο έλεγχος της κίνησης των καπνικών προϊόντων, από τον παραγωγό ή εισαγωγέα έως το κατάστημα λιανικής πώλησης.
• Συστήνεται διυπουργικό συντονιστικό επιχειρησιακό Κέντρο για την αντιμετώπιση του λαθρεμπορίου στα πρότυπα άλλων χωρών
• Σύμφωνα με τον νόμο, για τις απλές τελωνειακές παραβάσεις προβλέπονται πρόστιμα από 500 ευρώ μέχρι 15.000 ευρώ και για τις λαθρεμπορίες πολλαπλό τέλος από το τριπλάσιο μέχρι το πενταπλάσιο των δασμών και φόρων. Οσον αφορά, δε, τον ποινικό κολασμό, επισημαίνεται ότι ήδη από το έτος 2010 η λαθρεμπορία αποτελεί κακούργημα και τιμωρείται με ποινή φυλάκισης, εφόσον οι δασμοί και οι φόροι που αναλογούν υπερβαίνουν τις 150.000 ευρώ.