Το καλοκαίρι του 2016 είχε μόλις μεταφραστεί στα ελληνικά το μυθιστόρημα του 43χρονου, τότε, Αμερικανού Άντονι Ντορ Όλο το φως που δεν μπορούμε να δούμε (εκδ. Πατάκη), το οποίο έναν χρόνο νωρίτερα είχε τιμηθεί με το βραβείο Πούλιτζερ – θυμάμαι την εντύπωση που μου είχε κάνει το μουντό του εξώφυλλο με τη χαρακτηριστική φωτογραφία της γαλλικής πόλης του Σεν-Μαλό στις ακτές της Βρετάνης. Θυμάμαι επίσης τη δυσπιστία μου, παρά το πλούσιο βιογραφικό του βιβλίου· είναι συχνότατη τακτική, και κάπως κουραστική, των πεζογράφων του αιώνα μας να ανατρέχουν στον Β΄ Παγκόσμιο αναζητώντας με κάποια προχειρότητα ένα φόντο για ιστορίες εύκολης συγκίνησης.
Οι λίστες με τα «καλύτερα μυθιστορήματα για τον Β΄ Παγκόσμιο» αφθονούν στο διαδίκτυο και απαρτίζονται ως επί το πλείστον από αδιάφορες αφηγήσεις. Όμως, ο καλός θεός της λογοτεχνίας με φώτισε, το μυθιστόρημα του Ντορ δεν ήταν μια τέτοια περίπτωση: το Όλο το φως… είναι κατά τη γνώμη μου το πιο σημαντικό βιβλίο μυθοπλασίας για τα χρόνια του πολέμου που έχει γραφτεί στον 21ο αιώνα. [Θα το βρείτε κι αυτό στις ατέλειωτες λίστες ανάμεσα σε τίτλους που δεν χρειάζεται να σας απασχολήσουν και άλλους που δεν χρειάζονται συστάσεις, π.χ. ΜακΓιούαν, αλλά πιο δύσκολα θα βρείτε προτάσεις όπως το HHhH (εκδ. Κέδρος) του Λοράν Μπινέ ή το Manhattan Beach (εκδ. Πατάκη) της Τζένιφερ Ίγκαν, τα οποία, αν σας αρέσει το ιστορικό μυθιστόρημα της περιόδου, αξίζει τον κόπο να τα αναζητήσετε.]
Ο Ντορ, λοιπόν, προκαλεί κι αυτός συγκίνηση, όχι εκβιαστικά, αλλά μέσα από μια άρτια λογοτεχνική κατασκευή με ιστορική εγκυρότητα – ταξίδεψε, διάβασε, έψαξε αρχεία και συνέθεσε με τα χαρακτηριστικά του σύντομα κεφάλαια τη σπαρακτική πορεία δύο παιδιών, ενός τυφλού κοριτσιού κι ενός ευφυούς εφήβου, που βαδίζουν στο σκοτάδι της Ευρώπης. Θα τα δείτε όλα αυτά, φαντάζομαι, στη σειρά που φέρνει το Νetflix από βδομάδα – ήταν επόμενο ότι θα συνέβαινε αργά ή γρήγορα, η αφήγηση του Ντορ ενδείκνυται για μεταφορά στην οθόνη. Μπεστ σέλερ ήδη, με 15 εκατ. αντίτυπα σύμφωνα με το πιο πρόσφατο δημοσίευμα που βρήκα (2021), τα οποία αναμένεται να αυξηθούν σημαντικά μετά την προβολή της σειράς – ένα νέο κλασικό.
Το μυθιστόρημα του Ντορ κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη, σε μετάφραση Νίνας Μπούρη.
