Ο ΕΙΚΑΣΤΙΚΟΣ ΚΑΙ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΣ Poka-Yio, καλλιτεχνικός διευθυντής της Μπιενάλε της Αθήνας, επιλέγει εδώ και πολλά χρόνια χώρους ταυτισμένους με άλλες χρήσεις –μια πλατεία, ένα πολυκατάστημα, τα παλιά δικαστήρια, το Χρηματιστήριο– και τους ενεργοποιεί, για να μιλήσει μέσα από την τέχνη για όσα μας προβληματίζουν, μας συγκινούν, μας κάνουν να αναθαρρούμε. Δίπλα στα τοπόσημα της Αθήνας μπορεί πλέον να προσθέσει και μία ακόμα απρόσμενη επιλογή, μακριά αυτή τη φορά από την πρωτεύουσα. Το W Costa Navarino, το οποίο άνοιξε πριν από λίγες μέρες στην παραθαλάσσια περιοχή της Γιάλοβας, στη Μεσσηνία, φέρει και τη δική του σφραγίδα: είναι ο επιμελητής της συλλογής έργων τέχνης που κοσμεί τους χώρους του. «Δεν έχω ξαναδουλέψει στον χώρο της φιλοξενίας, είμαι όμως εμπειριοθήρας, γι’ αυτό και με χαρά ανταποκρίθηκα σε αυτό το κάλεσμα. Με ενδιαφέρει τι θα ζήσει ο άλλος από την πρώτη στιγμή που θα εισέλθει σε έναν χώρο μέχρι την τελευταία. Αν κάτι έχει σαλέψει μέσα του, έστω και ελάχιστα, έχουμε βρει έναν κοινό τόπο». Τονίζει πως πλέον το μοντέλο φιλοξενίας έχει εξελιχθεί και οι επισκέπτες διψούν για νέες εμπειρίες που θα τους κινήσουν την περιέργεια. «’Εχουν άποψη, ευαισθησίες, αιχμές. Θα πρέπει με αυτά που δείχνεις να ενθαρρύνεις έναν “διάλογο”. Η τέχνη πρέπει να λειτουργεί σαν να συναντάς έναν ενδιαφέροντα άνθρωπο. Τι σου κεντρίζει το ενδιαφέρον σε εκείνον; Τι συναισθήματα σου γεννά αυτή η γνωριμία;»
Για τον ίδιο, ιστορικά, η τέχνη ήταν πάντα εκεί που είναι ο κόσμος, στις εκκλησίες, στους δημόσιους χώρους, στα μεγάλα κτίρια. «Μετά τον ρομαντισμό σχηματίστηκε η εικόνα του καλλιτέχνη που είναι αγοραφοβικός, που ζει στο υπόγειό του, ταλαιπωρημένος, με λίγα, σε μια μόνιμη επισφάλεια. Είναι μια εντύπωση που ενισχύθηκε μέσα στα χρόνια, μια πληγή που κακοφόρμισε, φόρτωσε τους δημιουργούς ενοχές και περιόρισε τους ορίζοντές τους. Είμαστε μέρος αυτού του κόσμου, αυτής της ενέργειας, μπορούμε και πρέπει να βρισκόμαστε παντού. Όχι να λειτουργούμε αυτο-αποκλεισμένοι».
Εξηγεί πως το W Costa Navarino είναι ένα κοσμοπολίτικο ξενοδοχείο και έτσι αντιμετώπισε την ελληνικότητα με έναν υβριδικό τρόπο. «Δώσαμε μεγαλύτερη έμφαση σε στοιχεία που έχουν να κάνουν με την ιστορία της περιοχής και το τοπίο και τα αποδώσαμε πιο υπαινικτικά, περιπαικτικά, ακόμα και αφαιρετικά». Έτσι, για παράδειγμα, το επιβλητικό installation W που δεσπόζει στην είσοδο και είναι διαφορετικό σε κάθε προορισμό, εδώ είναι εμπνευσμένο από τη ναυτική παράδοση της χώρας. «Σκέφτηκα τα τρεχαντήρια και τα ψαροκάικα και τη σταδιακή τους εξαφάνιση από τις ελληνικές θάλασσες. Αυτό το σύγχρονο βίωμα της καταστροφής θα μπορούσε να γεμίσει το δικό μας γράμμα». Έτσι οργάνωσε με τους φοιτητές του –το πρωτοποριακό LAB 12 της ΑΣΚΤ, το οποίο επιβλέπει ως αναπληρωτής καθηγητής– ένα οδοιπορικό σε ελληνικές μαρίνες και καρνάγια. Συνέλεξαν ξύλα με ξεφτισμένα χρώματα από παλιά σκαριά και με αυτά γέμισαν τον μεταλλικό σκελετό του σήματος. Αντίστοιχα, για την κεραμική σύνθεση που δεσπόζει στον χώρο υποδοχής άντλησαν έμπνευση από τη Γραμμική Β, «θεμέλιο» του μυκηναϊκού πολιτισμού. «Ζούμε σε μια εποχή κωδικοποιημένης επικοινωνίας, με όλα αυτά τα emoticons, με τις ελλειπτικές προτάσεις, με τα σημεία στίξης να χτίζουν ολόκληρους κόσμους, και έτσι δημιουργήσαμε κεραμικά πλακίδια με τις χαράξεις, που προτείνουν μια συμπυκνωμένη επικοινωνία».
«Είναι για εμάς σημαντικό η τέχνη να σου δείχνει έναν διαφορετικό δρόμο για να σκεφτείς τη ζωή σου, αλλά και να σε συνδέει με τον χώρο και τη συνθήκη στην οποία βρίσκεσαι». Τον ρωτώ ποια ήταν η αντίδρασή του όταν είδε όλα τα έργα τοποθετημένα στο ξενοδοχείο. «Νομίζω πως λειτουργούν όπως επιθυμούσα, ως αναπόσπαστο μέρος του χώρου. Όμως μόνο οι επισκέπτες, οι αποδέκτες των έργων, θα σου δείξουν αν πέτυχε αυτό που σκεφτόσουν όταν δημιουργούσες».