«Θα πήγαινες πολύ μπροστά αν δεν ήσουν γυναίκα»
Ειρήνη Καραγιαννοπούλου
εικαστικός
Το 1999 με βρίσκει στη Νέα Υόρκη. Είχα μόλις αποφοιτήσει από τη Σχολή Καλών Τεχνών, ήθελα να ζήσω τη δημιουργική τρέλα της πόλης και, όταν ένας ιδιοκτήτης γκαλερί μού ζήτησε να του δείξω τη δουλειά μου, κατέφθασα με ένα τεράστιο ντοσιέ. Άρχισε να βλέπει τα σχέδιά μου και μου είπε τότε επί λέξει: «Η δουλειά σου είναι καταπληκτική, διακρίνω μια φρεσκάδα και ένα θράσος πολύ δημιουργικό». Δεν πίστευα αυτά που άκουγα, όμως πρόσθεσε αμέσως μετά: «Πραγματικά θα πήγαινες πολύ μπροστά αν δεν ήσουν γυναίκα. Σε τρία-τέσσερα χρόνια θα παντρευτείς, είσαι και νοστιμούλα, θα τα παρατήσεις όλα και το πολύ πολύ να διδάσκεις σχέδιο σε καμιά γριούλα κάθε Σάββατο. Δεν έχω πάρει τέτοιο ρίσκο ποτέ και δεν θα το κάνω για σένα». Τον κοίταζα με δάκρυα στα μάτια, είχα φρικάρει εντελώς. Αμέσως μετά τσέκαρα τη λίστα με τους καλλιτέχνες με τους οποίους συνεργαζόταν η γκαλερί· ούτε μία γυναίκα. Έκτοτε έχουν αλλάξει τα πράγματα για τα κορίτσια που τελειώνουν τις καλλιτεχνικές τους σπουδές. Ωστόσο, κι εγώ επιδιώκω να δουλεύω με γυναίκες, γιατί μου δίνουν μια ασφάλεια που δύσκολα τη νιώθω με τους άντρες γκαλερίστες.
«Δεν μπορείς! Είσαι μάνα…»
Μυλαίδη Στούμπου
πρόεδρος Επιτροπής Women in business, περιφερειακή διευθύντρια Microsoft
Σπούδασα μηχανικός ηλεκτρονικών υπολογιστών στις αρχές της δεκαετίας του ’90. Το χάσμα των φύλων, ορατό από τότε στα ποσοστά των φοιτητριών στα επιστημονικά πεδία, ενθάρρυνε σιωπηλά τις προκαταλήψεις. Η όψη μου, η θηλυκότητά μου συχνά συνδέθηκε αρνητικά με την ικανότητά μου να πετύχω στον κλάδο. Έπρεπε να προσφέρω εθελοντική εργασία στο Κέντρο Πληροφορικής του Πανεπιστημίου για να με πάρουν στα σοβαρά. Όταν ξεκίνησα την επαγγελματική μου διαδρομή, τα πράγματα έμοιαζαν καλύτερα. Εξακολουθούσα να είμαι η μειονότητα, αλλά είχα τον σεβασμό των συναδέλφων μου. Και τότε, σκέφτηκα, ήρθε η ώρα να διεκδικήσω την προαγωγή μου. «Δεν μπορείς! Είσαι μάνα… Τι θα πει ο άντρας σου; Ποιος θα φροντίσει τα παιδιά;» Παραδόξως, ποτέ πριν δεν ρωτήθηκα πώς διαχειριζόμουν τις πολλές ώρες και πώς αντιδρούσε ο άντρας μου όταν είχα ένα σημαντικό έργο που έπρεπε να παραδοθεί έγκαιρα και ποιοτικά. Άραγε ο άντρας συνάδελφός μου που τελικά πήρε τη θέση ρωτήθηκε πώς θα συνδυάσει αυξημένες ευθύνες και οικογενειακές υποχρεώσεις;
«Πηγαίνεις με κάποιον από το πρώτο ραντεβού;»
Nefeli Meg
content creator
Μετά τη συνέντευξη που μου παραχώρησε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, βγήκαν πολλά δημόσια πρόσωπα και είπαν ότι «καταδέχθηκε να δώσει συνέντευξη σε μια κοπέλα που μας λέει με πόσους έχει πάει». Το έλεγαν επειδή έχω μοιραστεί πολλές προσωπικές ιστορίες σεξουαλικής φύσης στα σόσιαλ μίντια. Κάθε φορά, λοιπόν, ακούω να μειώνεται η αξία μου ανάλογα με τον αριθμό των ερωτικών συντρόφων που είχα. Παρομοιάζομαι με ένα αντικείμενο, αφού λένε ότι μια κλειδαριά η οποία ανοίγει με πολλά κλειδιά είναι χαλασμένη, ενώ για τον άντρα αναφέρουν πως ένα κλειδί το οποίο ανοίγει πολλές κλειδαριές είναι master key. Μάλιστα, μια φαρμακευτική εταιρεία δεν ήθελε να συνεργαστεί μαζί μου, ακριβώς γι’ αυτόν τον λόγο· λες και το σεξ είναι κάτι παράνομο. Προσπαθώ να μην επηρεάζομαι, αλλά όταν με ρώτησε κάποιος που μου άρεσε «εσύ πηγαίνεις με κάποιον από το πρώτο ραντεβού;», με κατάπιε η πατριαρχία και είπα «όχι, εντάξει». Αλλά δεν ήταν αυτό που πίστευα, αυτολογοκρίθηκα.
Το 60% των γυναικών δημοσιογράφων έχουν δηλώσει ότι έχουν υποστεί λεκτική κακοποίηση.
Πηγή: Συμβούλιο της Ευρώπης, Human Rights Channel
«Τι ρόλο έπαιξε η εμφάνισή σας;»
Μιλένα Αποστολάκη
δικηγόρος, βουλευτής ΠΑΣΟΚ Βόρειου Τομέα Αθηνών
Τον Απρίλιο του 2000 συμμετείχα για πρώτη φορά σε εκλογική αναμέτρηση, πετυχαίνοντας μια απρόσμενη νίκη: εκλέχτηκα στις πρώτες θέσεις με μεγάλο αριθμό σταυρών, στην αχανή τότε Περιφέρεια της Β΄ Αθηνών. Ήμουν με διαφορά η νεότερη υποψήφια του ψηφοδελτίου, δεν ήμουν αναγνωρίσιμη και δεν προερχόμουν από κάποιο «τζάκι». Με αυτά τα χαρακτηριστικά, η εκλογή μου και πολύ περισσότερο η συμμετοχή μου στην κυβέρνηση στη θέση της υφυπουργού προκάλεσαν σχόλια. Για πολλούς, η επιτυχία δεν μπορούσε να αποδοθεί στην προσπάθειά μου, στα χαρακτηριστικά της υποψηφιότητας και της προσωπικότητάς μου. Αν ήμουν γόνος πολιτικής οικογένειας, θα ήταν κατανοητό και φυσιολογικό, αν ήμουν ένα νέο αγόρι, θα ερμηνευόταν ως η επιτυχία ενός νέου ανθρώπου. Για ένα νέο κορίτσι, όμως, τα πράγματα είναι πάντα πιο ύποπτα – η επιτυχία δύσκολα επιτρέπεται και πιο δύσκολα συγχωρείται. Συνεπακόλουθο αυτών των σκέψεων ήταν η ερώτηση που μου έθεταν συχνά στην αρχή της σταδιοδρομίας μου: «Τι ρόλο έπαιξε στην επιτυχία σας η εμφάνισή σας;». Φαντάζεστε ποτέ να απευθύνεται αυτή η ερώτηση σε έναν άντρα πολιτικό;
«Καλή είναι αυτή η μικρούλα»
Ελένη Ρήγα
επιμελήτρια
Έγκριτος ελληνικός πολιτιστικός οργανισμός καλεί σε συνεργασία διεθνή φορέα για ένα πρόγραμμα που είχα επιμεληθεί εγώ. Από την ελληνική πλευρά το γνώριζαν, ωστόσο στη συνάντηση που ακολούθησε με προσκάλεσαν οι άνθρωποι από τον ξένο οργανισμό, θεωρώντας ότι είμαι η πλέον κατάλληλη για να μιλήσω. Στο ραντεβού η ελληνική πλευρά δεν με περίμενε – ήταν ξεκάθαρο. Με έβαλαν, λοιπόν, να καθίσω στην πιο μακρινή καρέκλα, όπως βάζουμε τα παιδιά στο οικογενειακό τραπέζι. Ήμουν σχεδόν εξαφανισμένη από το δωμάτιο και δεν μου έδιναν σημασία. Καθ’ όλη τη διάρκεια της συζήτησης έκανα ερωτήσεις πρακτικές και ξεκάθαρες, χωρίς να παίρνω καμία απάντηση. Όταν τις επαναλάμβανε ο άντρας συνεργάτης, ανταποκρίνονταν. Φεύγοντας, ο ξένος επιμελητής δεν ήθελε καμία συνεργασία μαζί τους, θεωρώντας τη συμπεριφορά τους προσβλητική. Τελικά, ο εκπρόσωπος του οργανισμού τον κάλεσε λέγοντας χαρακτηριστικά: «Καλή είναι αυτή η μικρούλα, καλά τα λέει, όμως είναι λίγο υστερική, δεν μπορείς να πεις». Δεν νομίζω ότι αυτό συνέβη μόνο γιατί ήμουν γυναίκα, τα πράγματα πρέπει να τα βλέπουμε διαθεματικά: Ήμουν γυναίκα, νεαρή (που εσφαλμένα συνδέεται με απειρία) και προερχόμενη από την εργατική τάξη, κάτι που σημαίνει ότι δεν υπάρχει κάποιος στον οποίο θα έπρεπε να απολογηθούν για τη συμπεριφορά τους.
Μια γυναίκα να βάλει έναν καφέ
Μαρία Τσολάκη
media relations manager
Πλέον, στον χώρο του πολιτισμού οι γυναίκες είμαστε πολλές. Πριν από δεκαοκτώ χρόνια, όμως, είχα βρεθεί να είμαι η μόνη στην ομάδα ενός μεγάλου θεατρικού οργανισμού. Η θέση μου είχε να κάνει με την επικοινωνία και την προβολή των παραστάσεων. Παρ’ όλα αυτά, εξ αρχής όλοι θεώρησαν δεδομένο ότι επειδή είμαι γυναίκα θα έβαζα εγώ την καφετιέρα στην πρίζα για να βρίσκουν οι άλλοι ζεστό τον καφέ τους ή πως θα απαντούσα εγώ στο τηλέφωνο της εταιρείας όποτε χτυπούσε. Όταν τους ενημέρωσα ότι δεν προσλήφθηκα γι’ αυτές τις δουλειές, αντιμετώπισα ένα κύμα εχθρικότητας, που εκτονώθηκε όταν ήρθε στο γραφείο μια νέα υπάλληλος (γυναίκα, φυσικά) για να αναλάβει αυτά τα «γυναικεία» καθήκοντα. Δεν ένιωσα σεξισμό από τη διεύθυνση, αλλά από όσους ήμασταν περίπου στην ίδια βαθμίδα. Αργότερα, στην επαγγελματική μου ζωή, ήρθα αντιμέτωπη με σεξιστικές συμπεριφορές όχι μόνο από άντρες, αλλά και από γυναίκες. Κι ενώ έχω φοβηθεί, έχω διστάσει και έχω θυμώσει με τον εαυτό μου που δεν αντέκρουσα σεξιστικές συμπεριφορές όταν έπρεπε, με τον καιρό είμαι ανά πάσα στιγμή έτοιμη να τις αντιμετωπίσω. Η πιο καλή συμβουλή που θα έδινα σε μια γυναίκα που εργάζεται σε ένα σεξιστικό περιβάλλον είναι, εφόσον μπορεί, να φύγει.
Στη Γαλλία, το 50% των γυναικών που συμμετείχαν σε έρευνα επιβεβαίωσαν ότι πρόσφατα βίωσαν αδικία ή ταπείνωση λόγω του φύλου τους.
Πηγή: Συμβούλιο της Ευρώπης, Human Rights Channel
«Και γυναίκα, και ξανθιά»
Έλενα Παπαδημητρίου
διευθυντρια συνταξησ FYI.NEWS
Πριν από δέκα χρόνια, συντόνιζα ένα πάνελ παρουσία 150 ατόμων. Ο μόνος Έλληνας στη συζήτηση ήταν ένα υψηλόβαθμο στέλεχος ευρωπαϊκού οργανισμού. Κάποια στιγμή, πάνω στην κουβέντα είπε: «Να μας πει και η κ. Παπαδημητρίου, που είναι γυναίκα και ξανθιά». Πάγωσα. Είναι παραλυτικά η απρέπεια και ο σεξισμός, ειδικά όταν είσαι μικρότερη. Αναρωτήθηκα αν έπρεπε να τον σεβαστώ, ενώ εκείνος δεν με είχε σεβαστεί, και να το αφήσω να περάσει, αλλά τελικά του απάντησα. Θέλω να πω πως μεγαλώνοντας μαθαίνεις να απαντάς στον ευθύ σεξισμό, όμως ο πιο ύπουλος σεξισμός είναι αυτός στον οποίο συχνά δεν μπορείς να απαντήσεις, γιατί δεν μπορείς να τον «πιάσεις» και να πατήσεις κάπου. Για παράδειγμα, η δηλητηριώδης αμφισβήτηση ή ειρωνεία για μια γυναίκα θύμα σεξουαλικής επίθεσης, που πολλές φορές προέρχεται και από γυναίκες, συχνά σε ανώτατες θέσεις. Αυτές είναι αδιόρατες σεξιστικές συμπεριφορές, ύπουλες, που τελικά μας σκάβουν τον λάκκο και κάνουν πολύ μεγάλη ζημιά.
«Πλάκα κάνω…»
Ιωάννα Λιούτσια
ποιήτρια
Βρισκόμουν στην ουρά της εφορίας, περιμένοντας τη σειρά μου για να εξυπηρετηθώ. Τότε, από το διπλανό γραφείο εμφανίστηκε ένας υπάλληλος και, ξεχωρίζοντας μόνο εμένα από τη μέση της ουράς, είπε: «Εξυπηρετώ και εγώ πότε πότε. Όταν συμπαθώ κάποιον…». Τον κοίταξα φανερά εκνευρισμένη, με αποτέλεσμα να συμπληρώσει: «Πλάκα κάνω». Λίγο αργότερα, χρειάστηκε να περάσω από το δικό του γραφείο. Αντί όμως για εξυπηρετικός, όπως αρχικά δήλωσε ότι ήταν, με αγνοούσε συστηματικά και επιδεικτικά. Του απηύθυνα τον λόγο ξανά και ξανά, αλλά εκείνος όχι μόνο δεν μου απαντούσε, αλλά δεν με κοιτούσε καν. Όταν ένας κύριος δίπλα μου τον ρώτησε κάτι, εκείνος ανταποκρίθηκε αμέσως. Μάλιστα, όταν ο ίδιος κύριος προσπάθησε να με βοηθήσει, λέγοντας ότι «η κοπέλα θέλει κάτι να σας ρωτήσει», εκείνος συνέχισε να μην απαντά. Στάθηκα μπροστά του και τον κοίταζα, μέχρι που σηκώθηκε αμίλητος και έφυγε από το γραφείο του.
«Tο φύλο μου είναι πιο σημαντικό από τη δουλειά μου»
Δάφνη Ξουράφη
σκηνοθέτρια και illustrator
Με αφορμή τα σχόλια και το ενδιαφέρον που έχει προκαλέσει η πρόσφατη ταινία μου (Mine), άνθρωπος του χώρου θεώρησε σκόπιμο να με υποτιμήσει, δηλώνοντας ότι σαν «κορίτσι» θα έπρεπε να προσέχω αυτή την προβολή της δουλειάς μου· να μη φαίνομαι πολύ, να φροντίζω να είμαι ήσυχη, να παραμένω στη σκιά. Ο λόγος; Επειδή είμαι γυναίκα και η εμφάνιση τραβάει τη λάθος προσοχή. Όσο τα έλεγε αυτά, κοιτούσε το σώμα μου με προσβλητικό τρόπο. Μάλιστα, όταν τον ρώτησα αν έστω έχει δει την ταινία μου, απάντησε ότι δεν έχει σημασία αν είναι καλή ή όχι, εφόσον την έφτιαξα εγώ, υπονοώντας δηλαδή ότι το φύλο μου είναι πιο σημαντικό από τη δουλειά μου.
Στο Ηνωμένο Βασίλειο, το 66% των κοριτσιών 16-18 ετών δηλώνουν ότι έχουν υποστεί ή έχουν γίνει μάρτυρες χρήσης σεξιστικής γλώσσας.
Πηγή: Συμβούλιο της Ευρώπης, Human Rights Channel
«Νοικοκυρά με τόσα τατουάζ;»
Μαριλού Παντάκη (Madame Ginger)
food content creator
Ήταν η πρώτη μου δουλειά για την τηλεόραση, η πρώτη τηλεοπτική χορτοφαγική εκπομπή μαγειρικής. Υπήρχε ωραίο κλίμα, ενθουσιασμός και από τις δύο πλευρές. Δύσκολη παραγωγή, γυρίσματα σε εξωτερικό χώρο, Ιούνιος με πολλή ζέστη, που γινόταν χειρότερη με τα φώτα. Έπρεπε να είμαι βαμμένη, πολύ περισσότερο από όσο θα ήθελα. Όταν στείλαμε τα πρώτα βίντεο προς έγκριση, δεν έλαβα σχόλια επί του περιεχομένου, μόνο σχετικά με την εικόνα μου. Ότι τα μαλλιά μου θα ήταν πιο ωραία αν είχα μπούκλες, ότι δεν ήμουν αρκετά βαμμένη και επίσης ένα βασικό πρόβλημα ήταν τα τατουάζ στα χέρια μου. Στο ίδιο κανάλι, την ίδια περίοδο, υπήρχε ένας άλλος παρουσιαστής του οποίου το σώμα ήταν καλυμμένο με τατουάζ από πάνω μέχρι κάτω. «Το κοινό δεν θα αποδεχτεί μια γυναίκα μαγείρισσα, νοικοκυρά στην κουζίνα, με τόσα τατουάζ. Αυτός είναι άντρας», μου απάντησαν.
«Άλλες κοπέλες δεν έχουν υποχρεώσεις»
Βασιλική Πέτσα
συγγραφέας
Δύο κλικ στον χρόνο: 2003, Πανελλήνιες. Έχω μόλις παραδώσει το γραπτό μου και κατευθύνομαι προς την πόρτα. Ο επιτηρητής με σταματάει: «Ξέχασες το άδειο μπουκάλι στο θρανίο σου», λέει και προσθέτει: «Και είσαι και κορίτσι». Μάζεψα το μπουκάλι και με την αυθάδεια των εφηβικών χρόνων και τη σκασίλα της απόδοσης θα του απάντησα εκνευρισμένη κάτι μάλλον για την ανάγκη καταπολέμησης του σεξισμού και αποδόμησης των έμφυλων στερεοτύπων – θα το είχα και πρόσφατο, από την προετοιμασία για το μάθημα της Έκθεσης. Δεύτερο κλικ: 2016, συνέντευξη για πρόσληψη σε προξενείο στο εξωτερικό. Η πρόξενος εξετάζει το βιογραφικό μου και καταλήγει: «Σκοπεύετε να αποκτήσετε σύντομα παιδιά;». Αιφνιδιασμένη, δεν απάντησα. Συνέχισε: «Αν πάρουμε εσάς και σας χορηγηθεί άδεια κύησης, θα είναι άδικο για τις άλλες κοπέλες που δεν έχουν υποχρεώσεις». Τη διαβεβαίωσα πως όχι, δεν σκοπεύω και πως ναι, ασφαλώς, καταλαβαίνω. Το πρώτο περιστατικό καταχωνιάστηκε κάπου στο άβατο της μνήμης, μου το θύμισαν πρόσφατα. Το δεύτερο, όπως κάθε ταπείνωση που απαντήθηκε με δειλία, όπως κάθε φορά που η αξιοπρέπεια αποτιμάται λιγότερο απ’ την ανάγκη, θα το θυμάμαι πάντα με ντροπή, και για μένα και για εκείνη. Αλλά και για το τι σημαίνει, ακόμη, να είσαι γυναίκα.
Η «αγαπούλα» δεν ξέρει από καλοριφέρ
Δανάη Λιοδάκη
θεατρική συγγραφέας
Κάποτε χρειάστηκε να καλέσω τεχνικό για να επιδιορθώσει το καλοριφέρ στο σπίτι μου. Ζούσα μόνη μου στην Κυψέλη εκείνη την εποχή, αλλά έτυχε να βρίσκεται στο σπίτι ο τότε φίλος μου. Όταν η επιδιόρθωση τελείωσε, ο τεχνικός ήθελε να δώσει κάποιες οδηγίες για τη χρήση του καλοριφέρ και άρχισε να απευθύνεται στον φίλο μου. Μάταια του λέγαμε, τόσο εγώ όσο και ο φίλος μου, ότι στο σπίτι μένω εγώ και ότι θα πρέπει να μιλάει σ’ εμένα. Προφανώς, ο τεχνικός δεν μπορούσε να συλλάβει ότι μια γυναίκα –ή «αγαπούλα» όπως με χαρακτήριζε– θα καταλάβαινε το παραμικρό για τη χρήση του καλοριφέρ. Σημειωτέον, το πρώτο μου πτυχίο είναι από το Πολυτεχνείο.
Περισσότερες από το 90% των γυναικών γιατρών στην Αγγλία έχουν αντιμετωπίσει σεξιστικές συμπεριφορές στην εργασία.
Πηγή: Guardian, British Medical Association
«Τζίνα, ε; Λολομπρίτζιτα;»
Τζίνα Σωτηροπούλου
αρχιτέκτονας
Πολεοδομία. Περιμένω έναν φάκελο οικοδομικής άδειας. Δίνω την ταυτότητά μου να πάρω τα σχέδια, να πάω για φωτοτυπίες. «Τζίνα, ε; Λολομπρίτζιτα;», λέει κλείνοντάς μου το μάτι ο υπάλληλος ενώ επεξεργάζεται την ταυτότητά μου. «Αποκλείεται! 46! Εσύ μοιάζεις 30! Ο άντρας σου τι λέει; Σε αφήνει και κυκλοφορείς μόνη;» (Γιατί σε τέτοια ηλικία πρέπει τουλάχιστον να έχω άντρα). Γελάει μόνος του. Είναι καλοκαίρι, πλησιάζουν εκλογές. Γυρίζει όλο νόημα: «Δημοσκοπήσεις βλέπεις;». Δεν έχω όρεξη να ανοίξω πολιτική κουβέντα. Αυτός τον χαβά του: «Σε γκάλοπ για το “τι κάνουν οι άντρες μετά από σεξ” τα ποσοστά είναι: 20% ανάβει τσιγάρο, 10% γυρίζει πλευρό, 70% γυρίζει σπίτι». Συνεχίζει να χασκογελάει. Έλεος. Τι θα ακούσω ακόμα μέχρι να πάρω τα σχέδια, σκέφτομαι. Πόσο πια θα ανεχόμαστε το σεξιστικό μπούλινγκ και τα «σόκιν αστειάκια» του κάθε πικραμένου για να κάνουμε τη δουλειά μας;
«Ωραία παιδιά θα κάνεις εσύ»
Ήρα Κατσούδα
κωμικός
Όταν δούλευα στον χώρο της διαφήμισης, είχα έρθει σε επαφή με τον υπεύθυνο αγορών μιας γνωστής αλυσίδας σούπερ μάρκετ. Μου είχε δώσει ένα δοκιμαστικό πρότζεκτ: το σχέδιο για τα χαρτομάντιλά τους. Η δική μου πρόταση δεν πέρασε, επειδή, όπως έμαθα από κοντά, δεν ήταν πολύ «εμπορική». Έτυχε εκείνη τη μέρα να έχω καταρροή. «Να κεράσω χαρτομαντιλάκι;», με ρώτησε. Τότε είδα ότι έχουν βγάλει το σχέδιό μας στην αγορά – μου το είχε κλέψει. Άρχισα να φωνάζω: «Με κοροϊδεύεις μες στη μούρη μου;». Καθώς σηκώθηκα και ενώ με κοίταξε από πάνω μέχρι κάτω, μου είπε: «Ωραία παιδιά θα κάνεις εσύ». Έφυγα ρίχνοντας μια κλοτσιά στην πόρτα και δεν συνεργαστήκαμε ποτέ ξανά, προφανώς. Ήταν η πρώτη φορά που ερχόμουν σε επαφή με τον εφαρμοσμένο σεξισμό, μια συμπεριφορά που γιγαντώνεται όταν μπαίνουν και τα χρήματα στη μέση.
«Μήπως είχες αφήσει τον εαυτό σου;»
Δήμητρα Σιούκα
μεταφράστρια
Όταν έμαθα για την απιστία του πρώην συζύγου μου, διάφοροι φίλοι θεώρησαν πως είναι υπερβολή να τον χωρίσω, ότι πρέπει να βρω τρόπο να τον συγχωρήσω, ότι αυτός είναι ο ρόλος μου ως παντρεμένης γυναίκας. Έλεγαν: «Έτσι είναι οι άντρες, κάτι θα του έλειπε και δεν το είχες καταλάβει. Μήπως είχες αφήσει τον εαυτό σου;». Συγγενικά πρόσωπα κατηγορούσαν τις γυναίκες που μπαίνουν ανάμεσα στα ζευγάρια, όμως δεν ήμουν παντρεμένη με την κοπέλα, αλλά με τον άντρα μου! Έλεγαν, επίσης, ότι δεν είναι εύκολο μια γυναίκα να βρει ξανά σύζυγο για να ξαναφτιάξει τη ζωή της, λες και μόνο έτσι φτιάχνει η ζωή, αν έχεις σύντροφο, και πρέπει να έχω τα μάτια μου ανοιχτά, μήπως προκύψει κάποια ευκαιρία. Ντρέπομαι και που τα θυμάμαι, όμως δεν μπορούμε να ελέγξουμε τι θα δουν τα μάτια μας και το τι θα ακούσουν τα αυτιά μας. Μόνο το πώς τα υποδεχόμαστε.
«Τι ωραία που παίζεις! Σαν άντρας»
Καλλιόπη Μητροπούλου
μουσικός, συνθέτρια και τραγουδίστρια
Ως γυναίκα μουσικός στην κλασική και στην ποπ μουσική σκηνή στην Αθήνα, στο Λονδίνο και στη Γερμανία παλαιότερα, έχω συναντήσει πολλά περιστατικά σεξισμού που συνέβησαν σ’ εμένα ή σε άλλες γυναίκες. Θυμάμαι έναν μουσικό να μου λέει ως κομπλιμέντο: «Ρε συ, τι ωραία που παίζεις! Σαν άντρας. Τρομερό! Με τσαμπουκά!». Μια άλλη φορά είχα πάει σε μια οντισιόν φορώντας γυαλιά οράσεως, έπαιξα καλά και νόμιζα πως αυτό ήταν που είχε σημασία. Στη συνέχεια, όμως, με είχαν ρωτήσει αν φοράω φακούς, απάντησα ναι και μου εξήγησαν πως δεν θα γίνεται να φοράω γυαλιά αν πάρω τη δουλειά, αλλά και ότι τα παπούτσια μου θα έπρεπε να είναι ψηλά τακούνια. Οι περισσότερες ορχήστρες έχουν, γενικά, ως dress code τα μαύρα ρούχα, για ομοιομορφία. Κάποιες, όμως, έχουν ένα dress code πιο συγκεκριμένο για τις γυναίκες, οι οποίες θα πρέπει να φορούν μαύρες κάλτσες, για να μη φαίνεται η γάμπα ή ο αστράγαλος, ενώ δεν πρέπει να φαίνονται ούτε οι ώμοι τους.
«Θα σε χρεώσουν ακριβότερα επειδή είσαι γυναίκα»
Εκάβη Αρβανίτη
επιχειρηματίας, ιδιοκτήτρια Mess Grooming
Κάποια στιγμή πάτησα μια πρόκα με το αυτοκίνητο. Πήρα τον πατέρα μου, να τον ρωτήσω αν μπορεί να μου προτείνει κάποιον για να αλλάξω λάστιχο. Με καλή διάθεση με συμβούλευσε να μην πάω εγώ, γιατί θα με κλέψουν στην τιμή, επειδή είμαι γυναίκα, και προσφέρθηκε να το πάει εκείνος. Δεν τον πίστεψα και, θέλοντας να τον βγάλω λάθος, πήγα και ρώτησα πόσο κοστίζει. Μου είπαν μια τιμή, έφυγα και το ίδιο απόγευμα πήγε στο συνεργείο ο πατέρας μου, με το δικό μου αυτοκίνητο. Του χρέωσαν ακριβώς τα μισά από αυτά που είχαν πει σ’ εμένα, για την ίδια εργασία. Δυστυχώς, δεν μου κάνει καν εντύπωση.
«Έκανε αέρα με το βιογραφικό μου»
Κική Παπαδοπούλου
φωτογράφος και account manager, advertising agency Brave
Φεύγοντας από μια συνέντευξη που έδωσα για δουλειά, έκλαιγα σε όλη τη διαδρομή της επιστροφής, κυρίως επειδή «συρρικνώθηκα». Ο γεμάτος έπαρση και γηπεδικό νταϊλίκι διευθυντής είχε εκτυπώσει το βιογραφικό για να κάνει αέρα, ρωτούσε ειρωνικά αν έχω συνειδητοποιήσει πόσο σκληρά δουλεύουν εκεί και σχολίαζε λέγοντας: «Μήπως βάλαμε σάλτσες στην προϋπηρεσία;». Συνέχισε, μάλιστα, αναφέροντας ότι δεν θα τα καταφέρω με κάποια δύσκολα πρότζεκτ της εταιρείας, παρότι του απαντούσα ότι είχα φέρεις εις πέρας παρόμοιες δουλειές. Γελούσε μόνος του με παλιακά, μισογυνικά αστεία και παράλληλα ισχυριζόταν ότι, μεταξύ άλλων, ξέρει και από μπάλα, απολαμβάνοντας κάθε δευτερόλεπτο από το ατέλειωτο μπούλινγκ που μου έκανε. Προφανώς, απέρριψα την πρότασή του και προσπάθησα να αποτρέψω αρκετό κόσμο από το να περάσει εκείνη την πόρτα.
«Ας αποφύγουμε τις τεχνικές λεπτομέρειες»
Δήμητρα Χαραλαμποπούλου
managing director Girls In Tech
Θα ήθελα να μοιραστώ μια εμπειρία που αντιμετώπισα σε ένα πρότζεκτ ως γυναίκα στον χώρο της τεχνολογίας. Επικεφαλής του πρότζεκτ και έχοντας υλοποιήσει το λογισμικό, χρειάστηκε να πάω στα γραφεία του πελάτη, για να δουλέψω με την ομάδα τους ώστε να τελειοποιήσουμε το λογισμικό. Η ομάδα αποτελούνταν μόνο από άντρες προγραμματιστές και μπαίνοντας στη συνάντηση, ξεκίνησαν τη συζήτηση με το ότι δεν ήθελαν να αναφέρουν πολύ τεχνικές λεπτομέρειες, για να μπορώ να καταλαβαίνω τη συζήτηση, και ότι θα επικοινωνήσουν με τον μάνατζέρ μου για τεχνικά θέματα. Στην προκειμένη περίπτωση, ο μάνατζέρ μου δεν είχε τεχνικές γνώσεις για το συγκεκριμένο πρότζεκτ και όλος ο κώδικας είχε γραφτεί από μένα. Ωστόσο, υπέθεσαν το αντίθετο επειδή ήμουν γυναίκα σε έναν ανδροκρατούμενο χώρο.
«Ας ρωτήσουμε κανέναν άντρα»
Σοφία Σφυρή
σκηνοθέτρια
Δούλευα ως τηλεσκηνοθέτρια στην online μετάδοση καλοκαιρινών συναυλιών σε έναν ανοιχτό χώρο και από την πρώτη στιγμή που στήναμε τον εξοπλισμό και συζητούσαμε το πώς θα τοποθετηθούν οι κάμερες, ένας συγκεκριμένος τεχνικός σε θέση ευθύνης, σχεδόν συνομήλικός μου, ανέπτυξε τη συνήθεια να με αγνοεί πλήρως. Όποια ερώτηση είχε σχετική με τη δουλειά του τηλεσκηνοθέτη την απηύθυνε στους οπερατέρ, που ήταν άντρες, και όχι σ’ εμένα, όπως θα έπρεπε, με βάση τον ρόλο μου. Κάποια στιγμή τού μίλησα ευγενικά, αντί όμως να παραδεχτεί το λάθος του εκνευρίστηκε κιόλας και δεν μου μιλούσε για όλο το επόμενο καλοκαίρι.
«Εσύ ομορφαίνεις επικίνδυνα»
Εύα Σταυρογιάννη
χορεύτρια – χορογράφος, συνιδρύτρια του INDAK art lab
Κομπλιμέντο ή σεξιστικό σχόλιο; Η αιώνια απορία στο μυαλό μου από όταν φοιτούσα στην ακαδημία χορού της Μόσχας. Δεν είναι άλλωστε και λίγες οι φορές που οι χορευτές ερχόμαστε αντιμέτωποι με τις φράσεις «πάχυνες», «αδυνάτισες», «αρέσεις», «δεν αρέσεις», «είσαι όμορφη», «είσαι άσχημη» ή και το ακόμα χειρότερο «σε αίθουσα χορού είσαι, όχι σε κρεοπωλείο». Τελικά, τι είναι ωραίο και τι σεξιστικό; Όλες αυτές οι φράσεις έχουν σίγουρα έναν κοινό παρονομαστή: κάτι πρέπει να «διορθώσεις» για να ικανοποιήσεις τα μάτια κάποιου άλλου. Κάπως μέσα στην καθημερινότητα δημιουργείται ένας μηχανισμός και το «συνηθίζεις», παύει να είναι τόσο επώδυνο, μέχρι να έρθει και να σε συναντήσει το βλέμμα πίσω από αυτά τα σχόλια, που θα σε κάνει πραγματικά να θορυβηθείς. Πριν από μερικά χρόνια, η φράση «εσύ ομορφαίνεις επικίνδυνα, κάτι πρέπει να σε κάνουμε» με σόκαρε. Όταν όμως κοίταξα τον τρόπο που ειπώθηκε, μου έκοψε την ανάσα. Σεξισμός, η μόνη έννοια που λειτουργεί μεθοδικά και σταθερά για τη διατήρηση της πατριαρχίας.
«Θέλει κι αυτοκίνητο…»
Κωνσταντίνα Χρυσανθακοπούλου
Marketing & Communication Strategist
Το καλοκαίρι του 1993 γύριζα από Θεσσαλονίκη με το αυτοκίνητό μου – ήμουν τότε 23 χρονών. Στις δέκα η ώρα το βράδυ έμεινα από δυναμό μπαταρίας. Ευτυχώς, πρόλαβα να μπω σε ένα πάρκινγκ της εθνικής οδού με σταθμευμένες νταλίκες. Βγήκα από το αυτοκίνητο, κάπως φοβισμένη, και αμέσως έκανα οτοστόπ. Όσο περίμενα να σταματήσει κάποιος, άκουγα έναν νταλικέρη να λέει: «Θέλει κι αυτοκίνητο όταν δεν ξέρει τα βασικά. Έπρεπε να έχει έναν γκόμενο μαζί να τη βοηθήσει». Πρέπει να είχα τεράστιο τρόμο στα μάτια μου, γιατί ένα ζευγάρι με ένα SUV, ενώ με προσπέρασε, έκανε αναστροφή λίγο πιο κάτω και ήρθε και με πήρε. Το αστείο είναι ότι είχα καλώδια μαζί μου και γνώριζα πώς να κάνω αυτό που πρέπει για να το βάλω μπρος, αλλά τρόμαξα. Πήγα την επόμενη μέρα και πήρα το αυτοκίνητο με την οδική βοήθεια.