Τους τελευταίους μήνες της ζωής του, σύμφωνα με ρεπορτάζ των New York Times, ο Αλεξέι Ναβάλνι διάβαζε τους Ρώσους κλασικούς που έβρισκε στη βιβλιοθήκη της φυλακής, κάτι που, πάντως, αν είσαι Ρώσος είναι σαν να διαβάζαμε εμείς π.χ. Παπαδιαμάντη. Σε ένα γράμμα του προς τον δημοσιογράφο Σεργκέι Παρκομένκο, ο Ναβάλνι σχολίασε το εξής: «Ποιος θα το έλεγε ότι ο Τσέχοφ είναι ο πιο καταθλιπτικός Ρώσος συγγραφέας;». Είναι;
Ο Ναμπόκοφ υπήρξε ένας από τους μεγαλύτερους θαυμαστές του Τσέχοφ και μάλλον θα διαφωνούσε με τον Ναβάλνι. Στα Μαθήματα για τη ρωσική λογοτεχνία (εκδ. Πατάκη) αναφέρει ότι «ο κόσμος του Τσέχοφ είναι ένας κόσμος που τον έχουμε ανάγκη αν θέλουμε να συνεχίσουμε να ονειρευόμαστε». Θέλουμε;
Την ίδια στιγμή, το Studio New Star Art Cinema ανεβάζει την παλιά σοβιετική ταινία του Γιόσιφ Κέιφιτς Η κυρία με το σκυλάκι, βασισμένη στο ομώνυμο διήγημα του Τσέχοφ (θα το βρείτε σε πολλές εκδόσεις), το οποίο είναι βεβαίως καταθλιπτικό, αφού περιγράφει την ιστορία μιας καταδικασμένης σχέσης. Παρ’ όλα αυτά, οι ήρωες συνεχίζουν να ονειρεύονται. Η προβολή πραγματοποιείται εξ αφορμής της συμπλήρωσης των 120 ετών από τον θάνατο του Τσέχοφ.
Πέθανε από φυματίωση σε ηλικία 44 ετών και, σύμφωνα με τη σύζυγό του, Όλγα, τα τελευταία του λόγια ήταν τα εξής: «Πάει πολύς καιρός από την τελευταία φορά που ήπια σαμπάνια».
Ο θάνατος του Τσέχοφ αποτυπώνεται στο υπέροχο διήγημα του Ρέιμοντ Κάρβερ Το θέλημα, το πιο «αντικάρβερ» διήγημά του και επίσης το τελευταίο του. Δημοσιεύτηκε το 1987 στο περιοδικό New Yorker και έπειτα στη συλλογή Ελέφαντας (εκδ. Μεταίχμιο).
Ο Τσέχοφ έλεγε ότι, αν δίνεις μια πληροφορία στην αρχή μιας ιστορίας, καλό είναι να υπάρχει κάποιος λόγος, να σκοπεύεις να τη χρησιμοποιήσεις στη συνέχεια. Εννοώ ότι ο Αλεξέι Ναβάλνι δεν θα ήταν ποτέ ήρωας του Τσέχοφ, αλλά στην παράξενη πατρίδα τους κατάφερε να γίνει ένας ήρωας της εποχής μας. Η ιστορία του ατυχώς είναι καταθλιπτική και δεν ξέρω και αν μας δίνει έστω και έναν λόγο να ονειρευόμαστε.