Στροφάδες. Ένα νησιωτικό σύμπλεγμα στο Ιόνιο Πέλαγος, μίλια μακριά από τα Φιλιατρά και την Κυπαρισσία. Στο βορειοανατολικό άκρο της βραχονησίδας Σταμφάνη, βρίσκεται ένα μοναδικό παράδειγμα οχυρωμένου μοναστηριακού συγκροτήματος που ανάγεται στον 13ο αιώνα. Σε αυτό το απομονωμένο σύμπλεγμα, έζησε για 38 χρόνια ο ιερομόναχος πατέρας Γρηγόρης, μέχρι τον θάνατό του το 2017, μια ζωή γεμάτη στερήσεις και κακουχίες. «Έζησα μόνος μου, αλλά ελεύθερος» λέει ο ίδιος στο βιβλίο των Ρόμπερτ Α. ΜακΚέιμπ και Κατερίνας Λυμπεροπούλου «Ο τελευταίος μοναχός των Στροφάδων, Αναφορά από ένα άγνωστο νησί του Ιονίου», που κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Πατάκη και απέσπασε το Βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών για το 2020.
Ο Αμερικάνος φωτογράφος Ρόμπερτ ΜακΚέιμπ επισκέφθηκε το σύμπλεγμα και τον πατέρα Γρηγόρη τρεις φορές. Με τον φακό της μηχανής του απαθανάτισε τη ζωή του ιερομονάχου, τις συνήθειές του, τις αγροτικές δουλειές του αλλά και το καστρομονάστηρο, το οποίο είχε υποστεί ζημιές από τις αλλεπάλληλες σεισμικές δονήσεις που σημειώνονται στα νησιά του Ιονίου Πελάγους.
«Αν πέσει τώρα, είναι χαμένη υπόθεση. Αυτά δεν μπορούν να ξαναχτιστούν» αναφέρει ο πατέρας Γρηγόρης στον ΜακΚέιμπ, ο οποίος αποτύπωσε στην έκδοση τον φάρο, τους φούρνους, τους μύλους και τις φυσικές ομορφιές των Στροφάδων μέσα από τη διεισδυτική του ματιά.
Στο περιεχόμενο του βιβλίου, εκτός από τις φωτογραφίες του ΜακΚέιμπ και τις περιγραφές της καθημερινότητας του πατέρα Γρηγόρη, υπάρχουν και οι μαρτυρίες του Λάμπη Καλόφωνου, του βαρκάρη που επισκεπτόταν το νησί για προμήθειες, όταν το επέτρεπαν οι καιρικές συνθήκες, και του Δημήτρη Στήθου, του τελευταίου φαροφύλακα, ο οποίος διηγείται την εμπειρία του του από το νησί, το οποίο αποκαλούνταν στην αργκό των φαροφυλάκων «παγκάκι της απελπισίας».
Αφιερωμένο στη μνήμη του πατέρα Γρηγόρη, το βιβλίο των ΜακΚέιμπ και Λυμπεροπούλου αποτελεί ένα σπουδαίο ιστορικό τεκμήριο. Μέσα από την ενδελεχή έρευνα που το συνοδεύει, ανοίγει ένα «παράθυρο» στη μοναστική ζωή σε ένα από τα πιο δυσπρόσιτα νησιωτικά μέρη της χώρας μας, το οποίο παραμένει άγνωστο στο ευρύ κοινό.
Ιnfo: «Ο τελευταίος μοναχός των Στροφάδων/Αναφορά από ένα άγνωστο νησί του Ιονίου», Ρόμπερτ ΜακΚέιμπ, Κατερίνα Λυμπεροπούλου. Κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Πατάκη.