Σε προχωρημένο στάδιο βρίσκεται η προετοιμασία για τη διαδικασία ιδιωτικοποίησης των ΕΛΠΕ, με τους δύο βασικούς μετόχους –ελληνικό Δημόσιο και Paneuropean– να έχουν συμφωνήσει στα ποσοστά που θα εκχωρήσουν σε στρατηγικό επενδυτή αλλά και να έχουν ανταλλάξει προτάσεις για το shareholder agreement (συμφωνία μετόχων).
Οι δύο βασικοί μέτοχοι θα διατηρήσουν στα ΕΛΠΕ ποσοστό 15% έκαστος και θα διαθέσουν μέσω του ΤΑΙΠΕΔ σε στρατηγικό επενδυτή, που θα αναζητηθεί με τις διαδικασίες του διεθνούς διαγωνισμού, ποσοστό κοντά στο 31% ο όμιλος Λάτση και κοντά στο 20% το ελληνικό Δημόσιο, καθώς επίσης και το μάνατζμεντ. Οι δύο μέτοχοι έχουν ανταλλάξει μεταξύ τους προτεινόμενα σχέδια shareholder agreement τα οποία και βρίσκονται αυτή την περίοδο στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων για να καταλήξουν στο οριστικό σχέδιο που θα παρουσιάσουν στη συνέχεια στους υποψήφιους επενδυτές.
Αυτό που η πλευρά του ομίλου Λάτση επιδιώκει να διασφαλίσει με την πρότασή της για τη συμφωνία μετόχων είναι η λειτουργία των ΕΛΠΕ στη βάση σαφών κανόνων εταιρικής διακυβέρνησης.
Δεδομένου δε ότι το ελληνικό Δημόσιο θα εξακολουθεί να συμμετέχει στα ΕΛΠΕ με ποσοστό 15%, η Paneuropean τάσσεται υπέρ ενός πιο ισχυρού πλαισίου εταιρικής διακυβέρνησης έτσι ώστε να διασφαλίζεται πλήρως ότι δεν θα υπάρχουν παρεμβάσεις σε εσωτερικές διαδικασίες. Επιδιώκει δηλαδή ένα αυστηρό πλαίσιο λειτουργίας των επιτροπών προσλήψεων, προμηθειών κ.λπ. και προς αυτή την κατεύθυνση προτείνει την πρόσληψη ανεξάρτητου συμβούλου για να υποδείξει συγκεκριμένα μέτρα. Η πρόταση του ελληνικού Δημοσίου για τη συμφωνία μετόχων, σύμφωνα με πληροφορίες, στάλθηκε στην Paneuropean την περασμένη Τετάρτη από τον υπουργό Ενέργειας Γιώργο Σταθάκη.
Παράλληλα με τις διαπραγματεύσεις των δύο βασικών μετόχων, οι σύμβουλοι ιδιωτικοποίησης που έχει προσλάβει το ΤΑΙΠΕΔ, δηλαδή η Εθνική Τράπεζα και η Goldman Sachs, προετοιμάζονται για τη διερεύνηση του επενδυτικού ενδιαφέροντος ενώ τρέχει και η αποτίμηση του χαρτοφυλακίου των ΕΛΠΕ. Με ένα ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων εντός και εκτός της χώρας –στον εφοδιασμό, στη διύλιση και στην εμπορία πετρελαιοειδών, στην παραγωγή και εμπορία πετροχημικών, ηλεκτρισμό, φυσικό αέριο και έρευνα και παραγωγή υδρογονανθράκων– με εταίρους κολοσσούς της παγκόσμιας πετρελαϊκής βιομηχανίας, τα ΕΛΠΕ έχουν μετεξελιχθεί σε ισχυρό ενεργειακό ομιλο της περιοχής της Νοτιοανατολικής Μεσογείου που καθίσταται όλο και πιο ενδιαφέρουσα επενδυτικά και γεωπολιτικά. Ο παράγων αυτός, σε συνδυασμό με την υψηλή κεφαλαιοποίηση ύψους 2,408 δισ. ευρώ (16/3/018) και τα απανωτά ιστορικά ρεκόρ παραγωγής και κερδοφορίας τα τελευταία τρία έτη, καθιστά το χαρτοφυλάκιο των ΕΛΠΕ ιδιαίτερα ακριβό.
Ο στρατηγικός επενδυτής για το 51% και το μάνατζμεντ θα πρέπει να διαθέσει κατ’ ελάχιστον 1,5 δισ. ευρώ, ποσό που μόνο ξένοι επενδυτές και μάλιστα πολύ μεγάλου μεγέθους, που δραστηριοποιούνται στον κλάδο της ενέργειας, μπορούν να διαθέσουν. Σε μια πρώτη θεωρητική διερεύνηση των δυνητικών επενδυτών, οι πολύ μεγάλοι του κλάδου με δραστηριότητα στην παραγωγή φαίνεται να έχουν αξιολογηθεί ως όχι πολύ πιθανοί, παρότι το ενδιαφέρον της ExxonMobil και της Total για τους ελληνικούς υδρογονάνθρακες και την ευρύτερη περιοχή έχει προκαλέσει φημολογία περί ενδιαφέροντος για τα ΕΛΠΕ. Οι ρωσικές εταιρείες Rosneft και Lukoil, για τις οποίες τα ΕΛΠΕ έχουν ένα στρατηγικό ενδιαφέρον αφού θα μπορούσαν να αποτελέσουν πύλη για είσοδο στην Ευρώπη, δεν αποκλείεται να εκδηλώσουν ενδιαφέρον. Είχε εκφραστεί εξάλλου και στο παρελθόν. Ωστόσο, η αντίθεση του αμερικανικού και του ευρωπαϊκού παράγοντα δεν επιτρέπουν την αξιολόγησή τους ως πιθανών στρατηγικών επενδυτών των ΕΛΠΕ.
Από τις εταιρείες της Μέσης Ανατολής, ένας δυνητικός επενδυτής είναι η Αramco, η οποία είχε επενδύσει και στο παρελθόν στην Ελλάδα εξαγοράζοντας ποσοστό της Motor Oil, ενώ θα πρέπει να σημειωθεί και το ενδιαφέρον που εκφράστηκε, με αφορμή τη νέα συμφωνία προμήθειας των ΕΛΠΕ με ιρανικό αργό, από την ΝΙΟC για είσοδο στον ελληνικό όμιλο.
Ποιοι είναι οι πιθανοί επενδυτές
Πετρελαϊκές εταιρείες μεσαίου μεγέθους και μεγάλοι traders, αλλά και funds με επενδυτικό ενδιαφέρον στον τομέα της ενέργειας, συγκαταλέγονται μεταξύ των δυνητικών επενδυτών για τα ΕΛΠΕ. Από πλευράς πετρελαϊκών εταιρειών, ως πιθανολογούμενος επενδυτής αξιολογείται η ιταλική ΕΝΙ με δραστηριότητα στο πετρέλαιο και στο φυσικό αέριο σε 73 χώρες. Η ιταλική εταιρεία είναι παρούσα στην ΑΟΖ της Κύπρου και της Αιγύπτου ενώ διερευνά και τη συμμετοχή της στην ελληνική αγορά υδρογονανθράκων και ελέγχει την ΕΠΑ Θεσσαλονίκης-Θεσσαλίας. Η ουγγρική ΜOL, με δραστηριότητα σε περισσότερες από 30 χώρες, όπως και η πολωνική PKN με δραστηριότητα στη διύλιση και τη λιανική αγορά καυσίμων της Πολωνίας, της Γερμανίας, της Τσεχίας και της Λιθουανίας, αποτελούν εταιρείες που μέσω των ΕΛΠΕ θα μπορούσαν να επεκταθούν και στη ΝΑ Ευρώπη. Για τους ίδιους λόγους πιθανολογούμενος επενδυτής θεωρείται και η αυστριακή OMV, παραγωγός και έμπορος πετρελαίου και φυσικού αερίου και με ισχυρή βάση στο Upstream στη Ρουμανία και την Αυστρία.
Μεταξύ των μεγάλων traders, ως πιθανοί επενδυτές αξιoλογούνται η Gunvor, η οποία προμηθεύει με αργό και προϊόντα πετρελαίου περισσότερες από 100 χώρες, η Clencore, η οποία μέσω των γραφείων της σε Λονδίνο, Νέα Υόρκη και Σιγκαπούρη προμηθεύει πελάτες σε όλο τον κόσμο με 6 εκατ. βαρέλια ημερησίως, καθώς επίσης και η Vittol με έδρα το Ρότερνταμ και 40 γραφεία παγκοσμίως, που εμπορεύεται 7 εκατ. βαρέλια αργού πετρελαίου και προϊόντων την ημέρα. Πρόσφατα εξαγόρασε την τουρκική Petrol Ofisi, που έχει μεγάλους αποθηκευτικούς χώρους. Πιθανό αξιολογείται και το fund IPIC, που ιδρύθηκε από την κυβέρνηση του Αμπου Ντάμπι ως μακροπρόθεσμος στρατηγικός επενδυτής στον τομέα της ενέργειας.