Μικρά φωτοβολταϊκά στις ταράτσες των μουντών πολυκατοικιών που αποτελούν τη ζώσα μνήμη των εποχών της αντιπαροχής στην Αθήνα. Ή ένα αγροτεμάχιο κάπου στην Πελοπόννησο, όπου ένας φωτοβολταϊκός σταθμός ισχύος 500 KW, θα παρέχει το ρεύμα που καταναλώνουν τα μέλη μιας ενεργειακής κοινότητας με έδρα την πρωτεύουσα -ή τα ευάλωτα νοικοκυριά που επωφελούνται από αυτή. Περίπου αυτή είναι η εικόνα της πόλης, που σκιαγραφούν οι πρώτες δηλώσεις του νεοεκλεγέντος δημάρχου Αθηναίων, Χάρη Δούκα, στην κατεύθυνση της ενεργειακής εξοικονόμησης, που έχει αναδειχθεί ως μία εκ των προτεραιοτήτων της νέας διοίκησης.
Το άνοιγμα ενός «κέντρου καταπολέμησης της ενεργειακής φτώχειας», αλλά και η παροχή φθηνής ενέργειας μέσα από την ίδρυση ενεργειακών κοινοτήτων στις οποίες θα συμμετέχει ο Δήμος, φαίνεται να είναι οι δύο στόχοι που έχει θέσει ο Χάρης Δούκας με ορίζοντα υλοποίησης τα επόμενα δύομιση έτη. «Ο στόχος του δημάρχου, όπως τον έχει περιγράψει σε πρώτη φάση, είναι να απευθυνθούμε στα 50.000 ευάλωτα νοικοκυριά», λέει στην «Κ» ο υπεύθυνος σύνταξης του προγράμματος του νέου δημάρχου, Γιώργος Στάμτσης, χωρίς να αποκλείει ότι τα μέτρα μπορεί να ωφελήσουν ευρύτερο αριθμό δημοτών στο μέλλον.
Σχεδιασμός
«Το κέντρο καταπολέμησης της ενεργειακής φτώχειας θα είναι για υπηρεσίες και εξοικονόμηση ενέργειας. Ένας τρόπος για να καταπολεμήσεις την ενεργειακή φτώχεια είναι να κάνεις κάποιον να χρειάζεται μικρότερες ποσότητες ενέργειας», εξηγεί ο Γιώργος Στάμτσης που περιγράφει το «κέντρο» ως πάροχο συμβουλευτικής τεχνικών εξοικονόμησης για όλους τους δημότες, αλλά με επιπλέον παροχές για τους πιο ευάλωτους. «Πέρα από τη συμβουλευτική, θα εξετάσουμε αν μπορεί να δίνει και άλλη μορφής υπηρεσιών. Για παράδειγμα, μπορεί να κάνουνε κάποιες πρώτες μελέτες για κάποιους, που δεν θα μπορούν να πληρώσουν μηχανικό να κάνει αυτή τη δουλειά. Αλλά αυτό θα πρέπει να το δούμε», λέει.
Στο στάδιο αυτό, η νέα διοίκηση που αναλαμβάνει καθήκοντα τον Ιανουάριο του 2024, εξετάζει την αξιοποίηση των ΚΕΠ ως σημεία επαφής του κοινού για την λήψη των υπηρεσιών που θα παρέχει το κέντρο καταπολέμησης της ενεργειακής φτώχειας. «Θα πρέπει να μιλήσουμε και με το υπ. Εσωτερικών για να δούμε αν θα είναι τα ΚΕΠ ή αν θα πρέπει να φτιάξουμε νέες αποκεντρωμένες δομές σε κάθε δημοτικό διαμέρισμα για αυτόν τον σκοπό», συμπληρώνει ο κ. Στάμτσης.
Ο δεύτερος πυλώνας των εξαγγελιών περιστρέφεται γύρω από την ίδρυση ενεργειακών κοινοτήτων, για τις οποίες το θεσμικό πλαίσιο είναι ιδιαίτερα ευνοϊκό ως προς την συμμετοχή των δήμων. «Αυτό θα υλοποιηθεί μέσα από την κατασκευή φωτοβολταϊκών πάρκων, τα οποία θα λειτουργούν μέσω ενεργειακών κοινοτήτων του δήμου και οι οποίες θα παράγουν ηλεκτρική ενέργεια που θα συμψηφίζεται με την ενέργεια που καταναλώνουν τα ευάλωτα νοικοκυριά», λέει ο Στάμτσης, εξηγώντας πώς οι οικονομικά ασθενέστεροι δημότες θα έχουν πρόσβαση σε φθηνότερη ηλεκτρική ενέργεια.
«Τα οφέλη της πράσινης μετάβασης να πάνε στους πολίτες»
«Οι εξαγγελίες και προβλέπονται (νομοθετικά) και είναι εφικτές», λέει στην «Κ», ο Τάκης Γρηγορίου, εξωτερικός συνεργάτης της Greenpeace και πρόεδρος της ενεργειακής κοινότητας «Υπερίων» με έδρα την Αθήνα. «Πρόσφατα, το REPower EU, το σχέδιο της ευρωπαϊκής επιτροπής που δημοσιεύθηκε με αφορμή τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και ουσιαστικά θέλει να ενισχύσει την ενεργειακή αυτονομία της Ευρώπης, λέει ότι κάθε δήμος στην ΕΕ με πάνω από 10.000 κατοίκους θα πρέπει να έχει τουλάχιστον μια ενεργειακή κοινότητα. Αν με ρωτούσατε πριν από έναν χρόνο θα έλεγα ότι “προβλέπεται” από την ελληνική και ευρωπαϊκή νομοθεσία. Πλέον, επιβάλλεται.», υπογραμμίζει ο κ. Γρηγορίου.
Η ενεργειακή φτώχεια δεν αφορά μόνο τις ευάλωτες κατηγορίες πολιτών, αλλά όλους καθώς το ενεργειακό κόστος αυξάνεται.
«Είναι πολύ σημαντικό ένας δήμος με τον συμβολισμό που έχει η Αθήνα να μπορεί να είναι πρωτοπόρος στα ζητήματα που αφορούν και την πράσινη μετάβαση και τη δικαιοσύνη κατά τη διάρκεια της μετάβασης αλλά και την ενεργειακή δημοκρατία», λέει και η Ιωάννα Θεοδοσίου, συνεργάτιδα πολιτικής του Green Tank, συμπληρώνοντας ότι η ενεργειακή φτώχεια δεν αφορά μόνο τις ευάλωτες κατηγορίες πολιτών, αλλά όλους καθώς το ενεργειακό κόστος αυξάνεται. «Το κρίσιμο νομίζω για την Αθήνα -το οποίο μπορεί να αποτελέσει και παράδειγμα- είναι πώς ο δήμος ανοίγει αυτό το εργαλείο για τους πολίτες συνολικότερα, πώς μπορεί να ενδυναμώσει τους πολίτες να συμμετέχουν στη δίκαιη μετάβαση συλλογικά. Και μπαίνει και ένα ερώτημα: σε αυτή τη μετάβαση από τα ορυκτά στις ΑΠΕ τα οφέλη σε ποιους πάνε; Μόνο σε αυτούς που μπορούν να έχουν τις μεγάλες εγκαταστάσεις ή μήπως θα πρέπει να πάνε και στους πολίτες είτε μέσω των δήμων, είτε απευθείας;»
Στο πλαίσιο της ευρύτερης εξοικονόμησης που προκύπτει από την εδραίωση των ενεργειακών κοινοτήτων, εμπίπτει και η παύση των τρεχουσών επιδοτήσεων για φθηνότερο ρεύμα. «Η όλη φιλοσοφία είναι να σταματήσουμε σιγά-σιγά τις επιδοτήσεις προς τα νοικοκυριά», λέει ο Τάκης Γρηγορίου. «Γιατί το κοινωνικό οικιακό τιμολόγιο αποτελεί, ουσιαστικά, μια επιδότηση στα ορυκτά καύσιμα. Επιδοτεί την κατανάλωση δεν διορθώνει το πρόβλημα. Εάν αντί αυτού, δώσεις τον τρόπο ώστε ένα νοικοκυριό να μπορεί να αποκτά το δικό του ρεύμα μέσα από τη συμμετοχή σε μια ενεργειακή κοινότητα, δεν χρειάζεται να το επιδοτείς. Και φανταστείτε ότι αυτά τα λεφτά αποσβένονται σε τρισήμιση χρόνια και πια το νοικοκυριό παίρνει δωρεάν ρεύμα και δεν χρειάζεται να το βοηθήσεις άλλο», καταλήγει ο κ. Γρηγορίου.
Με την εξαγγελθείσα φύτευση 25.000 δέντρων σε ορίζοντα 5ετίας και τη δημιουργία νέων μικρών χώρων πρασίνου (μικρές «πράσινες διαδρομές» σε μικρούς δρόμους που οδηγούν σε αδιέξοδα), παράλληλα με την ενεργειακή αναβάθμιση κατοικιών («πράσινες προσόψεις»), η νέα δημοτική αρχή της πρωτεύουσας θέτει επί τάπητος άμεσα υλοποιήσιμες προτάσεις για το μέλλον της Αθήνας που αν δεν είναι «πράσινο», προδιαγράφεται ζοφερό.
Φωτογραφία Aρχείου: Shutterstock