Φίλοι με κοινό σημείο τις ρόδες. Πωρωμένοι και ενωμένοι. Προσωπικά, δεν με ενδιαφέρει τόσο το χόμπι που τους φέρνει κοντά, όσο οι κοινωνικοί δεσμοί που μέσω αυτού δημιουργούν. Τα παραδείγματα πολλά: Οι μηχανόβιοι της MRCG κανονίζουν τακτικά εκδρομές ή συγκεντρώνονται κατά εκατοντάδες στη Λούτσα. Η εθελοντική οργάνωση ILSA βάζει το πλαίσιο σε όσους κάνουν rollers στο ΟΑΚΑ. Οι έφηβοι skaters (κάπως πιο αυτόνομοι αυτοί) καθιερώνουν κάθε τόσο νέα spots, με πιο πρόσφατο αυτό στη γωνία Ακαδημίας και Χαριλάου Τρικούπη. Μιλάμε για ομάδες που έχουν δικά τους στέκια, δικό τους dress code, δική τους αργκό. Μιλάμε για κοινωνικοποίηση που είναι δωρεάν. Κανείς δεν πληρώνει, κανείς δεν πληρώνεται. Εμείς συναντήσαμε δύο τέτοιες κοινότητες στο κέντρο της Αθήνας, συνομιλήσαμε με τα μέλη τους και πήραμε λίγη από την ενέργειά τους.
Εναλλακτικοί ποδηλάτες
Τέσσερις φίλοι σε σκαμπό, ο ένας δίπλα στον άλλο. Φοράνε μαύρα, καπνίζουν στριφτά, είναι πιο χαρούμενοι απ’ όσο θέλουν να δείχνουν. Βρισκόμαστε έξω από το Handlebar του Ψυρρή, εκεί όπου ο Μάρκος, ο Σπύρος, ο Θάνος και ο Χρήστος περιμένουν και τους άλλους για να ξεκινήσει η ποδηλατοβόλτα της Cream Fixed. Της «Κρέμας», όπως την αποκαλούν. Κάθε Τετάρτη βράδυ, στις οκτώ και μισή, είναι εδώ με τα ποδήλατα και τα κράνη τους. Λένε δυο κουβέντες, πίνουν μια μπίρα, ίσως, και κατά τις εννιά και τέταρτο ξεκινούν. H πορεία ορίζεται εκείνη τη στιγμή. «Σήμερα πάμε Άλιμο», μου λέει ο Μάρκος. «Νομίζω πάμε από Συγγρού και γυρνάμε από Βουλιαγμένης. Σύνολο γύρω στα 25 χιλιόμετρα». Όταν φτάνουν στον προορισμό (στα μισά της συνολικής διαδρομής δηλαδή, η οποία περιλαμβάνει και επιστροφή στην αφετηρία), συνήθως κάνουν διάλειμμα σε κάποιο περίπτερο. «Μια φορά σταματήσαμε Περιστέρι», θυμάται ο Σπύρος. «Ο περιπτεράς μάς κοιτούσε φοβισμένα. Λογικό, δεν του είχαν τύχει ξανά τόσοι άνθρωποι μαζί. Στο τέλος σηκώσαμε όλο το περίπτερο, έκανε 150 ευρώ ταμείο και καθώς φεύγαμε, φώναζε: “Να μας ξανάρθετε!”». (γέλια)
Όσο περνάει η ώρα, έρχεται κόσμος. Παρατηρώ ότι όλοι κάποιον ξέρουν. Κανένας δεν περιμένει μόνος. Ο Μάρκος μού λέει ότι γνώρισε τον Σπύρο τυχαία στον δρόμο. «Ήμασταν σε διπλανές παρέες, πιάσαμε κουβέντα, την επόμενη μέρα κάναμε ποδήλατο μαζί. Με ένα άλλο παιδί που γνώρισα στην ομάδα, σήμερα δουλεύουμε στο ίδιο γραφείο. Γενικά βοηθάμε ο ένας τον άλλο. Κάποιου θα του χαλάσουν τα πετάλια, άλλος μπορεί να ψάχνει δουλειά, άλλος θέλει μια εξυπηρέτηση». Ασφαλώς, μέσα σε ένα τόσο μεγάλο γκρουπ σχηματίζονται και μικρότερες παρέες, οι οποίες οργανώνουν τις δικές τους βόλτες – συνήθως τα Σαββατοκύριακα. Κάπως έτσι προέκυψαν οι Brekeles (η ομάδα του Μάρκου και του Σπύρου), οι Satyros CC, οι CCT και άλλοι. Θυμίζουν μπάντες που ανήκουν στην ίδια δισκογραφική εταιρεία. Αντί για μουσικά όργανα, έχουν ποδήλατα.
Μέσα στο πλήθος πιάνω κουβέντα με τον Γιάννη. Συμπαθητική φυσιογνωμία, φοράει ένα αστείο λευκό καπελάκι που του έκανε δώρο ο ξάδερφός του από το Λουξεμβούργο. «Εκεί είναι άλλη φάση», σχολιάζει. «Δεν το ’χουν τόσο με την αστική ποδηλασία. Εμείς εδώ χρησιμοποιούμε το ποδήλατο για μετακίνηση στην πόλη, για κοινωνικοποίηση… Ερχόμενος στις βόλτες αυτές, καταλήγεις να μοιράζεσαι τα εσώψυχά σου με ανθρώπους που γνωρίζεις ελάχιστα. Επίσης, όταν κυκλοφορείς με ποδήλατο στην Αθήνα, ακολουθείς κατά κάποιον τρόπο ένα lifestyle. Οι πιο πολλοί από εμάς βλέπεις πώς είμαστε. Δεν το κάνουμε επίτηδες. Έχουμε ταιριάξει. Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι είμαστε κλειστοί. Στην αθλητική ποδηλασία και γενικά στον αθλητισμό υπάρχει αρκετός σνομπισμός, κάτι που δεν ισχύει με εμάς». Πριν από λίγο καιρό ταξίδεψαν από το κέντρο της Αθήνας ως τη λίμνη Μπελέτσι, στις ανατολικές πλαγιές της Πάρνηθας. Μια βόλτα που στο πήγαινε-έλα πλησιάζει τα 100 χιλιόμετρα. Παρατηρώντας τους κουλ, χαλαρούς τύπους γύρω μου, σκέφτομαι ότι η μεγαλύτερη ίσως δύναμη μιας ομάδας όπως η Cream Fixed, είναι ότι μπορεί να μετατρέψει έναν μη αθλητικό τύπο σε αθλητικό.
Σύνδεση με Πράγα
Τα κορίτσια αποτελούν μειονότητα, αλλά υπάρχουν. «Με τον Mido μίλησες;» με ρωτάει μια κοπέλα με ροζ ανταύγειες. Αναφέρεται στον ποδηλάτη που μέχρι πρόσφατα οργάνωνε τις βόλτες τους. Από τον περασμένο Φεβρουάριο ο Mido ζει στην Πράγα – και έτσι τον βρίσκω την επόμενη μέρα μέσω βιντεοκλήσης, καβάλα στις ρόδες μιας καρέκλας γραφείου. «Υπάρχει ένα είδος ποδηλάτου που λέγεται Fixed Gear», μου λέει. «Το ξέρεις; Tέλος πάντων. Αυτά τα ποδήλατα δεν έχουν ταχύτητες, έχουν ένα γρανάζι το οποίο είναι κολλημένο στη ρόδα. Γι’ αυτό λέγεται και “fixed”. Υπάρχει ολόκληρη κουλτούρα γύρω από αυτό. Όταν ξεκίνησα λοιπόν, πριν από τέσσερα χρόνια, ήθελα βασικά να μαζέψω τον κόσμο που κάνει Fixed Gear ποδήλατο. Σε συνεργασία με το κατάστημα Vicious Cycles Athens της οδού Μελανθίου, φτιάξαμε μια ομάδα και την ονομάσαμε Cream Fixed, όπου η λέξη “Cream” σημαίνει “cycling rules everything around me”». Στην αρχή, η προσέλευση ήταν μικρή. Όμως μέσα από stories που ανέβαιναν στο Instagram, αλλά και φίλους που έφερναν ο ένας τον άλλο, η παρέα μεγάλωσε. Οι βόλτες έγιναν εβδομαδιαίες και ανοιχτές σε όλα τα είδη ποδηλάτου.
«Σήμερα, οι συναντήσεις της Τετάρτης δεν είναι τόσο οργανωμένες πλέον», λέει ο Mido, «αλλά το σημαντικό είναι ότι η ομάδα συνεχίζει». Πάνω στην κουβέντα, μου αναφέρει κάτι που ήδη ξέρω: ότι η ποδηλασία στην Αθήνα εμπεριέχει ρίσκο, γιατί «λείπουν οι υποδομές». Είναι μια συζήτηση που έχει γίνει άπειρες φορές μέσα στα χρόνια, περνώντας μέσα από μια προβληματική πολεοδομία, μεγάλους περιπάτους και μεγάλα λόγια. Από τα λόγια του Mido καταλαβαίνω ότι το να κάνεις ποδήλατο μαζί με άλλους είναι κάτι σαν δήλωση: «Στις βόλτες μας σταματάει η πόλη. Αλλάζει η ενέργεια, πώς να σ’ το πω; Ξαφνικά βλέπεις 50 ανθρώπους οι οποίοι εκφράζουν το πάθος τους όλοι μαζί, την ίδια στιγμή, από το κέντρο μέχρι την Αγία Παρασκευή! Έναν ποδηλάτη μόνο του μπορεί και να μην τον σεβαστείς, αλλά 50 μαζί δεν γίνεται να μην τους κάνεις χώρο να περάσουν».
Πίσω στου Ψυρρή, η ώρα έχει πάει 21.15. Oι ποδηλάτες είναι έτοιμοι να φύγουν για Άλιμο. Με κάποιες παρεμβολές, βέβαια, γιατί πρέπει και να τους φωτογραφίσουμε. Βγάζουμε σχέδιο: να περάσουν δύο φορές από την πλατεία Κοτζιά. Μία με κατεύθυνση προς Ομόνοια και μία προς Μοναστηράκι, για να έχουμε υλικό. Άνετοι, όμορφοι, κομμάτια μιας χαρούμενης, ανεξέλεγκτης μάζας, περνούν τελικά μόνο μία φορά και χάνονται προς Ομόνοια. Ο φωτογράφος μας, ο Άγγελος, τους καλεί να επιστρέψουν, φωνάζει, σφυρίζει, όμως εκείνοι είναι ήδη αλλού – και άντε να τους σταματήσεις.
Πατίνια στην πλατεία
Λίγες μέρες μετά, συναντάμε στην πλατεία Κουμουνδούρου τα Πατίνια. Μια κοινότητα που στο Facebook μετράει 1.400 ενεργά μέλη από όλη την Ελλάδα – και για τις ανάγκες αυτού του ρεπορτάζ εκπροσωπείται επάξια από επτά κορίτσια και ένα αγόρι. Καθώς προσεγγίζω με το αμάξι, βλέπω μια κοπέλα να πλησιάζει κι αυτή, με τα quads της στον ώμο, τα vintage roller skates με τις τέσσερις ρόδες. Αυτά που στις αρχές της δεκαετίας έγιναν ξανά μόδα, δικαιώνοντας ανθρώπους όπως η Ακυλίνα, η οργανώτρια της κοινότητας, που εξασκεί το χόμπι από το 2014.
Η παρέα αφήνει τσάντες, μπουφάν και παπούτσια σε ένα πεζούλι της πλατείας και ετοιμάζεται για τη φωτογράφιση. Ένα κορίτσι βάζει λιπ γκλος. Δίπλα της η Μαρία, 22 ετών, χαμογελάει. «Αχ… Πατίνια μετά από δύο μήνες. Tσεκ». Tα quads μοιάζουν με προέκταση των ποδιών της και κάνουν έναν ελαφρύ, γλυκό ήχο στο τσιμέντο, μεταφέροντας ανεπαίσθητες δονήσεις. Τη ρωτάω αν το χρώμα τους είναι σιέλ ή τιρκουάζ. «Δεν ξέρω, γράψε όποιο σου ακούγεται καλύτερο σαν λέξη». Ύστερα γυρνάει στις φίλες της: «Μουσική θα βάλουμε;». Από ένα ροζ ηχειάκι ξεκινάει το Fu-Gee-La των Fugees. Aν τα vibes ήταν κάτι που μπορούσες να δεις, αν είχαν χρώμα και σχήμα, θα τα έβλεπες σίγουρα εδώ. Τα πατίνια αρχίζουν να κυλάνε στον χώρο. Χαζεύω τη δράση από απόσταση, όμως ακόμα κι έτσι νιώθω αυτό που θα μου περιγραφεί αργότερα, μια αίσθηση ελευθερίας, «κάπως σαν να πετάς». O Αντώνης εισπράττει επιφωνήματα μετά από μια φιγούρα στον αέρα, η Ελισάβετ πηδάει ένα σκαλοπάτι, η Σοφία κάτι ετοιμάζει. Ανά διαστήματα φοβάμαι ότι θα πέσουν. Δεν πέφτουν ποτέ. Δίνοντας λάμψη και ζωή σε μια πλατεία που δεν φημίζεται ακριβώς για το glamorous στοιχείο της, τσουλάνε τις ρόδες πέρα δώθε με έναν συνδυασμό δυναμισμού και χαράς. Θυμίζουν λίγο συμμορία. Κανένας δεν μπορεί να πειράξει τη χαρά τους, έχουν προσπαθήσει πολύ γι’ αυτήν, την έχουν εξισορροπήσει με πολύ κόπο πάνω στα τέσσερα ροδάκια για να έρθεις εσύ να τους τη ρίξεις.
Όταν τελειώνει η φωτογράφιση, οι περισσότεροι πάνε για ποτό. Κάποιοι μένουν στην πλατεία λίγο ακόμα, για μια μίνι συνέντευξη. Παρατηρώ τα σημάδια από παλιές πληγές στα γόνατα της Ακυλίνας (κάπως σαν παράσημα), ενώ παράλληλα η ίδια ανακαλεί την πρώτη της εμπειρία: «Θυμάμαι όταν αγόρασα πατίνια, τα φόρεσα λίγο στο σπίτι, ένιωσα άνετα αμέσως και την άλλη μέρα πήγα ΟΑΚΑ. Εκεί συνάντησα ένα παιδί που μου είπε: “Υπάρχουν κι άλλα κορίτσια σαν εσένα, πήγαινε βρες τα, κάνουν προπονήσεις κάθε Κυριακή”». Ο Αντώνης έχει τη δική του μικρή ιστορία: «Την πρώτη μέρα πήγα μόνος μου στο Ίδρυμα Νιάρχος να τα δοκιμάσω και έπεσα σε μια παρέα πέντε κοριτσιών». Η Ακυλίνα το θυμάται: «Μόλις τον είδαμε, τον αρπάξαμε και του είπαμε: “Θα έρθεις μαζί μας!”». Από τότε είναι στενοί φίλοι.
Αναρωτιέμαι φωναχτά αν τα πατίνια είναι για όλους. Υπάρχουν παιδιά που τα φόρεσαν και κατάλαβαν ότι δεν το ’χουν; «Αν το φοβηθείς, θα σε δυσκολέψει», πιστεύει η Ακυλίνα. «Πρέπει να πεις: “Τώρα θα κάνω αυτό”. Δεν θέλει πολλή σκέψη». Ας πούμε λοιπόν ότι ενδιαφέρομαι να έρθω σε μια συνάντηση, της λέω, αλλά είμαι άσχετος, ντρέπομαι, αγχώνομαι. Τι κάνω; «Κάθε μήνα ή έστω κάθε δύο μήνες, διοργανώνουμε events για αρχάριους που έχουν μόλις αγοράσει πατίνια ή σκέφτονται να πάρουν. Εκεί τους μαθαίνουμε τα πάντα… Αλλά και στους πιο έμπειρους, το “εγώ κάνω καλύτερα από σένα” δεν υπάρχει ως νοοτροπία. Πατίνια κάνουμε. Δεν είμαστε και στη NASA».
Από το TikTok στις γειτονιές
Στην πλατεία Κουμουνδούρου νυχτώνει και εγώ μαθαίνω τις διαφορετικές κατηγορίες rollers. Συνδέονται με τον χορό, τις ομαδικές βόλτες, τον δρόμο, τα σπορ… Η Ακυλίνα μού μιλάει για τις μέρες που ήρθε σε επαφή με το Roller Derby, ένα επιθετικό σπορ με σωματική επαφή. «Από όταν γνώρισα τα κορίτσια εκεί, άρχισα να μπαίνω πιο βαθιά στο όλο πράγμα». Το 2015 έφερε στην Ελλάδα τo Chicks in bowls, μια διεθνή κοινότητα με κορίτσια (αλλά και αγόρια στην πορεία) που κάνουν πατίνια σε ράμπες, σε πάρκα και στον δρόμο. Το τελευταίο και τρέχον κεφάλαιο στην κυλιόμενη πορεία της είναι τα Πατίνια, μια πιο ανοιχτή και συμπεριληπτική ομάδα, που ίδρυσε το 2020.
Σε μεγάλο βαθμό η παγκόσμια αναβίωση των rollers πυροδοτήθηκε από το Instagram και το TikTok. Τα παιδιά μού αναφέρουν το όνομα της Ούμι Τζάντα, μιας Γερμανίδας ινφλουένσερ, που το καλοκαίρι του 2020 ανέβασε ένα viral βίντεο χορού πάνω σε rollers. Τη μιμήθηκαν χιλιάδες κορίτσια και αγόρια. Οι συνθήκες των λοκντάουν, άλλωστε, ήταν ευνοϊκές. «Ταξίδια δεν μπορούσες να πας, υπήρχε πολύς ελεύθερος χρόνος και όλοι έψαχναν ένα χόμπι που να μπορούν να το εξασκούν σε πάρκο», θυμάται η Ακυλίνα. Ο Αντώνης βάζει και μια τρίτη παράμετρο: «Τα πατίνια παραπέμπουν στα ’80s, οπότε συνοδεύονται και από μια νοσταλγία». Πράγματι, παιδιά που στα ’80s ήταν αγέννητα, συνδυάζουν συχνά την αγάπη τους για τα πατίνια με μια αγάπη για το παλιό χιπ χοπ, τα vintage ρούχα, την αισθητική του Stranger Things. Παράλληλα, ομάδες όπως οι Roller Skates Crete (Κρήτη), τα Πατίνια του Κάμπου (Λάρισα) και οι Skate mono (Κύπρος) αποδεικνύουν ότι το φαινόμενο έχει εξαπλωθεί.
Αν και δεν υπάρχει σαφές dress code, μια αθλητική κάλτσα τραβηγμένη ψηλά είναι σίγουρα μια καλή αρχή. «Έχω δει περιπτώσεις ανθρώπων που είναι πιο εσωστρεφείς, πιο κλειστοί, να φοράνε πατίνια και ξαφνικά να αλλάζουν», λέει η Ακυλίνα. «Επιλέγουν πιο φανταχτερά ρούχα, πειραματίζονται με το στιλ τους, βγάζουν κάτι που το είχαν μέσα τους πάντα και το καταπίεζαν». Πάνω στην κουβέντα, μου αναφέρει αρκετές φορές ότι τα πατίνια είναι και ψυχοθεραπεία. «Φεύγεις από τη δουλειά σου και ό,τι κι αν έχεις, κούραση, άγχος, αρνητικά συναισθήματα, το διώχνεις». Ο Αντώνης γνέφει καταφατικά: «Μου συνέβη σήμερα αυτό. Τα αφήνεις όλα πίσω και λες: “Τώρα θα κάνω πατίνια, τέλος”». Kάθε μήνα, η ομάδα οργανώνει μια πατινοβόλτα σαν event, συνήθως από το Γκάζι μέχρι το Ίδρυμα Νιάρχος. Πέραν αυτού, δίνουν ραντεβού σε πλατείες στον Βύρωνα και στο Γαλάτσι, στον χώρο έξω από το ΟΑΚΑ, γενικά όπου υπάρχει απλοχωριά. Για να καταλάβω τη λογική, μου δείχνουν το ιδιωτικό γκρουπ στο Facebook. «Ψήνεται κανείς για Ηλιούπολη;» έχει γράψει κάποιος πριν από μερικές ώρες. Του έχουν απαντήσει τέσσερα άτομα. Σε άλλες περιπτώσεις, ένας χρήστης μπορεί να μοιραστεί μια απορία ή μια εμπειρία. Επίσης, μια μαμά που το παιδί της θέλει να κάνει πατίνια μπορεί να απευθυνθεί εκεί για να την παραπέμψουν στον κατάλληλο εκπαιδευτή.
Κάπου εδώ το ρεπορτάζ τελειώνει. Λίγο πριν ενωθούν με τους άλλους στο μπαρ, τα παιδιά μού λένε ότι κάποια βράδια βγαίνουν με τα πατίνια στην Πατησίων. «Δύο η ώρα τη νύχτα. Διασχίζουμε όλη την Πατησίων μέχρι την Ομόνοια και από εκεί συνεχίζουμε στην Ερμού». Πέρασαν μέρες και ακόμα το σκέφτομαι: Μήπως να πάω μαζί τους κι εγώ; Μέχρι να το πάρω απόφαση, με λίγη φαντασία, νιώθω τις δονήσεις από τα ροδάκια τους στον ύπνο μου.
→ Ακολούθησε τις κοινότητες του ρεπορτάζ στο Instagram: @cream_fixed, @patinia_
→ Καταστήματα/ιστοσελίδες που προτείνουν τα μέλη των κοινοτήτων για αγορές: ποδήλατα: Vicious Cycles Athens (Ψυρρή), Bike Lane (Πετράλωνα), Crankhead (Περιστέρι) πατίνια: Power Skate (Πειραιάς), rollerderbyhouse.eu, suckerpunchskateshop.com