Θυμάστε τη φράση «παιδί του σωλήνα»; Όταν ήμουν παιδί, η τεχνητή γονιμοποίηση ήταν τόσο σπάνια και μυστηριώδης, που σχεδόν δικαιολογούσε αυτόν τον ανάλγητο χαρακτηρισμό για τα βρέφη που είχαν γεννηθεί με εξωσωματική. Σήμερα η φράση «παιδί του σωλήνα» έχει περιπέσει σε αχρηστία· όχι μόνο επειδή είναι άκομψη, αλλά και γιατί δεν περιγράφει τίποτε το εξαιρετικό. Χιλιάδες παιδιά γεννιούνται καθημερινά έτσι. Κάτι που είναι μέρος της καθημερινότητάς μας δεν χρειάζεται πλέον ταμπέλες.
Τις ίδιες ελπίδες τρέφαμε κάποτε και για το κρέας. Τις καλλιέργησαν τεχνηέντως οι διάφορες startups που άρχισαν να ξεπηδούν, στην αρχή μεμονωμένα, ύστερα κατά δεκάδες, πριν από μία δεκαετία. Με κάθε επιτυχημένο πείραμα τα mainstream μίντια οργίαζαν: «Σε λίγα χρόνια, κρέας καλλιεργημένο από βλαστοκύτταρα θα βρίσκεται στο πιάτο σου». «Τέρμα τα σφαγεία, η υπερβόσκηση, το φαινόμενο του θερμοκηπίου». «Επιτέλους, κρέας χωρίς
το συνοδευτικό, ηθικό βάρος του φόνου».
Και τα χρόνια περνούσαν. Στο μεταξύ, πάνω από 9 δισ. δολάρια ξοδεύονταν σε έρευνες που δεν οδήγησαν πουθενά, ενώ οι εταιρείες που ερίζουν για το πρώτο «εργαστηριακό μπέργκερ σε τιμή σούπερ μάρκετ» ξεπερνούσαν τις 200. Το Αμερικανικό Ινστιτούτο Διατροφής υπολογίζει ότι σήμερα τουλάχιστον 25 χώρες έχουν το λιγότερο από μία εταιρεία που καλλιεργεί κρέας στο εργαστήριο, με σκοπό να το διαθέσει στην αγορά. Ο ανταγωνισμός «θυμίζει τον αγώνα του διαστήματος ανάμεσα στις ΗΠΑ και την ΕΣΣΔ, όχι τόσο από την άποψη της τεχνολογικής προόδου, όσο από την εκτόξευση μεγαλοστομιών και υπέρμετρων προσδοκιών που ελάχιστη σχέση έχουν με την επιστημονική εξέλιξη, αλλά υπηρετούν μια τάση του μάρκετινγκ που οι ίδιες οι εταιρείες γιγάντωσαν· κι απ’ ό,τι φαίνεται χωρίς λόγο» έγραφε πριν από λίγο καιρό ένας Αμερικανός γκουρού της Οικονομίας.
Πόσο κοντά βρισκόμαστε, λοιπόν, στο να πετύχουμε αυτό το απατηλό μπέργκερ στο ράφι του σούπερ μάρκετ; Τα νέα δεν είναι καθόλου καλά.
Η μετάβαση από την παραγωγή μερικών κιλών την ημέρα σε επίπεδα βιομηχανικής κλίμακας, ώστε το όλο εγχείρημα να αποκτήσει νόημα, είναι, με τις υπάρχουσες τεχνικές, μάλλον αδύνατη. Εκτός κι αν κάποιο από τα εργαστήρια έχει ανακαλύψει το μυστικό και το κρατάει επτασφράγιστο για λόγους προστασίας κάποιας υπερπολύτιμης πατέντας.
Οι αναλυτές το θεωρούν εξαιρετικά απίθανο.
Μέχρι στιγμής, το «κρέας του σωλήνα», που τα μίντια έχουν ζωγραφίσει σε όλες τις ζουμερές του μορφές −κατ’ αντιστοιχία με το αληθινό−, στην πραγματικότητα δεν είναι τίποτε περισσότερο από μικρά, μαλακά μπαλάκια μυϊκού ιστού και κολλαγόνου. Ξεχάστε τις μπριζόλες και τα φιλέτα.
Η διεθνής νομοθεσία δεν κινείται σύμφωνα με τα γούστα του κάθε επιχειρηματία. Το καλλιεργημένο κρέας θα πρέπει να περάσει από πολλούς ελέγχους, για να αποδείξει ότι είναι ασφαλές προς κατανάλωση· και αυτό, ειδικά για την Ευρώπη και την Κομισιόν, σημαίνει πολλά χρόνια διαρκών διαβουλεύσεων. Το ίδιο ισχύει και για το αμερικανικό FDA.
Τα ηθικά ζητήματα δεν έχουν παραμεριστεί εντελώς. Και λογικό, καθώς, για να φτιάξεις εργαστηριακό κρέας, χρειάζεσαι ακόμα κύτταρα και αίμα από αληθινά ζώα. Λιγότεροι φόνοι ζώων μεν, αλλά όχι καθόλου φόνοι.
Οι ρεαλιστές υπολογίζουν ότι μία δεκαετία ακόμα είναι το ελάχιστο χρονικό διάστημα που απαιτείται μέχρι να αρχίσουμε να μιλάμε σοβαρά για αληθινό κρέας που δεν προέρχεται από σφάγια. Μέχρι τότε, οι vegans θα τρώνε μπιφτέκια από μπιζέλια κι εμείς οι υπόλοιποι τις ενοχές μας.
