Μέσα στα τελευταία 25 χρόνια το τοπίο της δημοσιογραφίας άλλαξε άρδην. Ο παραδοσιακός Τύπος κλήθηκε να αντιμετωπίσει την έλευση των ψηφιακών Μέσων, κοντολογίς το γεγονός ότι ο αναγνώστης δεν θα έψαχνε πλέον μια είδηση στη σελίδα μιας εφημερίδας αλλά στο Google ή στο Facebook. Πολλά ιστορικά έντυπα εξαφανίστηκαν, κάποια άλλα πεισματικά αντέχουν και κοιτάζουν το μέλλον με αισιοδοξία. Οπως η «Κ» που το 2024 κλείνει τα 105 της χρόνια και χθες σε μια λαμπρή γιορτή με Eλληνες και ξένους προσκεκλημένους –που έγινε στον γοητευτικό χώρο της Πέτρινης Αποθήκης στο λιμάνι του Πειραιά– γιόρτασε την 25ετή συνεργασία της με τους New York Times για το αγγλόφωνο φύλλο της. Το «παρών» έδωσαν ο υπουργός Αμυνας, Νίκος Δένδιας, ο υπουργός Υγείας Μιχάλης Χρυσοχοΐδης, ο Παναγιώτης Πικραμμένος, ο Χρήστος Στυλιανίδης, ο διοικητής της ΤτΕ Γιάννης Στουρνάρας, ο Αντώνης Σαμαράς όπως και μέλη της αντιπολίτευσης, ξένων διπλωματικών αποστολών, εκπρόσωποι θεσμών, άνθρωποι του επιχειρείν, των γραμμάτων και των τεχνών.
Η εμβληματική σύμπραξη που έγινε το 1998 προήλθε από το όραμα του αείμνηστου Αριστείδη Αλαφούζου. Ενός εκδότη με βαθιά πατριωτική συνείδηση αλλά και αίσθηση κοσμοπολιτισμού που πίστευε πως η κραταιά ελληνική εφημερίδα πρέπει να είναι ταυτόχρονα και ένα παράθυρο στον κόσμο. Eτσι ώστε το ελληνικό αναγνωστικό κοινό να έχει αξιόπιστη ενημέρωση για το τι συμβαίνει παγκοσμίως αλλά και οι αναγνώστες από κάθε γωνιά του κόσμου να γνωρίζουν τα ελληνικά τεκταινόμενα. Η συνεργασία –που έγινε αρχικά με την International Herald Tribune– αποδεικνύει τις κοινές αξίες αλλά και την αντοχή, την αφοσίωση στην καλή και ποιοτική δημοσιογραφία, που δίχως αυτήν δεν μπορεί να υπάρξει η δημοκρατία.
Αυτό υπογράμμισε εμφατικά από το βήμα ο πρόεδρος των The New York Times International, Steven Dunbar-Johnson, παίρνοντας τον λόγο από τον Αθανάσιο Ελλις, διευθυντή της αγγλόφωνης Καθημερινής. «Την ίδια χρονιά που εμείς ξεκινούσαμε τη συνεργασία μας με την “Κ” γεννήθηκε το Google, 6 χρόνια μετά το Facebook, και λίγο αργότερα η Apple έβγαλε το iPhone και το iPad αλλάζοντας ριζικά τον τρόπο με τον οποίον έχουμε πρόσβαση στις ειδήσεις. Συνεπακολούθως οι αλλαγές αυτές άσκησαν τρομερή πίεση στα επιχειρηματικά μοντέλα που είχαν ως τότε τα ΜΜΕ, με αποτέλεσμα στις ΗΠΑ αλλά και στην Ευρώπη οι μισοί δημοσιογράφοι να χάσουν τη δουλειά τους» εξήγησε ο Dunbar-Johnson υπογραμμίζοντας ότι η παραδοσιακή δημοσιογραφία έπρεπε πλέον να ανταγωνιστεί ειδησεογραφικές πλατφόρμες που κέρδιζαν το κοινό από τη συνωμοσιολογία και το clickbait. Κάπως έτσι χάθηκε και η σχέση εμπιστοσύνης μεταξύ δημοσιογράφων και αναγνωστών.
Ταυτόχρονα, επισήμανε ο Dunbar-Johnson, αυτό ώθησε αυταρχικούς και λαϊκιστές ηγέτες να κάνουν επιθέσεις στην ελευθερία του Τύπου και στους ίδιους τους λειτουργούς του. «Στις φιλελεύθερες δημοκρατίες δεν μπορούμε πλέον να θεωρήσουμε την προστασία της αδέσμευτης δημοσιογραφίας ως δεδομένο. Η ελευθερία του Τύπου εγγυάται την αξιόπιστη ροή πληροφοριών που με τη σειρά της συνδέεται με την ομαλή λειτουργία της δημοκρατίας. Είναι μια σχέση αλληλένδετη» κατέληξε αναγνωρίζοντας ανάμεσα στους παριστάμενους ανθρώπους που είχαν καταλυτικό ρόλο για να θεμελιωθεί η συνεργασία ΝΥΤ και «Κ», όπως η Μάρθα Δερτιλή, ο Αχιλλέας Τσάλτας, η Ελεν Κωνσταντόπουλος, ο Νίκος Κωνσταντάρας και ο Αλέξης Παπαχελάς. Ο τελευταίος παίρνοντας τον λόγο μίλησε με υπερηφάνεια για την ανθεκτικότητα της σύμπραξης που βασίζεται στην ιδέα του ανεξάρτητου Τύπου και οφείλεται πρωτίστως στην προσφορά όλου του προσωπικού της «Κ» που έχει αντιμετωπίσει απίστευτες προκλήσεις τα τελευταία χρόνια.
Το σημαντικότερο γεγονός της βραδιάς ωστόσο ήταν η συζήτηση ανάμεσα στον Αλέξη Παπαχελά, τον Peter Baker, Αμερικανό δημοσιογράφο ελληνικής καταγωγής, συγγραφέα και επικεφαλής ανταποκριτή του Λευκού Οίκου για τους New York Times, αλλά και τη σύζυγό του Susan Glasser που διατηρεί τη δημοφιλέστατη στήλη «Letter from Biden’s Washington» στο New Yorker. Το ζευγάρι έχει συγγράψει πολλά βιβλία μπεστ σέλερ και απάντησε στις ερωτήσεις του διευθυντή της «Κ» για μια σειρά από φλέγοντα θέματα που έχουν να κάνουν φυσικά με τον πόλεμο στην Ουκρανία –και την ενδεχόμενη «κόπωση» της Ουάσιγκτον από τη διαχείρισή του–, τη σύρραξη στη Μέση Ανατολή και βέβαια τις επικείμενες αμερικανικές εκλογές που μπορεί να ξαναβγάλουν στην προεδρία τον Ντόναλντ Τραμπ.
Αναφορικά με το Ουκρανικό η Glasser συσχέτισε τη βοήθεια των ΗΠΑ προς την Ουκρανία με το τι συμβαίνει αυτή τη στιγμή στο εσωτερικό του κόμματος των Ρεπουμπλικανών. Επισήμανε το γεγονός ότι ο Τραμπ δεν ήταν ιδιαίτερα υποστηρικτικός προς την Ουκρανία και προ της εισβολής είχε πει στο Οβάλ Γραφείο στον τότε Ουκρανό πρόεδρο πως δεν ηγείται μιας πραγματικής χώρας. Aλλη μια τεράστια πρόκληση έχει να κάνει με τον Νετανιάχου και τη σχέση του με τον Μπάιντεν και την αμερικανική στήριξη προς το Ισραήλ. Eνα τμήμα της αμερικανικής κοινωνίας και της νεολαίας δεν ασπάζεται την ίδια στάση. Η Glasser αναφέρθηκε μάλιστα στην τεράστια πόλωση που βιώνουν τα αμερικανικά πανεπιστήμια για το ζήτημα αυτό το οποίο το ζουν και οι ίδιοι μέσα από τον φοιτητή γιο τους.
Το δεύτερο μέρος της συζήτησης εστιάστηκε στην ενδεχόμενη ήττα του Μπάιντεν από τους Ρεπουμπλικανούς και τον Τραμπ, ένα εξαιρετικά πιθανό σενάριο όπως είπαν και οι δύο Αμερικανοί. Η Glasser περιέγραψε μια χώρα βαθιά διαιρεμένη και υπογράμμισε ότι τον Τραμπ συνεχίζουν να στηρίζουν αυτοί που ενέκριναν την αδιανόητη εισβολή από εξοργισμένους οπαδούς του στο Κογκρέσο. Από την άλλη, το μεγαλύτερο ζήτημα για τον νυν πρόεδρο είναι η προχωρημένη του ηλικία, κάτι που βαραίνει ακόμα περισσότερο στην πιθανότητα μιας δεύτερης θητείας. Τα πάντα αναφορικά με το ποιος θα είναι τελικά υποψήφιος για τους Δημοκρατικούς θα κριθεί τις επόμενες εβδομάδες με τον Μπάιντεν να πιστεύει ότι αφού νίκησε μια φορά τον Τραμπ μπορεί και να το καταφέρει ξανά. Οι δημοσκοπήσεις πάντως δείχνουν ότι οι οπαδοί των Δημοκρατικών είναι ανήσυχοι με τις εξελίξεις και τη ρευστότητα στο πολιτικό τοπίο.
Τα νέα από την Αϊόβα, την πρώτη πολιτεία που επιλέγει υποψήφιο, δείχνουν ότι ο Τραμπ έχει ισχυρότατο ρεύμα, είπε η Glasser. Τόσο εκείνη όσο και ο Baker δεν έχουν κρύψει στην αρθρογραφία τους τον φόβο τους για την απολυταρχική συμπεριφορά, για την οποία ο τέως Αμερικανός πρόεδρος προϊδεάζει τους πάντες στην περίπτωση που ξαναγυρίσει στον θώκο. Αναφέρθηκαν στην κλιμάκωση στη ρητορική του δημαγωγού που μπορεί να οδηγήσει σε επικίνδυνες ατραπούς, όπως η επαπειλούμενη αποχώρηση των ΗΠΑ από το ΝΑΤΟ σε περίπτωση επανεκλογής του ή μια χλιαρή στάση της συμμαχίας σε περίπτωση που λ.χ. η Εσθονία δεχθεί επίθεση από τη Ρωσία. «Σε αυτές τις επερχόμενες εκλογές διακυβεύονται πολλά και σπουδαία πράγματα για όλη την παγκόσμια κοινότητα» κατέληξαν οι δυο Αμερικανοί δημοσιογράφοι που θεωρούν ότι ο Τραμπ μπορεί να ξαναγυρίσει στην εξουσία αν και κανείς δεν ξέρει τι θα συμβεί τελικά στην πολιτική, που είναι η «χώρα των εκπλήξεων».
*Ο μεγάλος χορηγός της εκδήλωσης ήταν η εταιρεία Πέτρος Πετρόπουλος, επίσημος εισαγωγέας της Jaguar Land Rover στην Ελλάδα.