Με το καλοκαίρι προ των πυλών και τα δεκάδες πούλμαν με τουρίστες να πιέζουν ακόμη περισσότερο την προβληματική κατάσταση της κίνησης στην πρωτεύουσα, ρίχνουμε μια ματιά σε επιτυχημένα παραδείγματα από το εξωτερικό που θα μπορούσαν να διδάξουν την Αθήνα μερικές καλές πρακτικές αντιμετώπισης του καθημερινού μας πονοκεφάλου.
Σιγκαπούρη
Πρωτοπόρος στην αντιμετώπιση της κίνησης των οχημάτων, η Σιγκαπούρη αποτελεί διεθνές παράδειγμα μελέτης, με ένα σύστημα που αφενός καθιστά πολύ ακριβή συνήθεια την οδήγηση στο κέντρο της, αφετέρου προσφέρει εξαιρετικές εναλλακτικές στους χρήστες. Ήδη από το 1975, με την εισαγωγή ενός ενιαίου δασμού για τους οδηγούς οχημάτων, κατάφερε και μείωσε την κίνηση κατά 43%, πολιτική που συνεχίστηκε και τις επόμενες δεκαετίες με διάφορες προσαρμογές, όπως το Electronic Road Pricing (ERP), ένα σύστημα ηλεκτρονικών διοδίων που ισχύει μέχρι σήμερα. Το ERP αναμένεται να αντικατασταθεί άμεσα από ένα ακόμη πιο σύνθετο σύστημα που θα υπολογίζει την απόσταση που διανύει το όχημα εντός της ζώνης χρέωσης, τα επίπεδα κυκλοφοριακής συμφόρησης κ.α.
Οι «έξυπνες» τεχνολογίες μέτρησης της κίνησης σε πραγματικό χρόνο βρίσκονται στον πυρήνα της κυκλοφοριακής πολιτικής της Σιγκαπούρης, που έχει επενδύσει δυσθεώρητα ποσά, κυρίως στην έξυπνη υποδομή με αισθητήρες (12 δισ. δολάρια το 2018), ενώ από την ίδια χρονιά μέχρι σήμερα η καμπύλη αύξησης της ιδιοκτησίας ΙΧ παραμένει παγωμένη. Ακόμα και τα εμπορικά οχήματα και τα λεωφορεία, προβλέπεται να έχουν μια καμπύλη αύξησης μόνο 0.25% έως τον Ιανουάριο του 2025.
Βέβαια, απαραίτητη προϋπόθεση για την επιτυχία της πολιτικής μείωσης της χρήσης αυτοκινήτου είναι η πληθώρα εναλλακτικών επιλογών μεταφοράς. Για παράδειγμα, το σιδηροδρομικό δίκτυο της Σιγκαπούρης αναμένεται να φτάσει τα 360 χιλιόμετρα κάλυψης έως το 2040, ενώ μέχρι το 2030 τα μονοπάτια για ποδήλατο, που σήμερα υπολογίζονται γύρω στα 460 χιλιόμετρα, θα έχουν φτάσει τα 1.300 χιλιόμετρα.
Η έμφαση στις εναλλακτικές μορφές μετακίνησης στη χώρα επικρατεί στη δημόσια σφαίρα, με ένα καλό παράδειγμα την καμπάνια «Περπάτημα, Ποδήλατο, ΜΜΜ» του 2016, όπου η δημόσια υπηρεσία μεταφορών έκανε γνωστή τη διάθεσή της να δημιουργήσει ένα καλά συνδεδεμένο σύστημα μεταφορών, ώστε το περπάτημα και η ποδηλασία να αποτελέσουν τις λύσεις πρώτου και τελευταίου χιλιομέτρου για τους μετακινούμενους και οι κάτοικοι της Σιγκαπούρης να απεξαρτηθούν τελικά από το αυτοκίνητο.
Σαν Φρανσίσκο, ΗΠΑ
Με δέκα εκατομμύρια κατοίκους, η ευρύτερη περιοχή γύρω απ’το Σαν Φρανσίσκο και τα γειτονικά του Όκλαντ και Σαν Χοσέ συγκεντρώνει εργαζόμενους και σημαντικούς παίκτες στον τομέα της καινοτομίας από όλο τον κόσμο, ενώ υπολογίζεται ότι είναι μια από τις πιο πυκνοκατοικοιμένες περιοχές των ΗΠΑ και ότι οι οδηγοί της περνούν 97 ώρες, κατά μέσο όρο, τον χρόνο κολλημένοι στην κίνηση, κυρίως στους μεγάλους αυτοκινητοδρόμους.
Για να αντιμετωπίσει την πίεση στους οδικούς άξονες, να διευκολύνει την καθημερινότητα των κατοίκων και να μειώσει τις εκπομπές αερίων, ο Οργανισμός Μεταφορών εφαρμόζει ένα εξαμηνιαίο πρόγραμμα Διαχείρισης της Συμφόρησης με βάση το οποίο χαράσσει τη στρατηγική του σχετικά με την κίνηση. Συγκεκριμένα, παρακολουθεί την απόδοση σε ένα δίκτυο σημαντικών οδικών αξόνων στην πόλη και συνδέει την αποδοτικότητα του δικτύου μεταφορών με τις αποφάσεις που λαμβάνονται σχετικά, προχωρώντας σε επενδύσεις σε έργα χωροταξικού και συγκοινωνιακού σχεδιασμού στην πόλη με στόχο τη βελτίωση των επιδόσεων του οδικού δικτύου.
Παράλληλα, το Σαν Φρανσίσκο επενδύει σε υποδομές για αυτοκίνητα χωρίς οδηγό, με συστήματα που διευκολύνουν την αυτοματοποιημένη επικοινωνία μεταξύ των οχημάτων και κάμερες κυκλοφορίας και αισθητήρες για την τροφοδοσία συστημάτων πλοήγησης. Παράλληλα, η πόλη εισήγαγε ένα πιλοτικό πρόγραμμα που χρησιμοποιεί δεδομένα από αισθητήρες κυκλοφορίας (μέγεθος οχήματος, ταχύτητα και κατεύθυνση), τα οποία θα τροφοδοτούν ένα σύστημα τεχνητής νοημοσύνης το οποίο ελέγχει τους φωτεινούς σηματοδότες κάνοντας μικρές προσαρμογές με βάση δεδομένα σε πραγματικό χρόνο.
Λονδίνο, Μεγάλη Βρετανία
Τον Ιούνιο του 2018, ο Μητροπολιτικός Δήμος του Λονδίνου (ο οποίος προβλέπεται να φιλοξενεί περισσότερους από 9 εκατομμύρια ανθρώπους έως το 2030) δημοσίευσε έναν οδικό χάρτη με στόχευση να γίνει το Λονδίνο η πιο «έξυπνη» πόλη του κόσμου, ενσωματώνοντας την τεχνολογία στον σχεδιασμό της πόλης και σε ό,τι αφορά την κυκλοφορία στους δρόμους.
Ακολουθώντας το παράδειγμα της Σιγκαπούρης, κεντρικός άξονας της στόχευσης του είναι η ενσωμάτωση των δεδομένων που συλλέγονται και αναλύονται σε πραγματικό χρόνο, και της τεχνολογίας στον σχεδιασμό της πόλης. Γι’αυτό επενδύει σοβαρά σε έξυπνες υποδομές για καλύτερη συλλογή δεδομένων, προώθηση της έξυπνης τεχνολογίας για την ανάλυσή τους, αλλά και η επέκταση της χρήσης των αισθητήρων κυκλοφορίας με τη χρήση τεχνητής νοημοσύνης που θα επεξεργάζεται τα δεδομένα με ταχύτητα και ακρίβεια.
Από το 2003 το Λονδίνο είχε εισάγει ένα τέλος «κυκλοφοριακής συμφόρησης» όπου τα περισσότερα οχήματα πληρώνουν ένα όχι ευκαταφρόνητο ποσό προκειμένου να κυκλοφορούν στο κέντρο της πόλης σε ώρες αιχμής, ενώ αργότερα υιοθέτησε και ένα τέλος «περιβαλλοντικής ρύπανσης» για τα αυτοκίνητα που δεν έχουν προσαρμοστεί στους περιβαλλοντικούς κανονισμούς και θέλουν να κυκλοφορήσουν σε ορισμένες ζώνες της πόλης.
Σημαντική προσθήκη, βέβαια, είναι ότι το Λονδίνο διατηρεί ένα από τα πληρέστερα και πιο αποτελεσματικά δίκτυα μέσων μαζικής μεταφορά στον κόσμο, (σε έρευνα του Διεθνούς Οικονομικού Φόρουμ το 2022, ψηφίστηκε το 10ο καλύτερο δίκτυο στον κόσμο) στο οποίο περιλαμβάνονται λεωφορεία, υπόγεια και υπέργεια τρένα. Διαδεδομένη, είναι, επίσης την τελευταία δεκαετία στην πόλη η ημερήσια ενοικίαση ποδηλάτων, με 12.000 ποδήλατα προς ενοικίαση διάσπαρτα στην πόλη. Γενικότερα, μεταξύ 2011 και 2021, η κυκλοφορία των ποδηλάτων στο Λονδίνο αυξήθηκε κατά 66%, με τις επενδύσεις σε νέες ποδηλατικές υποδομές να έχουν κάνει την ποδηλασία στην πόλη ακόμη πιο προσιτή.
