Είναι όσο ανησυχητικό ακούγεται: Η μοναξιά και η κοινωνική απομόνωση μπορεί -στην πολύ ακραία της μορφή- να φέρει ακόμα και θάνατο. Έτσι τουλάχιστον υποστηρίζει η έρευνα που διενεργήθηκε πρόσφατα από το Nature Human Behaviour· μια μετα-ανάλυση 90 ερευνών που εξέτασαν τη σχέση μεταξύ μοναξιάς, κοινωνικής απομόνωσης και πρόωρου θανάτου ανάμεσα σε 2 εκατομμύρια ενήλικες, τους οποίους το ερευνητικό περιοδικό παρακολούθησε από 6 μήνες μέχρι και 25 χρόνια.
Αυτό το ξέραμε, θα πει κανείς: η μοναξιά στοιχίζει. Ωστόσο, η έρευνα φέρνει κάτι καινούριο στην επιφάνεια. Ότι η κοινωνική απομόνωση, ακόμη κι αν δε συνοδεύεται από αίσθημα μοναξιάς, είναι επικίνδυνη για την υγεία.
Συγκεκριμένα, όσοι βιώνουν κοινωνική απομόνωση έχουν 32% μεγαλύτερο κίνδυνο να πεθάνουν από οποιαδήποτε αιτία σε σχέση με όσους δε θεωρούν τον εαυτό τους δυστυχή λόγω έλλειψης επαφών.
Η κοινωνική απομόνωση, σύμφωνα με την έρευνα ορίζεται ως αντικειμενική έλλειψη επαφής με άλλους ανθρώπους και μπορεί να σημαίνει ένα περιορισμένο κύκλο ανθρώπων ή κάποιον που ζει μόνο του.
Η επαφή σώζει ζωές
Αυτό έχει διαφορά από την παραδοσιακή έννοια της μοναξιάς (που ιστορικά έχουμε συνδυάσει με την κατάθλιψη) η οποία ορίζεται ως την υποκειμενική δυσφορία όταν υπάρχει ασυμφωνία μεταξύ της ποιότητας των κοινωνικών επαφών που κάποιος επιθυμεί και αυτήν που λαμβάνει.
Βέβαια, από τα αισθήματα μοναξιάς μέχρι την αύξηση κινδύνου πρόωρου θανάτου κατά 14% είναι μακρύς ο δρόμος. Και ας μην παραβλέπουμε πως η κατάθλιψη οδηγεί με τη σειρά τους σε κακές συνήθειες -όπως κάπνισμα, αλκοόλ ή κακή διατροφή- δημιουργώντας έτσι έναν φαύλο κύκλο.
Άλλη έρευνα από το Nature Mental Health εξέτασε 290.000 άτομα γύρω από το ζήτημα της κατάθλιψης και τον τρόπο ζωής και κατέληξε πως μετά από τον καλό ύπνο (22%), ο δεύτερος παράγοντας που προστατεύει από την κατάθλιψη είναι οι συχνές κοινωνικές επαφές (18%).
«Αυτό που υποδηλώνουν τα συμπεράσματά μας είναι ότι δεν αρκεί ένας τύπος επαφής για να επιλύσουμε αυτήν την κατάσταση, αλλά κάτι ακόμη, όπως κάποια αθλητική ή θρησκευτική δραστηριότητα», λέει η ερευνήτρια Ολίβια Ρεμς. Άλλες έρευνες κάνουν λόγο για ζώα κοινωνικής συντροφιάς ως στήριγμα ενάντια σε ασθένειες ψυχικές ή μη.
Ωστόσο, και ο χρόνος με τον εαυτό μας είναι πολύτιμος χρόνος. Ενώ οι κοινωνικές συναναστροφές είναι πολύτιμες, είναι σημαντικό να μην τρομοκρατούμαστε όταν βρισκόμαστε μόνοι μας και έχουμε ένα ελεύθερο βράδυ μέσα στην εβδομάδα. Για παράδειγμα: έρευνα του Journal of Happiness Studies επιβεβαιώνει πως υπάρχει και η θετική μοναξιά, απαραίτητο συστατικό της ατομικότητάς μας, που προάγει τον ποιοτικό χρόνο με τον εαυτό μας, για χαλάρωση, απολογισμό της μέρας μας, διαλογισμό, ένα ποτήρι κρασί…
Οι γιορτές είναι, λοιπόν, προ των θυρών. Όσο φορτισμένες συναισθηματικά κι αν είναι αυτές οι μέρες, οι έρευνες δείχνουν πως χρόνος με αυτούς που θεωρούμε οικογένεια, βιολογική και μη, είναι πραγματικά σημαντικός για την υγεία μας. Ας το προσπαθήσουμε.