Τη βρίσκω σε ένα στούντιο στα Εξάρχεια γύρω στις δέκα το πρωί. Κάνει πρόβα με την μπάντα της για το πρώτο live του 2023 στο Vox, δοκιμάζει ιδιαίτερες ενορχηστρώσεις, πειραματίζεται με νότες και ρυθμούς, σβήνει και γράφει στο κινητό της ατελείωτες σημειώσεις, κάνει χιούμορ με τα κορίτσια που τη συνοδεύουν στα φωνητικά, επειδή δυσκολεύονται να προφέρουν τους στίχους ενός αραβικού τραγουδιού, δίνει οδηγίες σε μια μουσική γλώσσα που αδυνατώ να αποκωδικοποιήσω («Τέσσερα μπότα, οκτώ βαθιά! Πάμε!»), τραγουδάει με ατόφια συναισθηματική ένταση τους στίχους του Νίκου Πορτοκάλογλου στο Τι λείπει της Ελευθερίας Αρβανιτάκη, που για πρώτη φορά εντάσσει στο ρεπερτόριο των live της, χορεύει τσιφτετέλι πάνω στην καρέκλα τραγουδώντας «Do you love me? Do you need me? Do you want me?», που θέλει να παντρέψει απροσδόκητα με ένα δημοτικό νησιώτικο, και δείχνει να απολαμβάνει ιδιαίτερα τη στιγμή που θα δώσει ξανά τη φωνή της σε κάποιο από τα κομμάτια του πρώτου της ολοκληρωμένου προσωπικού άλμπουμ (YENNA), τα οποία αγαπιούνται πολύ από το κοινό.
«Ανυπομονώ για το live στο Vox», μου λέει και ξεκινάει: «Είναι το πρώτο της χρονιάς και βαθιά μέσα μου σηματοδοτεί την πρώτη μέρα μιας νέας εποχής, μιας άλλης Μαρίνας αν θες, λιγότερο φοβισμένης. Αυτή τη χρονιά έχω πει να ζω με λιγότερες ενοχές. Θα σ’ το πω στα αγγλικά. Φέτος θέλω να είμαι unapologetic. Πώς να το μεταφράσουμε στα ελληνικά; Αμετανόητη; Έχω μια ανάγκη να κάνω ακριβώς αυτό που νιώθω, χωρίς να σκέφτομαι τι θα πουν οι άλλοι. Γι’ αυτό έφτιαξα κι αυτά τα μπλουζάκια που έχουν πάνω τη φωτογραφία μου και γράφουν: Sorry Mom! Ο τελευταίος μου δίσκος ήταν πραγματικά σαν γέννα. Ήταν σαν να γεννήθηκε μια νέα εκδοχή του εαυτού μου. Ζούσα με πάρα πολύ φόβο. Αυτό μπορεί να έχει να κάνει με διάφορα συμβάντα στην παιδική μου ηλικία, μεγαλώνοντας στο Ηράκλειο της Κρήτης με πατέρα Σουδανό και μητέρα Ελληνίδα, ανάμεσα σε διαφορετικούς κόσμους και κουλτούρες. Όλοι μεγαλώνουμε με κάποιες πεποιθήσεις, τις οποίες στην πορεία της ζωής μας καλούμαστε να αφήσουμε πίσω αν θέλουμε να βρούμε αυτό που πραγματικά είμαστε.
Μεγάλωσα με πεποιθήσεις που έλεγαν ότι, για να πετύχουμε κάτι στη ζωή, πρέπει με έναν τρόπο να υποφέρουμε, ότι η ευχαρίστηση και η απόλαυση έχουν μια ενοχή, ότι τα “καλά” κορίτσια δεν πρέπει να φορούν κοντές φούστες, να βρίζουν και να βγαίνουν μέχρι αργά το βράδυ. Ήμουν ένα παιδί που το πρωί έλεγε στο σχολείο το «Πάτερ ημών» και το βράδυ ο μπαμπάς μού μάθαινε την αντίστοιχη προσευχή των μουσουλμάνων. Ήμουν η μαθήτρια που τη μία χρονιά αποφάσισε να μη διαβάσει, να κάνει κοπάνες και να ξενυχτάει στα μπαρ και την επόμενη να στρωθεί στο διάβασμα, να γράψει άριστα στις Πανελλήνιες και να περάσει τελικά Αρχιτεκτονική στο Μετσόβιο. Αργότερα το ίδιο έκανα και στη μουσική. Από τη μία υπήρχαν οι κλασικές μου σπουδές, τα πιάνα, οι χορωδίες, η υποτροφία στο Berklee College of Music στην Αμερική και από την άλλη η αγάπη μου για το χιπ χοπ και τα τσιφτετέλια των αραβικών χωρών. Αυτό ήμουν πάντα. Και “τέλι, τέλι, τέλι”, και αραβικά. Και συνταγές από το Σουδάν, και φασολάκια. Τα χρόνια στην Αμερική εκτέθηκα σε ένα πολυπολιτισμικό περιβάλλον, ανοίχτηκα σε διαφορετικές κουλτούρες και απελευθερώθηκα από μια ενοχή που είχα σε σχέση με τη διαφορετικότητα. Το ίδιο έγινε και με τη Γέννα. Με απελευθέρωσε και μου αποκάλυψε ποια είμαι. Ήξερα πάντα ότι είμαι ανένταχτη, ότι δεν μπορώ να μπω εύκολα σε ένα συγκεκριμένο κουτάκι. Είμαι παντού και πουθενά. Και μου αρέσει που είμαι έτσι. Τώρα ίσως να μου αρέσει ακόμα πιο πολύ».
«Έμαθα να ρισκάρω»
Η μουσική, λέει, ήταν πάντα το μέσο για να έρχεται λίγο πιο κοντά στον πραγματικό εαυτό της. «Με τη μουσική έμαθα να ρισκάρω στη ζωή μου. Ανακάλυψα ουσιαστικά τα όριά μου και τα προκάλεσα να πάνε παραπέρα. Πρώτα στη μουσική κατάφερα να κάνω υπερβάσεις και μετά στη ζωή μου. Πρώτα στη μουσική έμαθα ότι πρώτα στον εαυτό σου πρέπει να αποδείξεις τι αξίζεις και μετά στους άλλους. Με τη μουσική μου έμαθα να τολμώ, να ξεδιπλώνω πτυχές του χαρακτήρα μου που δίσταζα να φωτίσω. Εκεί έμαθα να μη με νοιάζει αν θα με πουν έντεχνη ή ποπ, σοβαρή ή ασόβαρη, ρηχή ή βαθιά. Αυτό το ξεπέρασμα των καθορισμένων ή ανεκτών ορίων μού συνέβη πρώτα σε καλλιτεχνικό και έπειτα σε προσωπικό επίπεδο. Εμένα είναι φίλοι μου και ο Saske και ο Νταλάρας, τον οποίο θεωρώ μέντορά μου, κάτι σαν πατρική φιγούρα».
Η προσωπικότητά της μοιάζει με ετερόκλητο συνδυασμό διαφόρων τραγουδιών. Στο αίμα της κυλούν μελωδίες από τις αραβικές χώρες και τα Βαλκάνια μέχρι την Αμερική, εκεί όπου το σύγχρονο συναντά το παραδοσιακό. Της λέω ότι αυτό το ανομοιογενές που μοιάζει να τη χαρακτηρίζει ως άνθρωπο, το παρατηρώ και στο κοινό των συναυλιών της. «Αν στα live μου έχω τη δυνατότητα να ενώνω διαφορετικούς ανθρώπους, κάθε γενιάς, κάθε εθνικότητας, κάθε σεξουαλικότητας, δεν θέλω κάτι παραπάνω. Είναι πολύ τιμητικό αυτό για μένα. Να σου πω και κάτι άλλο; Τα τελευταία δύο χρόνια έχω σταματήσει να διαβάζω τα σχόλια που γράφουν κάτω από τα τραγούδια μου. Ούτε τα views θέλω να βλέπω, τίποτα. Νομίζω ότι αυτοί που θα μπουν στη διαδικασία να έρθουν να με ακούσουν από κοντά, σημαίνει ότι τους αρέσω αληθινά. Εκεί μένω. Αυτό κοιτάω. Όλα τα υπόλοιπα δεν θέλω να με απασχολούν. Στην απότομη δημοτικότητα που ήρθε με τη Μάντισσα, κάπως τρόμαξα. Δεν ήμουν έτοιμη. Σκέψου ότι με συναντούσαν στον δρόμο και μου έλεγαν: “Εσύ είσαι η κοπέλα που λέει αυτό το τραγούδι;”. Κι εγώ τους έλεγα: “Όχι, κάποια άλλη το λέει”. Γενικά ως άνθρωπος θέλω τον χρόνο μου. Τώρα νιώθω ότι μπορώ να διαχειριστώ πιο ώριμα το κομμάτι της έκθεσης».
«Σέβομαι τα λόγια που τραγουδάω»
Αποχαιρετά εγκάρδια την μπάντα της, μπαίνουμε στο αμάξι της και κατευθυνόμαστε προς τη γειτονιά της, τη Νέα Σμύρνη. «Σκόπιμα ήρθα εδώ. Μου αρέσει γιατί είναι σαν μια μικρή πόλη μέσα στην πόλη. Έχει έναν ανθρώπινο χαρακτήρα που με γαληνεύει», λέει. Μου βάζει να ακούσω ένα καινούργιο τραγούδι που γράφει και με ρωτάει πώς μου φαίνονται οι στίχοι. «Σέβομαι πολύ τα λόγια που τραγουδάω και παράλληλα νιώθω μια μεγάλη ευθύνη ως προς αυτό που θα εκφράσω δημόσια», με προλαβαίνει, πριν της πω πόσο πολύ μου αρέσει. «Αυτές τις μέρες είμαι στο στούντιο κάθε μέρα και γράφω νέα κομμάτια. Τα γράφω με μεγαλύτερη άνεση και ελευθερία από ό,τι στο παρελθόν. Είναι διαφορετικά από αυτά που έχετε συνηθίσει και θέλω πολύ να τα μοιραστώ. Ουσιαστικά ετοιμάζω ένα νέο άλμπουμ, το οποίο νιώθω ότι δεν θα αργήσει».
Λέει πως, όταν έφτιαχνε τα κομμάτια της Γέννας, πήγαινε και καθόταν με τις ώρες στο εκκλησάκι του Λυκαβηττού. «Πιστεύεις;» τη ρωτάω. «Δεν ξέρω αν πιστεύω με την έννοια που το εννοείς, πιστεύω όμως στη δύναμη της σκέψης και στην ίδια τη δύναμη της πίστης», απαντά. «Σέβομαι απεριόριστα τα πιστεύω του καθενός, όποια κι αν είναι αυτά. Προσωπικά μου αρέσει πολύ να πηγαίνω σε εκκλησίες, να παρατηρώ την αρχιτεκτονική τους, να ακούω τις ψαλμωδίες. Όλα αυτά μου δημιουργούν ένα αίσθημα κατάνυξης».
Τη ρωτάω αν θα ψηφίσει στις επερχόμενες εκλογές. «Φυσικά και θα ψηφίσω! Είμαι πολιτικοποιημένη, ενημερώνομαι και προβληματίζομαι για ό,τι συμβαίνει, εντός και εκτός Ελλάδας, στην πολιτική σκηνή. Από κει και πέρα, τι θες να σου πω; Ελπίζω αυτός που θα πάρει την εξουσία, όποιος κι αν είναι, να κυβερνήσει έχοντας στο μυαλό του το κοινό καλό. Έχω μια ιδιαίτερη ευαισθησία σε θέματα βίας, ρατσισμού, μεταναστών. Προέρχομαι από μια οικογένεια που τον πατέρα μου τον χλεύαζαν για το χρώμα στο δέρμα του όταν ήρθε στην Ελλάδα. Παλιότερα είχα ανεβάσει στο Ίνσταγκραμ μια φωτογραφία με έναν κύριο από το Πακιστάν, τον οποίο είχα συναντήσει κάπου τυχαία στο κέντρο της Αθήνας και μόλις με είδε άρχισε να τραγουδάει δυνατά ένα τραγούδι μου. Δεν ήξερε ελληνικά, ήξερε όμως το τραγούδι μου. Συγκινήθηκα πολύ, δάκρυσα. Όταν είδαν τη φωτογραφία, μου έκαναν αναφορές επειδή φορούσε φέσι και το Ίνσταγκραμ μου την κατέβασε. Σ’ αυτή την κοινωνία ζούμε. Ε, λοιπόν, εγώ αυτή η κοινωνία θέλω να αλλάξει. Πες ότι εγώ προσπαθώ να την αλλάξω μέσα από τον τρόπο που κάνω μουσική».
«Απίστευτη η δύναμη του διαδικτύου»
Περπατάμε στην αγορά της Νέας Σμύρνης, βλέπει κάτι φορέματα που την εντυπωσιάζουν, μου λέει πόσο αγαπάει τη μόδα και ότι τώρα έχει αρχίσει να βρίσκει το προσωπικό της στιλ. «Είναι ένας ευφάνταστος τρόπος να εκφράσεις την ψυχή σου». Με ενημερώνει ότι είναι επίσημη καλεσμένη στο σόου της Marine Serre στην Εβδομάδα Μόδας του Παρισιού, μια πόλη που αγαπά πολύ. «Είναι σαν τη δεύτερη πόλη μου. Πέρασα πρόσφατα εκεί ένα διάστημα, έφτιαξα μουσική, ήρθα σε επαφή με καλλιτέχνες που έχω γνωρίσει και μας συνδέει μια στενή επαγγελματική και φιλική σχέση. Είναι απίστευτη η δύναμη του διαδικτύου. Πλέον η μουσική σου μπορεί να φτάσει παντού και μέσω αυτής να φτάσεις κι εσύ παντού. Από το 2018 κάνω περιοδείες στο εξωτερικό, έχω παίξει σε σημαντικά φεστιβάλ, έχω γνωριστεί με σπουδαίους καλλιτέχνες. Είναι συναρπαστικό να βλέπεις τα τραγούδια σου να επικοινωνούν με διαφορετικό κόσμο, σε διαφορετικές χώρες, σε ένα διεθνές πλαίσιο. Το Πόνος κρυφός, ας πούμε, έκανε πρεμιέρα στο γερμανικό Colors, πρώτη φορά για Έλληνα καλλιτέχνη, ενώ το βιντεοκλίπ για το Γιατί πουλί μ’ παρουσιάστηκε πρώτα στην πλατφόρμα Nowness. Όλη αυτή η εξωστρέφεια μου δίνει μεγάλη χαρά!».
Η αλλαγή του χρόνου τη βρήκε μόνη στο διαμέρισμά της στη Νέα Σμύρνη να γράφει σε ένα τετράδιο όσα θα ήθελε φέτος να έρθουν στον δρόμο της. «Κατ’ αρχάς, θέλω να εξελιχθεί ακόμα περισσότερο το πρότζεκτ μου με τις Chórεs, τη γυναικεία χορωδία που διευθύνω καλλιτεχνικά και η οποία πλέον περιλαμβάνει περίπου διακόσιες γυναίκες από δεκατριών μέχρι εξήντα χρονών. Ιδανικά θα ήθελα να φτιάξω έναν χώρο, κάτι σαν δημιουργικό εργαστήριο, που θα τις στεγάσει, αλλά παράλληλα θα είναι ανοιχτός και για άλλες γυναίκες που επιθυμούν να βρουν έναν χώρο καλλιτεχνικής έκφρασης. Όλο αυτό με τις Chórεs το νιώθω σαν μια ιστορία γυναικείας ενδυνάμωσης που έχει ενεργήσει πολύ θετικά στην αυτοπεποίθησή μου». Τη ρωτάω τι θα ήθελε να της φέρει σε προσωπικό επίπεδο η νέα χρονιά. «Ο μεγαλύτερος στόχος μου είναι πια να είμαι αυτό που σου είπα στην αρχή. Αμετανόητη. Θέλω να μην έχω τη διάθεση να απολογηθώ ούτε για τον τρόπο που θα μιλάω, ούτε για το πώς θα ντύνομαι, ούτε για τα τραγούδια που θα γράψω, ούτε γι’ αυτούς που κάνω παρέα, ούτε για το πώς θα εκδηλώνω τη γυναικεία μου ταυτότητα, ούτε για τίποτα. Θέλω να γυρνάω παντού σαν τον άνεμο και να δοκιμάζω απ’ όλα. Με δυο λόγια, να είμαι ο εαυτός μου».
ΙΝFO → H Μαρίνα Σάττι θα εμφανιστεί στο Vox (Ιερά Οδός 16) την Τετάρτη 25 Ιανουαρίου. Ώρα έναρξης: 21.00. Τηλ. κρατήσεων: 210-3475900. Προπώληση: viva.gr