Τον Οκτώβριο που μας πέρασε, έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 80 ετών η Λουίζ Γκλικ, η γνωριμία μας με την οποία υπήρξε μεν σύντομη (η πρώτη της συλλογή μεταφράστηκε στα ελληνικά την άνοιξη του 2021, λίγους μήνες μετά το βραβείο Νόμπελ), αλλά ήταν καθοριστική. Η ανάγνωση της Γκλικ είναι μια σπουδαία εμπειρία. Η είδηση σήμερα είναι η κυκλοφορία του Meadowlands (1996), της πέμπτης συλλογής της που μεταφράζεται από τις εκδόσεις Στερέωμα. Η βάση της Γκλικ εδώ είναι η Οδύσσεια. Οι ομηρικοί χαρακτήρες αναδιαμορφώνονται και συμβαδίζουν με το σύγχρονο: υπάρχει, π.χ., ένα ποίημα με τίτλο Η θλίψη της Κίρκης, αλλά και ένα που λέγεται Μοβ μαγιό. Υπάρχει ο διάσημος γάμος του Οδυσσέα και της Πηνελόπης, αλλά και ένας σήμερα που καταρρέει: «Το σκέφτεσαι ποτέ; Αναρωτιέσαι ποτέ / αν όλο τούτο ήταν λάθος; Παραδόξως, / αυτό είπαν οι μισοί καλεσμένοι στον γάμο».
Κατά τα άλλα, ίσως εκπλαγείτε αφού δεν την έχουμε στο μυαλό μας ως ποιήτρια. Δεν ξέρω καν αν γνώριζε κανείς ότι η Μάργκαρετ Άτγουντ έχει ποιητικό έργο. Έχει όμως, και μάλιστα μεγάλο, και πρόσφατα κυκλοφόρησε μία ακόμα συλλογή της με τίτλο Ο θόρυβος της αγάπης (εκδ. Ψυχογιός), την οποία αφιερώνει στον σύζυγό της, Γκρέιαμ Γκίμπσον, που έφυγε πρόσφατα από τη ζωή.
Παλιότερα: Πριν από 60 χρόνια κυκλοφόρησαν τα Δελτία από τη Μαυρόνησο (εκδ. Gutenberg) του Πάμπλο Νερούδα, μια πλούσια συλλογή (πέντε σε μία, για την ακρίβεια) με ποιήματα αυτοβιογραφικού χαρακτήρα. Καμιά φορά ασχολούμαστε με τη ζωή του παραπάνω απ’ όσο θα έπρεπε και ξεχνάμε πόσο σπουδαίος ποιητής υπήρξε.
Ακόμα παλιότερα: Μια επιλογή ποιημάτων ηλικίας περίπου δύο αιώνων του Τζον Κιτς απαρτίζουν τη δίγλωσση έκδοση A thing of beauty (εκδ. Κίχλη). Εδώ δεν έχει μ’ αρέσει δεν μ’ αρέσει, ο Κιτς είναι υποχρεωτικός. Τα ποιήματα συνοδεύονται από μια σειρά επιστολών του ποιητή που είναι πάρα πολύ ενδιαφέρουσες, ειδικά αυτές που απευθύνονται στη νεαρή αγαπημένη του, Φάννυ.
Στα δικά μας: Το καλύτερο ελληνικό ποίημα που διάβασα τους τελευταίους μήνες λέγεται Τρεις οικογενειακές ιστορίες τρόμου, είναι σπασμένο σε τρία μέρη (μου άρεσαν πολύ και τα τρία) και βρίσκεται στη συλλογή της Χλόης Κουτσούμπελη Αρχαίος πίθηκος (εκδ. Πόλις). Μου άρεσαν επίσης –πάντα μου αρέσουν– τα μινιμαλιστικά ποιήματα στα Στιλέτα (εκδ. Καστανιώτη) της Δάφνης Νικήτα και η θεατρικότητα στη Φύση μισή (εκδ. Πόλις) της Λένιας Ζαφειροπούλου, η οποία, όπως λέει, θέλησε να εξερευνήσει «το μη ανθρώπινο που έχει ξεμείνει μέσα μας». Σημειώνω και το όνομα του Χρίστου Κινάνι και τον τίτλο της πρώτης του συλλογής, Προσάναμμα (Κάπα εκδοτική), καθώς είναι φιλόδοξη (όπως πρέπει, δηλαδή) και περιέχει κάποια ποιήματα (π.χ. η Δίψα) που κρύβουν μεγάλη δύναμη.
Επίσης, η συγκεντρωτική έκδοση της Μπίλης Βέμη Ποιήματα (εκδ. Άγρα) πρέπει να βρίσκεται, κατά τη γνώμη μου, στη βιβλιοθήκη σας, όπως και τα άγνωστα ποιήματα του Γιάννη Ρίτσου, από τα τελευταία που έγραψε, που κυκλοφορούν πλέον στη συλλογή Άσπρες κηλίδες πάνω στο άσπρο (εκδ. Κέδρος).