Παραπάνω από έναν αιώνα πριν, ο Λουίτζι Μπεζέρα καταχώρισε, στο Μιλάνο, το πρώτο δίπλωμα ευρεσιτεχνίας για μηχανή παρασκευής καφέ εσπρέσο. Έως και λιγότερο από δύο δεκαετίες πριν, τον καφέ έφτιαχνε παραδοσιακός Ιταλός ντυμένος με απαστράπτουσα και φρεσκοσιδερωμένη στολή σερβιτόρου, χωρίς ο πελάτης να γνωρίζει την προέλευση, τη βιωσιμότητα, την εμπορική αλληλεγγύη ή το ονοματεπώνυμο του καλλιεργητή των κόκκων που πίνει.
Σήμερα, δίπλα στα παραδοσιακά καφενεία υπάρχουν πολλά νέα, σύγχρονα, με specialty καφέδες, ροφήματα κρύας εκχύλισης και πολλά άλλα νεωτερικά, τα οποία παρασκευάζονται συνήθως από μπαρίστα με τατουάζ και καφέ δερμάτινη ποδιά τσαγκάρη. Τα καταστήματα που προσφέρουν εσπρέσο στο Μιλάνο, ασχέτως είδους, είναι αναρίθμητα και η επιλογή δύσκολη, αν και συχνά άνευ σημασίας, γιατί πολλοί ταξιδιώτες αντιμετωπίζουν το café σαν βενζινάδικο, όπου πρέπει να «γεμίσουν», επιλέγοντας το εγγύτερο, ενώ οι ντόπιοι έχουν το στέκι της γειτονιάς τους. Τα εσπρεσάδικα (αποκαλούνται «μπαρ») στην Ιταλία μεταμορφώνονται κατά τη διάρκεια της ημέρας, αφού το πρωί σερβίρουν καφέ με κρουασάν και άλλα αρτοσκευάσματα, το μεσημέρι ένα ελαφρύ γεύμα, π.χ. μια σαλάτα ή ένα λαχταριστό σάντουιτς που αξιοποιεί τα μαγικά αλλαντικά της περιοχής, και το απόγευμα το περίφημο aperitivo, συνήθως συνοδεία Prosecco.
Μία ακόμα μεταμόρφωση, πέραν της έλευσης των νεωτερικών καφενείων, με πρώτο το Pavé αλλά και το δημοφιλές Loste, είναι η τάση εξαγοράς των ιστορικών καφέ-ζαχαροπλαστείων από εταιρείες πολυτελών ειδών, όπως η Prada στην περίπτωση του Marchesi και η LVMH σε αυτήν της Cova. Ενδεικτικό επίσης των σημείων των καιρών είναι το Starbucks Reserve Roastery στην Piazza Cordusio, που άνοιξε το 2018 και καταλαμβάνει περί τα 2.500 τ.μ. Επειδή σε πρώτη ανάγνωση το να πουλήσει η Starbucks εσπρέσο στο Μιλάνο είναι σαν να προσπαθήσει κανείς να δώσει μηχανή για παγάκια σε Εσκιμώο, η πολυεθνική πόνταρε στην εμπειρία. Το κατάστημα έχει πολυτελές στιλ που θυμίζει Phileas Fogg, ενώ διαθέτει ένα φαντασμαγορικό «εργοστάσιο» καβουρδίσματος και συσκευασίας στο κέντρο του, καθώς και πορτιέρη, αλλά μόνο στην είσοδο. Το λούστρο της πολυτέλειας καλύπτει και τις τιμές, ενώ τόσο ο καφές όσο και τα εδώδιμα είναι καλά. Οι περισσότεροι επισκέπτες, ωστόσο, μάλλον ωθούνται από την ανάγκη να φωτογραφηθούν και να «ανεβάσουν» το αποτέλεσμα στα σόσιαλ μίντια.
Όσοι αναζητούν το αυθεντικό θα επιλέξουν ένα από τα πολλά κλασικά ζαχαροπλαστεία-καφενεία, όπως π.χ. το ιδρυθέν το 1928 Gran Caffè (& Tre Marie), το οποίο δεν έχει αλλάξει εδώ και τουλάχιστον πέντε δεκαετίες. Δεν είναι τρέντι, αλλά κάνει πολύ καλό καφέ και υπέροχα γλυκά: κρουασάν στο όρθιο, Cannoli ή Sfogliatelle, τιραμισού ή μιλφέιγ εάν καθίσετε.
Στο Μιλάνο αλλά και σε όλη την Ιταλία, το «μπαρ» και ο εσπρέσο είναι στοιχείο πολιτισμού, μέρος μιας ευρύτερης γαστρονομικής κουλτούρας. Σε αντίθεση με εμάς, όπου το παλαιό συνήθως χάνεται ανεπιστρεπτί, στη γειτονική χώρα συνυπάρχει επιτυχώς με το νέο. Γι’ αυτό, εάν ο δρόμος σάς φέρει στο Μιλάνο, αξίζει να ζήσετε την εμπειρία και των δύο.