Χωρίς πρόγραμμα. Έτσι οργανώσαμε αυτό το ταξίδι στην Κωνσταντινούπολη. Καμία επίσκεψη σε μουσείο ή σε ιστορικό χώρο, μόνο βόλτα και στάσεις για φαγητό. Μια από τις εντυπωσιακότερες ευρωπαϊκές μεγαλουπόλεις, η Κωνσταντινούπολη δεν υπάρχει περίπτωση να απογοητεύσει ούτε τον πιο απαιτητικό επισκέπτη. Εμάς, πάντως, δεν μας απογοήτευσε. Περπατήσαμε στους δρόμους και τα στενά της, περάσαμε με το πλοίο της γραμμής στην ασιατική πλευρά, σταματήσαμε όπου είδαμε ουρές από κόσμο, ακούσαμε τους ντόπιους και δοκιμάσαμε γεύσεις που δεν μας άφησαν παραπονεμένους. Γι’ αυτό κρατήστε σημειώσεις και, μόλις σας δοθεί η ευκαιρία, γνωρίσετε ένα, μικρό έστω, μέρος της γαστρονομικής κουλτούρας της Τουρκίας.
Πρωινό με γεύση Ανατολής
Είναι γνωστή η αγάπη των Τούρκων για το τσάι, αλλά και ο καφές περιλαμβάνεται στις προτιμήσεις τους. Σύμφωναμε μια παροιμία τους, μάλιστα, «Ο καφές πρέπει να είναι μαύρος σαν την κόλαση, σκληρός σαν τον θάνατο και γλυκός σαν την αγάπη». Πάντως, είναι δύσκολο να βρει κανείς καλής ποιότητας καφέ. Τον ανακαλύψαμε ωστόσο σε ένα στενό κάθετα στην Ιστικλάλ, λίγα μέτρα μετά από το σημείο που τέμνει το Λύκειο Γαλατάσαραϊ, στο καφενείο Mandabatmaz (Olivya Gç. 1/A). Μικρό μαγαζί, θα το καταλάβετε από τα τραπεζάκια που καταλαμβάνουν το πεζοδρόμιο στο σοκάκι. Ο καφές του είναι «σκληρός», με λίγες φουσκάλες, βρασμένος στο πετρογκάζ και προσεκτικά ανακατεμένος. Όπως μαρτυράει και το όνομα του καφενείου, το ρόφημα είναι τόσο πηχτό, που «και ένας νεροβούβαλος θα βυθιζόταν μέσα του».
Τσάι, βεβαίως, θα βρείτε παντού. Σε μικρά καφενεία που δεν γεμίζουν το μάτι στις διάφορες γειτονιές, όπου οι σερβιτόροι εκτελούν παραγγελίες από τα γύρω καταστήματα, σε καφετέριες, σε εστιατόρια, στα καραβάκια που μεταφέρουν τους κατοίκους της πόλης στις αποβάθρες του Βοσπόρου και του Κεράτιου.
Παντού θα βρείτε επίσης σιμίτ – το κουλουρένιο σνακ που πωλείται σε κάθε γωνιά της Πόλης. Πριν το αγοράσουμε από κάποιον πλανόδιο έξω από ένα γκαράζ στο Καμπατάς, αλλά και στις περιοχές Εμίνονου, Άκσαραϊ, Φατίχ και όπου αλλού υπάρχει κόσμος και αγορά, σκεφτήκαμε το ενδεχόμενο να είναι μπαγιάτικο, αλλά τελικά κάτι τέτοιο δεν ίσχυε. Για μεγαλύτερη ποικιλία και καλύτερη ποιότητα σας προτείνουμε το Galata Simitçisi (Mumhane Cd. 47/A ) στο Καράκιοϊ, όπου τα σιμίτια είναι ψημένα στον ξυλόφουρνο και διαθέσιμα σε διάφορες παραλλαγές – δοκιμάστε το πικάντικο με ελιές και σκληρό κασέρι από την περιοχή του Καρς. Να ξέρετε πάντως ότι στους πλανόδιους θα πληρώσετε το σιμίτι 10 λίρες, ενώ εδώ 40 με 50 (κοντά στο 1,5 ευρώ).
Όσο για το μπούρεκ (borek) -κάτι σαν τις χειροποίητες πίτες που βρίσκει κανείς στους φούρνους των ελληνικών χωριών αλλά και στις βαλκανικές χώρες-, έχουν εξέχουσα θέση στην τούρκικη γαστρονομία. Αυτό το χορταστικό πρωινό σε παραλλαγές με τυρί, κιμά, κρεμμύδι, πατάτα, πρασότυρο, θα το απολαύσετε στα μπουρεκάδικα (borekcisi). Εμείς εμπιστευτήκαμε τις ουρές έξω από το Kadıköy Merkez Börekçisi (Mühürdar Cd. 15)στο Καντίκιοϊ, στην απέναντι πλευρά του Βοσπόρου. Μια κανονική μερίδα -ίση με δώδεκα «γενναία» κομμάτια- μας κόστισε 75 λίρες (2,30 ευρώ).
Γεύμα με ψάρι ή πιλάφι
Η Κωνσταντινούπολη φημίζεται για τα ψάρια της. Αυτό δεν το μαρτυρούν μονάχα οι ψαράδες της γέφυρας του Γαλατά και των ακτογραμμών του Βοσπόρου και του Κεράτιου, αλλά και η αναγωγή των θαλασσινών σε ένα οικονομικό street food που μπορεί να βρει κανείς σε διάφορα σημεία της πόλης που βρίσκονται κοντά στο υδάτινο στοιχείο. Όπως τα εστιατόρια στη γέφυρα του Γαλατά, όπου πωλούνται ψαροσάντουιτς (balık ekmek), δηλαδή ψωμί με ψητό ή τηγανητό ψάρι, συνήθως σκουμπρί ή κολιό. Υπάρχει όμως και η ψαραγορά του Καράκιοϊ, ανάμεσα στην προαναφερθείσα γέφυρα και τη σιδηροδρομική του Χαλίτς, όπου μπορείτε να δοκιμάσετε ψάρι κατευθείαν από την… πηγή.
Ένα άλλο ενδιαφέρον σνακ που δοκιμάσαμε στην άλλη πλευρά του Βοσπόρου, έξω από την αποβάθρα του Καντίκιοϊ, αλλά και στη συνοικία Μόντα, ήταν τα ταχυφαγεία μυδιών (Midyecisi). Είναι διαθέσιμα σε κλασική γεύση, πικάντικα, με σως… Σαράντα μύδια κοστίζουν περίπου 315 λίρες (9,60 ευρώ). Δοκιμάσαμε επίσης γαύρο και λαβράκι σε ένα μικρό εστιατόριο στη συνοικία Ρασίμπασά του Καντίκιοϊ, το οποίο ανακαλύψαμε τυχαία (Balıkçı Lokantası, Teyyareci Sami Sk. 20).
Αν το ψάρι δεν περιλαμβάνεται στις προτιμήσεις σας, κατευθυνθείτε στην ευρωπαϊκή πλευρά του Βοσπόρου, στη συνοικία Κούμκαπι -συγκρίνεται με τα Λαδάδικα της Θεσσαλονίκης-, γεμάτη γαστρονομικά στέκια ανοιχτά από το πρωί μέχρι το βράδυ. Όπως τα πιλαφάδικα (Pilavcı Mehmet, Arapzade Ahmet Sk. 25) με τις δύο επιλογές συνοδευτικών – φασόλια και κοτόπουλο. Το Borisin Yeri, πάλι, αν και φημίζεται για τα πρωινά του, συγκεντρώνει παρέες καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας. Δοκιμάσαμε το menemen, την τούρκικη εκδοχή της στραπατσάδας, ελαφρώς πικάντικη και χωρίς την επίγευση του αυγού, το balkaymak, βουβαλίσια κρέμα με μέλι, που αλείφεται σε ψωμί, και –τι άλλο– τσάι.
Αλμυρό και γλυκό πριν τον ύπνο
«Πεινιρλί» στα τούρκικα σημαίνει «με τυρί». Αυτή η μακρόστενη ανοιχτή πίτα που μοιάζει σαν βάρκα και έχει στο εσωτερικό της τυρί, κιμά, σπανάκι και ό,τι κατεβάσει η φαντασία του μάγειρα ονομάζεται πίντε (pide). Ένα από τα αγαπημένα στέκια φοιτητών και μη βρίσκεται στην περιοχή Μπεσίκτας, ανάμεσα στο παλάτι του Ντολμά Μπαχτσέ και τη λεωφόρο Μπάρμπαρος. Κρυμμένο σε ένα στενάκι αυτής της γειτονιάς -η οποία οδεύει δυστυχώς προς τον εκμοντερνισμό-, βρίσκεται το Beşiktaş Çıtır (Altıntaş Sk 34) με τον παραδοσιακό ξυλόφουρνο. Οι σερβιτόροι φέρνουν στα τραπέζια μια σαλάτα με λάχανο, καρότο και ντομάτα -προσφορά του καταστήματος- και τεράστια ξύλινα πιάτα με πίντε, κομμένα σε έξι ή εννιά κομμάτια, τα οποία οι ψήστες έχουν αλείψει με λιωμένο βούτυρο πριν το σερβίρισμα. Μπορείτε να το συνδυάσετε με τσάι, αλλά και με αριάνι.
Μετά το αλμυρό, πάντοτε υπάρχει χώρος για γλυκό. Στο τέρμα της οδού Ιστικλάλ, στον αριθμό 261, βρίσκεται ένα μικρό γαλακτοπωλείο, στη βιτρίνα του οποίου φιγουράρουν Κορεάτες YouTubers και στο εσωτερικό του ανεμίζει μια νοτιοκορεάτικη σημαία! Μην ανησυχήσετε, βρίσκεστε στη σωστή χώρα, απλώς οι ιδιοκτήτες του Hacı Hasan Fehmi Özsüt -ένα από τα λίγα μαγαζιά στην Κωνσταντινούπολη που συνεχίζει να παράγει γαλακτοκομικά προϊόντα με παραδοσιακές μεθόδους-, θέλησαν να ευχαριστήσουν με αυτόν τον τρόπο τους Κορεάτες που μίλησαν με τόσο θερμά λόγια γι’ αυτούς. Το βίντεο έγινε τόσο δημοφιλές, που δεν υπάρχει περίπτωση να το επισκεφτείτε χωρίς να δείτε μέσα κάποιον Νοτιοκορεάτη. Το γαλακτοπωλείο ιδρύθηκε το 1915 από τον αλβανικής καταγωγής Χατζή Χασάν Φεχμί Εζσούτ, και τα προϊόντα του προέρχονται από τη φάρμα της οικογένειας στη Ραιδεστό (Tekirdağ), όπου εκτρέφουν βουβάλια. Δεν δοκιμάσαμε το πρωινό, αλλά ένα δροσερό καζάν ντιπί και ταβούκ γκιογσου (tavuk göğsü) – κρεμώδης πουτίνγκα από βουβαλίσιο γάλα με κομμάτια από στήθος κοτόπουλου που «μίλησε» στον ουρανίσκο μας περισσότερο από το πρώτο.islak
Σε περίπτωση που ακολουθήσει ξενύχτι σε μπαρ στην περιοχή Μπέιογλου, ανάμεσα στην Ιστικλάλ και στη λεωφόρο Ταρλάμπασι, ο άγραφος κανόνας λέει πως όλοι οι δρόμοι πρέπει να καταλήξουν στα ντονεράδικα της Τακσίμ. Παρά την τουριστική τους όψη, τα ταχυφαγεία της διάσημης πλατείας σηματοδοτούν την τελευταία στάση πριν τον ύπνο. Οι περισσότεροι προτιμούν τα islak -υγρά- burgers, που περιέχουν ντονέρ και σάλτσα ντομάτας με κύμινο, σκόρδο, κρεμμύδι και πιπέρι. Προαιρετική είναι η προσθήκη τυριού κασκαβάλι. Η γεύση του αλησμόνητη, το κόστος του 50 λίρες (1,5 ευρώ).