Όταν ο Τομ Καρβέλ έμενε από λάστιχο ενώ προσπαθούσε να πουλήσει παγωτό με το φορτηγάκι του στις γειτονιές της Νέας Υόρκης, δεν ήξερε ακόμα πως θα γινόταν ο εφευρέτης του soft serve, του «μαλακού παγωτού» ή αλλιώς αυτού που συνηθίζουμε να λέμε «παγωτό μηχανής». Ελληνικής καταγωγής, ο Καρβέλ (ή Αθανάσιος Καρβέλας) γεννήθηκε στην Αθήνα το 1906, αλλά βρέθηκε από μικρός στις ΗΠΑ και το 1929 ξεκίνησε να βγάζει τα προς το ζην γυρίζοντας με το κινητό του παγωτατζίδικο από γειτονιά σε γειτονιά. Πριν από περίπου 90 χρόνια, το τελευταίο Σαββατοκύριακο ενός ζεστού Μαΐου, οι Αμερικανοί ετοιμάζονταν να γιορτάσουν όπως κάθε χρόνο την Ημέρα Μνήμης, μια σημαντική εθνική αργία που συμπίπτει με την αρχή του καλοκαιριού. Ο Καρβέλ, όπως και οι υπόλοιποι συνάδελφοί του, ετοιμαζόταν παράλληλα για ένα από τα πιο προσοδοφόρα τριήμερα της χρονιάς. Με το λάστιχο του φορτηγού του να σκάει την πιο ακατάλληλη στιγμή, ο Καρβέλ στάθμευσε στο πιο κοντινό πάρκινγκ, πλάι σε ένα μαγαζί με είδη κεραμικής, και άρχισε να πουλάει από εκεί το παγωτό του, που είχε αρχίσει να λιώνει. Προς έκπληξή του, ο κόσμος έδειχνε να προτιμά το μαλακό παγωτό και κάπως έτσι προέκυψε η ιδέα του για ένα μηχάνημα που θα παράγει αφράτη, δροσερή κρέμα.
Αυτή είναι μόνο μία από τις ιστορίες γύρω από την εφεύρεση του παγωτού μηχανής. Υπάρχουν και άλλοι που διεκδικούν την πατρότητα του καλοκαιρινού γλυκίσματος, από τον –επίσης Αμερικανό– Τσαρλς Τέιλορ μέχρι τον Τζ. Φ. Μακάλοου και την εμβληματική αλυσίδα καταστημάτων Dairy Queen. Ακόμα και το όνομα της Μάργκαρετ Θάτσερ έχει συνδεθεί με έναν τρόπο με αυτό –το περιοδικό Atlantic την είχε βαφτίσει σε άρθρο του «Σιδηρά κυρία του μαλακού παγωτού»– αλλά, παρόλο που η Θάτσερ τη δεκαετία του ’40 εργάστηκε για λίγο ως χημικός στην εταιρεία παραγωγής τροφίμων J. Lyons and Co., η συμβολή της στη δημιουργία του soft serve είναι μάλλον μύθος. Είναι πάντως κοινώς αποδεκτό ότι το παγωτό μηχανής άρχισε να σερβίρεται στο τέλος της δεκαετίας του ’30 στις ΗΠΑ και η νέα μόδα απλώθηκε σιγά σιγά τις επόμενες δεκαετίες και στον υπόλοιπο κόσμο.
Στην πιο πρόσφατη ιστορία του, το νοσταλγικό soft serve έχει τραβήξει την προσοχή διάσημων ζαχαροπλαστών, όπως ο (εφευρέτης του κρόνατ) Ντομινίκ Ανσέλ, που κάποια στιγμή λάνσαρε παγωτό μπουράτα, σερβιρισμένο με φράουλες κονφί, καραμέλα με μπαλσάμικο και ένα μικρό κλωνάρι βασιλικού. Από το 2007, όταν άνοιξε το Momofuku Milk Bar, η μανία με το παγωτό μηχανής «cereal milk» δεν έχει σταματήσει ακόμα. Η Κριστίνα Τόσι, ζαχαροπλάστρια και συνιδιοκτήτρια του καταστήματος, εμπνεύστηκε τότε ένα νοσταλγικό παγωτό με γεύση «σαν το γάλα που μένει στον πάτο του μπολ με τα δημητριακά».
Το αλμυρο-γλυκό soft serve της φτιάχνεται με γάλα αρωματισμένο με δημητριακά και μέχρι σήμερα συνεχίζει να είναι ένα από τα signature προϊόντα του Milk Bar.
Μαζί με το ψητό καλαμπόκι και τα φλούο μείγματα που γυρίζουν μέσα στις γρανιτομηχανές, λίγα πράγματα είναι τόσο συνδεδεμένα με παιδικά καλοκαίρια όσο το παγωτό μηχανής. Παραθεριστικοί προορισμοί, διακοπές με τους παππούδες, θερινά σινεμά και παγωτό που βγαίνει αεράτο και στριφογυριστό με το πάτημα ενός κουμπιού πάνε πακέτο. Βασική διαφορά του από το παραδοσιακό παγωτό είναι ότι το soft serve είναι πιο ανάλαφρο και απαλό, λόγω του ότι έχει υψηλότερο ποσοστό αέρα, ο οποίος εισάγεται κατά τη διαδικασία της ψύξης, δίνοντάς του τη χαρακτηριστική του υφή.
Πέντε σημεία με ωραίο παγωτό μηχανής στην Αθήνα
☛ Κρίνος: Το κλασικό Στο ιστορικό ζαχαροπλαστείο της Αιόλου, που άνοιξε το 1923 ο Μικρασιάτης ζαχαροπλάστης Μηνάς Κασιμάτης, τηγανίζουν όλο τον χρόνο τους διάσημους τρύπιους λουκουμάδες τους. Το καλοκαίρι όμως οι ουρές δεν σταματάνε για τους (θεόρατους) πυραύλους με μαλακό παγωτό σε κλασικές γεύσεις: βανίλια, σοκολάτα ή ανάμεικτο.
Αιόλου 87, Ομόνοια, τηλ. 210-3216852
☛ Στον Τζίφρη για καϊμάκι αλλιώς Στα τυριά και τα γαλακτοκομικά με προέλευση από την Αμφιλοχία ειδικεύεται το γαλακτοπωλείο του Παγκρατίου. Έχει όμως και ένα κρυφό δυνατό χαρτί: παγωτό μηχανής, σαν καλοχτυπημένη σαντιγί, με γάλα επίσης από την Αμφιλοχία. Σε μπισκοτένιο χωνάκι ή σε χάρτινο κύπελλο παραγγέλνουμε βανίλια, κακάο αλλά και μαστιχωτό καϊμάκι ή φράουλα, με φρέσκα φρούτα και χωρίς προσθήκη νερού.
Υμηττού 60, Παγκράτι, τηλ. 210-7231625
☛ Dickie Dee: Αλατισμένη καραμέλα ή σιτσιλιάνικο φιστίκι; Το μικρό μαγαζί της οδού Βουλής σερβίρει βελούδινο παγωτό μηχανής που φτιάχνεται με φρέσκο γάλα, σε διάφορες γεύσεις: από αλμυρή καραμέλα, σοκολάτα Valrhona και ανθόγαλα μέχρι μάνγκο και σιτσιλιάνικο φιστίκι.
Βουλής 23, Σύνταγμα, τηλ. 210-3238277
☛ Sushi Lunchi: Όπως στο Τόκιο Το σουσάδικο του Αντώνη Δρακουλαράκου (Sushimou) έχει για γλυκό επίλογο παγωτό βανίλια και/ή τσάι μάτσα, εκείνο το χορταρένιο, πράσινο τσάι σε σκόνη από την Ιαπωνία.
Βουλής 45, Σύνταγμα, τηλ. 210-3255356
☛ Με βότανα στο Φίλινγκς Ο νεαρός ζαχαροπλάστης Αλέξανδρος Κόνιαρης πειραματίζεται φέτος το καλοκαίρι για πρώτη φορά με το παγωτό μηχανής και σε λίγες μέρες θα σερβίρει γεύσεις όπως τσουρέκι (για το συγκεκριμένο θα αρωματίζει φρέσκο γάλα με χειροποίητο τσουρέκι και μαστίχα) ή καραμελωμένο ψωμί, ενώ έχει σκοπό να αξιοποιήσει και βότανα προτείνοντας επιλογές όπως το soft serve βερίκοκο-ύσσωπος.
Πύρρωνος 23, Παγκράτι, τηλ. 210-7564760