Πρόσφατα ο αφρικανικός χαμαιλέοντας που ζει στην Ελλάδα απέκτησε ένα σπίτι. Το είχε απόλυτη ανάγκη, μας εξήγησαν αυτοί που φροντίζουν για την επιβίωσή του.
Πρόκειται για τον χαμαιλέοντα της Κεντρικής Αφρικής (του σπάνιου είδους Chamaeleo africanus), ο οποίος, μέσω του Νείλου, φτάνει μέχρι την Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου. Στη χώρα μας συναντάται στην περιοχή της Πύλου, αλλά ο συνολικός πληθυσμός του είναι εξαιρετικά μικρός, περίπου 350 άτομα. Πρόκειται δηλαδή για ένα σπάνιο είδος, το οποίο, σύμφωνα με το Κόκκινο Βιβλίο της Ελλάδας, ανήκει στα Κρισίμως Κινδυνεύοντα. Επίσης, απαγορεύεται το εμπόριό του σύμφωνα με τη Συνθήκη CITES.
Επειδή ο χαμαιλέοντας είναι σπάνιος και δε συναντάται σε κανένα άλλο μέρος της Ελλάδας, ούτε σε άλλη ευρωπαϊκή χώρα, η Ελληνική Ερπετολογική Εταιρεία (ΕΛΕΡΠΕ) σε συνεργασία με τη μη κυβερνητική οργάνωση «Πελαργός» εκπονούν πρόγραμμα διατήρησης και αναπαραγωγής του (υπεύθυνοι του προγράμματος είναι η δρ Μαρία Δημάκη* και ο κ. Ροδόλφος Ράλλης). Το πρόγραμμα ξεκίνησε τον Μάρτιο του 2014 και πραγματοποιείται στις εγκαταστάσεις του Αττικού Ζωολογικού Πάρκου. Όταν ξεκίνησε, συλλέχθηκαν –αφού χορηγήθηκαν οι απαραίτητες άδειες, φυσικά– δύο ζευγάρια αφρικανικού χαμαιλέοντα από την Πελοπόννησο και μεταφέρθηκαν στο πάρκο, σε ειδικά διαμορφωμένους χώρους, που μοιάζουν με το φυσικό τους περιβάλλον και έχουν την ίδια βλάστηση. Στους χώρους αυτούς δεν επιτρέπονται επισκέπτες.
Η δημιουργία και η διατήρηση ενός πληθυσμού χαμαιλέοντα σε ελεγχόμενες συνθήκες, όπως αυτές, είναι η μόνη ευκαιρία για την επιβίωση του αφρικανικού χαμαιλέοντα στην Ευρώπη, αλλά και η εγγύηση ότι δε θα εξαφανιστεί το είδος. Επιπλέον, μπορούμε να αποκτήσουμε πληροφορίες για το είδος, και έτσι να γίνει πιο αποτελεσματική η προστασία του.
* Η δρ Μαρία Δημάκη είναι ερπετολόγος, υπεύθυνη του Τμήματος Χερσαίας Ζωολογίας του Μουσείου Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας. Ήδη από το 1997 μελετά το είδος συστηματικά.
Από τι απειλείται ο χαμαιλέοντας;
• Από την υποβάθμιση του περιβάλλοντός του (του «ενδιαιτήματος», όπως λέγεται επιστημονικά). Π.χ., όταν πετούν σκουπίδια στα σημεία όπου γεννούν τα αυγά τους ή όταν ξεσπά μια πυρκαγιά.
• Από την παράνομη συλλογή ζώων – γιατί κάποιοι τα θέλουν για κατοικίδια!
• Από τα δυστυχήματα στο δρόμο – δεν είναι λίγες οι φορές που πέφτουν θύματα αυτοκινήτων…
• Από τους εκδρομείς που οδηγούν τα αυτοκίνητά τους στην παραλία, στις περιοχές όπου κινείται και φωλιάζει.
• Από το παράνομο κάμπινγκ στα σημεία όπου φωλιάζει.
Αν καταφέρεις να δεις ένα χαμαιλέοντα στη φύση, μπράβο σου!
Έχει την ικανότητα να αλλάζει με ευκολία το χρώμα της επιδερμίδας του και να γίνεται «ένα» με την επιφάνεια στην οποία βρίσκεται. Γιατί το κάνει; Εκτός από καμουφλάζ, η αλλαγή χρώματος έχει σχέση και με φυσιολογικά φαινόμενα, όπως η ρύθμιση της θερμοκρασίας του σώματός του, ή σχετίζεται με την… κοινωνική του ζωή, καθώς με τα διαφορετικά χρώματα της επιδερμίδας του στέλνει μηνύματα για να επικοινωνήσει με τους φίλους του!