Βουτυράτη, μπισκοτένια και τριφτή σαν ζύμη μπριζέ, αλλά με φινετσάτο, λεπτό άρωμα πορτοκαλιού και μανταρινιού. Της «καλής βραδιάς», όπως την έλεγαν οι Σμυρνιώτες. Γιατί πραγματικά αυτό ακριβώς ήταν η παραμονή της Πρωτοχρονιάς. Φρόντιζαν να υποδεχτούν τη νέα χρονιά αστραφτεροί και λαμπεροί, με τα πιο καλά τους ρούχα, και σίγουρα έπρεπε να φορούν κάτι ολοκαίνουργο, ρούχο ή παπούτσι. Ακόμη και η φτωχότερη οικογένεια θα έδινε έστω στα παιδιά να φορέσουν ένα καινούργιο ζευγάρι κάλτσες. Έπρεπε η νέα χρονιά να τους βρει όλους με κάτι εξίσου νέο, για το καλό. Οι νοικοκυρές καθάριζαν το σπίτι, που την «καλή βραδιά» έπρεπε να λάμπει από πάστρα, στολισμένο, φωτισμένο και ευωδιαστό.
Τα αντέτια της Πρωτοχρονιάς
Φανταζόμαστε να παρακολουθούμε από μια μεριά τις ετοιμασίες, τον χαρούμενο αναβρασμό μικρών και μεγάλων σε κάθε σπίτι, από το πιο φτωχικό έως το πιο αρχοντικό. Τη γλαφυρή περιγραφή μάς δίνει η Θέμις Παπαδοπούλου, μέλος της Εστίας Νέας Σμύρνης, που με συγκίνηση έφερε στον νου της αναμνήσεις από τις περιγραφές της οικογένειάς της πριν από τον ξεριζωμό, αλλά και από τις αμέτρητες «καλές βραδιές» στη νέα πατρίδα πλέον, την Ελλάδα. «Κάθε παραμονή Πρωτοχρονιάς μαζευόταν όλη η οικογένεια για να τηρήσουν ένα από τα αντέτια, τα έθιμα εκείνης της βραδιάς, τη μεγάλη γιορτή για την υποδοχή του νέου χρόνου», θυμάται η κυρία Θέμις. Έβγαιναν τα καλογυαλισμένα ασημικά και τα κρύσταλλα, και το τραπέζι γέμιζε με ό,τι καλούδια και μεζεδάκια βάζει ο νους: σύκα ξερά, δαμάσκηνα, βερίκοκα και χουρμάδες, καρυδόψιχες, καβουρδισμένα αμύγδαλα και σταφίδες. Φρούτα γεμιστά με κιμά και μπαχαρικά, ντολμαδάκια μικρά και μαστορεμένα με υπομονή, κεφτεδάκια με τις γαρνιτούρες τους, αλλαντικά, πιατέλες με παστουρμάδες και παστουρμαδόπιτες, τυριά, σουτζουκάκια, σάλτσες και σαλάτες, πιλάφια μυρωδάτα και πουρέδες, φρούτα ψητά και μελωμένα, σαλάτες ρώσικες! Το κύριο πιάτο ήταν πάντα κόκορας ή διάνος, γαλοπούλα δηλαδή, βραστά, με τη σούπα τους, που άνοιγε το γιορτινό τραπέζι. Όλα καλοβαλμένα στα πιάτα, τακτοποιημένα. Μαζί τους βέβαια και τα γλυκά, από κεντημένα ισλί και κουραμπιέδες μέχρι χαλβάδες, κέικ και πάστες βουτυράτες. Στο κέντρο του τραπεζιού δέσποζε η βασιλόπιτα και στην κορυφή του στηνόταν ένα εικόνισμα, συνήθως του Χριστού ή της Παναγίας, για να ευλογεί τη βραδιά αυτή – την έβγαζαν μόνο όταν ξεκινούσε το φαγοπότι και ο χορός. «Την πρώτη φορά που βρέθηκα σε ένα τέτοιο αντέτι, έμεινα έκπληκτη από την ποικιλία των μεζέδων», λέει η κυρία Θέμις.
Διαβάστε τη συνέχεια στον Γαστρονόμο
