Τα αναθεωρημένα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για το ρυθμό ανάπτυξης στο 4ο τρίμηνο του 2016 δείχνουν ότι το πλήγμα στην οικονομία από την αβεβαιότητα λόγω των εκκρεμοτήτων στην αξιολόγηση και των δυνητικών επιπλοκών είναι πολύ βαρύτερο απ' όσο αρχικά εκτιμάτο. Κατά το 4ο τρίμηνο του έτους, το ΑΕΠ συρρικνώθηκε κατά 1,2% σε σχέση με το 3ο τρίμηνο, έναντι αρχικής εκτίμησης για μείωση 0,4%.
Ακόμη και σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2015, το ΑΕΠ μειώθηκε κατά 1,1% τελικά, αν και η ΕΛΣΤΑΤ εκτιμούσε αύξηση κατά 0,2%. Η αρνητική εξέλιξη οφείλεται στο γεγονός ότι στο δ' τρίμηνο σε σχέση με το 3ο οι εξαγωγές και η κατανάλωση της γενικής κυβέρνησης υποχώρησαν, ενώ οι εισαγωγές, που αφαιρούν από το ΑΕΠ, αυξήθηκαν σημαντικά. Το μόνο θετικό ίσως είναι ότι η ιδιωτική κατανάλωση συνέχισε να αυξάνεται για τρίτο τρίμηνο.
Δεδομένου μάλιστα ότι αυτό συνέβη σε περίοδο αυξημένων φορολογικών υποχρεώσεων, τα νοικοκυριά συνέχισαν να τρώνε από τα έτοιμα, δηλαδή από τις αποταμιεύσεις, για να διατηρήσουν και ν' αυξήσουν ελαφρά την καταναλωτική δαπάνη τους. Συνολικά, πάντως, το 2016 δεν ήταν έτος ανάπτυξης έστω και ασθενούς, όπως αρχικά εκτιμάτο, αλλά στασιμότητας, αφού το ΑΕΠ συρρικνώθηκε οριακά (0,1% περίπου).
Πέραν της απότομης προσγείωσης σε μια πραγματικότητα αρκετά δυσμενέστερη απ' αυτή που υποδήλωναν τα προκαταρκτικά στοιχεία, η ανακοίνωση της ΕΛΣΤΑΤ ανατρέπει τις εκτιμήσεις και για το 2017 και προφανώς δυσχεραίνει τη διαπραγματευτική θέση του οικονομικού επιτελείου ως προς το δημοσιονομικό κενό του 2018 και των επομένων ετών.
Κυρίως, όμως υποχρεώνει την κυβέρνηση αφενός μεν να κάνει ότι απαιτείται για να ολοκληρωθεί η αξιολόγηση και να αρθεί η αβεβαιότητα, αφετέρου δε να επανεξετάσει το μίγμα της οικονομικής πολιτικής, βασικό συστατικό του οποίου είναι η υφεσιακή αύξηση των φόρων και των εισφορών.