«Η ζωή δεν είναι παρά ένα πανδοχείο και εμείς δεν είμαστε τίποτα περισσότερο από επισκέπτες σε αυτήν», έγραφε ο Τζέιμς Χάουελ, Ουαλός συγγραφέας, τον 17ο αιώνα. Η παρομοίωση αυτή έρχεται από μια δύσκολη εποχή όπου τα ξενοδοχειακά καταλύματα λειτουργούσαν περισσότερο ως καταφύγια από κινδύνους και κακουχίες και πολύ λιγότερο ως μέρη αναψυχής. Το ζητούμενο ήταν λίγο φαΐ, λίγο νερό και –κυρίως– ύπνος. Άλλωστε, αυτό το τελευταίο ήταν το πιο δύσκολο από τα τρία για να πραγματοποιηθεί εν κινήσει. Αντίστοιχα, ο αφηγητής του Μόμπι Ντικ θα καταλύσει στα πρώτα κεφάλαια του μυθιστορήματος στο Πανδοχείο του Φυσητήρα, για να βρεθεί να μοιράζεται το ίδιο κρεβάτι με έναν άγνωστο και αρχικά όχι και τόσο φιλικό ναυτικό. Και όμως, δείχνει τρομερά χαρούμενος που έχει ένα στρώμα για να ξεκουράσει το κορμί του.
Ίσως όλα αυτά να ακούγονται κάπως μίζερα σήμερα, σε μια εποχή που, χωρίς να χρειάζεται να ξοδέψουμε μια περιουσία, μπορούμε να μείνουμε σε ξενοδοχεία με ημιδιατροφή, πισίνα, σπα και συνδρομητική τηλεόραση. Ο άνετος ύπνος δεν θεωρείται πια πολυτέλεια, αλλά μια εκ των ων ουκ άνευ συνθήκη για τα τουριστικά καταλύματα. Ή μήπως όχι; Υπάρχει περίπτωση κάτι να έχει αλλάξει άρδην; Σύμφωνα με την HTF Market Intelligence, εταιρεία ερευνών και δημοσκοπήσεων, ο κύκλος εργασιών του τουρισμού του ύπνου (sleep tourism) θα κυμανθεί με ρυθμό ανάπτυξης 8% για την περίοδο 2023-2028, ξεπερνώντας τελικά τα 949 δισ. (!) δολάρια. Αν μειδιάτε μπροστά στον όρο «τουρισμός του ύπνου», αναλογιστείτε ότι πρόκειται για μια αγορά της οποίας η εμπορική αξία αγγίζει ήδη τα 584 δισ. δολάρια σήμερα. Αν πάλι αναρωτιέστε «τι είναι αυτό;», την απάντηση δίνει το αμερικανικό περιοδικό Country Living με άρθρο του που φέρει τον εξής χαρακτηριστικό τίτλο: «Ο τουρισμός του ύπνου είναι η ταξιδιωτική τάση που πρέπει να δοκιμάσετε μέσα στο 2024».
Μενού με μαξιλάρι αντί για κοκτέιλ
Εδώ και αρκετά χρόνια, στο μυαλό του κοινού εκείνο που παίζει βασικό ρόλο για να θεωρηθεί πολυτελές ένα ξενοδοχείο είναι το πλούσιο πρωινό, ένα εμπνευσμένο κοκτέιλ, ένα χαλαρωτικό μασάζ, μια θερμαινόμενη εσωτερική πισίνα ή ακόμα και ένα μικρό γυμναστήριο. Όσο όμως εμείς (δεν) κοιμόμασταν, μειώνοντας ως κοινωνίες όλο και περισσότερο τις ώρες που σβήνουμε τους διακόπτες, αναδύονταν νέες ανάγκες αλλά και ευκαιρίες στην αγορά. Η έρευνα του αμερικανικού Εθνικού Ιδρύματος για τον Ύπνο το 2023 είναι τουλάχιστον χαρακτηριστική: το 65% των Αμερικανών που δεν είναι ευχαριστημένοι με την ποιότητα του ύπνου τους παρουσιάζουν σημάδια κατάθλιψης, ενώ περίπου 2 στους 5 Αμερικανούς είτε δυσκολεύονται να αποκοιμηθούν είτε δυσκολεύονται να κρατηθούν ξύπνιοι μέσα στη μέρα. Σε κάθε περίπτωση, οι λίγες ώρες ύπνου φαίνεται πως είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με την κακή διάθεση ή ακόμα και με πιο σοβαρές παθογένειες της ψυχικής υγείας. Κι αν η καθημερινότητα δεν μας αφήνει να βελτιώσουμε αυτό το κομμάτι της ζωής μας, μήπως τουλάχιστον να αναπληρώσουμε τον χαμένο χρόνο στις διακοπές μας;
Καθώς το στρες και η εργασιακή πίεση χτυπούν κόκκινο σε κάθε μήκος και πλάτος του δυτικού κόσμου, πολλές μεγάλες αλυσίδες ξενοδοχείων προσθέτουν ένα νέο, πολύ σημαντικό κομμάτι στις wellness παροχές τους: τον ύπνο υψηλής ποιότητας. Το ξενοδοχείο The Belmond Cadogan στο Λονδίνο παρέχει την υπηρεσία «Θυρωρός του ύπνου» σε συνεργασία με τη διάσημη υπνοθεραπεύρια Μελμάιντερ Τζιλ, αναφέρει η εκφωνήτρια του podcast με τίτλο Today’s Takeaway σε ένα επεισόδιο αφιερωμένο σε αυτή τη νέα τάση. «Το πακέτο περιλαμβάνει ηχογραφήσεις για διευκόλυνση του διαλογισμού, ένα μενού μαξιλαριών (ανάλογα με την προτιμώμενη στάση ύπνου), μια κουβέρτα βαρύτητας (που ασκεί σταθερή πίεση στο σώμα), υγιεινά ροφήματα για καλύτερο ύπνο, αιθέρια έλαια με χαλαρωτικές ιδιότητες». Μάλιστα, σαν να μην ήταν αρκετά όλα αυτά, όσοι επισκέπτες δυσκολεύονταν ακόμα περισσότερο μπορούσαν πάντα να κλείσουν μια συνεδρία με τη υπνοθεραπεύτρια, για ένα εξατομικευμένο πλάνο κατά τη διάρκεια της διαμονής τους.
Το πακέτο φιλοξενίας ενός λονδρέζικου ξενοδοχείου περιλαμβάνει μενού μαξιλαριών, μια κουβέρτα βαρύτητας (που ασκεί σταθερή πίεση στο σώμα), υγιεινά ροφήματα, αιθέρια έλαια κ.ά.
Η νέα πολυτέλεια
«Γνωρίζουμε ότι ένα βράδυ αληθινής ξεκούρασης και καλού ύπνου μπορεί να αποτελέσει το κλειδί της επιτυχίας (ή αντίστοιχα τη βασική αιτία αποτυχίας) σε ένα ταξίδι αναψυχής, καθώς και να προσφέρει σημαντικά οφέλη στη διάθεση, στη δημιουργικότητα και στην ψυχική υγεία των επισκεπτών», έχει δηλώσει στο Fortune η Αμάντα Αλ-Μάσρι, αντιπρόεδρος στο κομμάτι του wellness στα ξενοδοχεία Hilton, σημειώνοντας ότι, με βάση έρευνα που διεξήγαγαν, ο νούμερα ένα λόγος για τα ταξίδια αναψυχής σήμερα είναι η επαναφόρτιση.
Οι New York Times πάλι σε πρόσφατο άρθρο τους προσέφεραν έναν μακρύ κατάλογο, επί της ουσίας, όσον αφορά τα πολυτελή –κατά κύριο λόγο– ξενοδοχεία τα οποία ειδικεύονται σε τέτοιου είδους υπηρεσίες. Έτσι, το Carillon Wellness Resort στο Μαϊάμι προσφέρει στους επισκέπτες την εμπειρία των στρωμάτων Bryte. Τι ακριβώς κάνουν αυτά; Διαθέτουν τεχνολογία τεχνητής νοημοσύνης, καθώς και τη δυνατότητα να συνδεθούν με το smartphone μας, προσφέροντας ένα πρόγραμμα με το οποίο η «σκληρότητα» του στρώματος αυξομειώνεται έξυπνα και ανάλογα με τις ανάγκες του πελάτη, με σκοπό να προσφέρει έναν πολύ πιο βαθύ ύπνο. Επίσης, μέσω του προγράμματος Somnify δίνεται η δυνατότητα προσομοίωσης ηχητικών τοπίων, όπως για παράδειγμα το ψηφιακό ψιλόβροχο.
Στο Rosewood Miramar Beach στο Μοντεσίτο της Καλιφόρνια, οι επισκέπτες έχουν τη δυνατότητα να απολαύσουν, εκτός από τα εν λόγω στρώματα, και το πρόγραμμα υδροθεραπείας, το οποίο διαθέτει σάουνα με βότανα, αίθουσα βροχής και ξαπλώστρες που θερμαίνονται από την ακτινοβολούμενη ζέστη – όλα στην υπηρεσία ενός καλύτερου ύπνου. Στο Beamont του Λονδίνου πάλι, οι επισκέπτες έχουν τη δυνατότητα να κοιμηθούν στη φουτουριστική σουίτα ROOM. Εκεί, δεν θα έχουν στη διάθεσή τους τηλεόραση, τηλέφωνο ή πίνακες στους τοίχους, παρά μόνο τη ζεστασιά ενός δωματίου φτιαγμένου σχεδόν εξ ολοκλήρου από ξύλο, όπου σε συνθήκες χαμηλού φωτισμού που φέρνουν στον νου τις σπηλιές, θα μπορούν να βυθιστούν στο σκοτάδι κάνοντας έναν ύπνο τόσο βαθύ που προσομοιάζει σε διαλογισμό – ή τουλάχιστον αυτό φιλοδοξεί να πετύχει η εν λόγω σουίτα.
Σε πιο απλές, αλλά εξίσου εντυπωσιακές λύσεις, η βρετανική αλυσίδα ξενοδοχείων Zedwell προσφέρει κάτι ανάλογο, αφού διαθέτει δωμάτια χωρίς τηλεόραση, τηλέφωνο ή ακόμα και παράθυρα, σε μια προσπάθεια να δημιουργηθεί ένας χώρος-«κουκούλι» που θα κρατήσει το άγχος μακριά από τους πελάτες. Στο εξωτικό Μπαλί, οι επισκέπτες του ξενοδοχείου Conrad μπορούν να κρατήσουν θέση για μία συνεδρία σπα που φέρει τον τίτλο SWAY: φορώντας μια μάσκα νυχτός και όντας φασκιωμένος σαν μωρό, κουνιέσαι απαλά μέσα σε μια αιώρα επί 60 λεπτά, με σκοπό να επιστρέψεις όσο πιο κοντά γίνεται στην κοιλιά της μητέρας σου.
Οι υποψήφιοι πελάτες
Τα εν λόγω καταλύματα δεν ανακάλυψαν τον τροχό. Ήδη από τη δεκαετία του 1960 συναντούσαμε πολυτελή ξενοδοχεία να προσφέρουν μενού με μαξιλάρια ή και πιο εξειδικευμένες ανέσεις, όπως για παράδειγμα ειδικές κουρτίνες που «σβήνουν» το φως και μηχανές παραγωγής λευκού θορύβου. Μόνο που τώρα το φαινόμενο δείχνει να γίνεται μαζικό – κάτι που εξηγεί και τα υπέρογκα ποσά που επενδύονται τα τελευταία χρόνια στον τομέα του τουρισμού του ύπνου.
«Οι διαταραχές του ύπνου χωρίζονται, επί της ουσίας, σε πέντε μεγάλες κατηγορίες», σημειώνει ο εξειδικευμένος γιατρός δρ Ντέιβιντ Γκέσερτ στο podcast Today’s Takeaway. «Στην αϋπνία, στην υπνοβασία, στις διαταραχές του κιρκάδιου ρυθμού (κάπως σαν να απορρυθμίζεται το βιολογικό μας ρολόι), στις υπνικές άπνοιες και στη ναρκοληψία». Σύμφωνα με στοιχεία που παρέχει το Πανεπιστήμιο του Κλίβελαντ, περισσότεροι από 50 εκατ. (!) Αμερικανοί βιώνουν κάποιους είδους διαταραχή του ύπνου, ενώ είναι περισσότεροι από 100 εκατ. οι Αμερικανοί πολίτες που δηλώνουν δυσαρεστημένοι από την ποιότητα του ύπνου τους. Παρόμοια ποσοστά συναντάμε στην Ευρώπη και, γενικά, στις ανεπτυγμένες οικονομικά και βιομηχανικά χώρες. Το έντονο στρες, η έλλειψη αποσύνδεσης από τον ψηφιακό κόσμο αλλά και το μπλε φως από τις οθόνες φαίνεται να είναι οι κύριοι ένοχοι πίσω από αυτή την απογοητευτική εικόνα.
Είναι όμως ο τουρισμός του ύπνου μια υπηρεσία που απευθύνεται μόνο σε αυτούς τους ανθρώπους; Όχι, σε καμία περίπτωση. Μιλώντας προσωπικά, ο άστατος ύπνος και το πολύ πρωινό ξύπνημα είναι αχώριστοι σύντροφοί μας στο σπίτι εδώ και καιρό· έχει φροντίσει γι’ αυτό ο 19 μηνών γιος μας. Δυσκολεύομαι, λοιπόν, να φανταστώ πιο δελεαστικές διακοπές από μερικές ημέρες αναψυχής όπου ο ύπνος θα είναι ο μεγάλος πρωταγωνιστής. Άλλωστε, είναι κοινή αλήθεια ότι μέχρι πρότινος η κυρίαρχη τάση στις διακοπές ήταν μαξιμαλιστική: να περπατήσεις όσο περισσότερο γίνεται, να γνωρίσεις όσο καλύτερα μπορείς τα μνημεία του προορισμού που επισκέπτεσαι, να φας, να πιεις και να διασκεδάσεις μέχρι τελικής πτώσεως, εκμεταλλευόμενος ακόμα και το τελευταίο δευτερόλεπτο του χρόνου σου.
Τώρα, όμως, φαίνεται ότι το απόλυτο τουριστικό trend είναι ο τουρισμός του ύπνου. «Βλέπουμε την κλιματική αλλαγή να έρχεται κατά πάνω μας, αντιμετωπίζουμε την πιθανότητα ενός παγκόσμιου πολέμου, γινόμαστε μάρτυρες ενός γενικευμένου χάους παντού γύρω μας. Ποιος, λοιπόν, θα ήθελε να σπαταλήσει κάτω από αυτές τις συνθήκες τα χρήματα που έβγαλε με πολύ κόπο σε διακοπές γεμάτες αδρεναλίνη και περιπέτεια;», αναρωτιέται με νόημα η αρθρογράφος Άργουα Μαχντάουι του Guardian. «Είναι προτιμότερο να δώσουμε τα χρήματά μας σε κάτι το οποίο θα μας βοηθήσει να κατεβάσουμε τους διακόπτες».
Αν, λοιπόν, ο ύπνος έχει μεταμορφωθεί στο πιο πολύτιμο αγαθό του σήμερα, είναι φυσικό οι πιο ισχυροί και πλούσιοι άνθρωποι της Γης να θέλουν να τον αποκτήσουν, πληρώνοντας ακόμα και εξωπραγματικά ποσά στο κυνήγι του πολυτελούς sleep tourism. Έτσι, αν κάποτε ο Μπιλ Γκέιτς συνήθιζε να κάνει ολονυχτίες κατά τα πρώτα του χρόνια στη Microsoft, θεωρώντας τον ύπνο μια περιττή κατάσταση, το καλοκαίρι που μας πέρασε δήλωσε στο podcast του διάσημου ηθοποιού Σεθ Ρόγκεν ότι είναι «υπερπολύτιμος» για εκείνον και πως τον θεωρεί τον νούμερο ένα παράγοντα για να διατηρεί κανείς τον εγκέφαλό του υγιή. Άλλωστε, τα πάντα είναι θέμα προσφοράς και ζήτησης – και στις μέρες μας ο ύπνος πουλάει πολύ, ιδιαίτερα σε όσους τον στερούνται.
Κοιμηθείτε σε όλο τον κόσμο
-1.627 ευρώ η διανυκτέρευση:
Στο Beaumont του Λονδίνου, το δωμάτιο ROOM προσφέρει μια φουτουριστική εμπειρία απόλυτης σιωπής και χαμηλού φωτισμού.
-1.198 ευρώ η διανυκτέρευση:
Σουίτες με ειδικά AI στρώματα στο Park Hyatt της Νέας Υόρκης.
-650 ευρώ η διανυκτέρευση:
Από μασάζ μέχρι κατάλληλα ροφήματα και υδροθεραπεία στο Rosewood Miramar Beach της Καλιφόρνια.
-130 ευρώ η διανυκτέρευση:
Η βρετανική αλυσίδα ξενοδοχείων Zedwell προσφέρει δωμάτια χωρίς περιττούς περισπασμούς (τηλέφωνο, τηλεόραση, παράθυρα) για όσους αναζητούν ξεκούραστες βραδιές.
-87 ευρώ η συνεδρία:
Το ξενοδοχείο Conrad στο Μπαλί προσφέρει 60λεπτη συνεδρία σε αιώρα, περίπου σαν να βρίσκεστε φασκιωμένοι στο βρεφικό σας κρεβάτι.